Συνέντευξη στην
Πέγκυ Ντόκου
Ο κ. Άγγελος Συρίγος είναι αναπληρωτής καθηγητής διεθνούς δικαίου και εξωτερικής πολιτικής στο Πάντειο Πανεπιστήμιο. Έχει επανειλημμένως ασχοληθεί με τα ελληνοτουρκικά, το προσφυγικό και το μεταναστευτικό ζήτημα από θέσεις ευθύνης.
Σε συνέντευξή του στην ‘δ’ μιλάει για τα ελληνοτουρκικά και την συνεχιζόμενη προκλητικότητα των γειτόνων μας, λέγοντας πως δεν θεωρεί πιθανό ότι ο Ερντογάν θα προσπαθήσει να προκαλέσει κάποιο «θερμό» επεισόδιο: «Θα αποφύγει να δημιουργήσει μια κρίση η οποία θα οδηγούσε τα ελληνοτουρκικά σε πολεμική σύρραξη. Η προσοχή του είναι στραμμένη στη Συρία», λέει, ενώ για το Μακεδονικό, ξεκαθαρίζει πως «Η Συμφωνία των Πρεσπών, δεν υπερασπίζεται τα εθνικά μας συμφέροντα».
Η συνέντευξη αναλυτικά:
• Κύριε Συρίγο, φτάνουμε στο τέλος του 2018 και παρακολουθούμε όλοι την συνεχιζόμενη προκλητικότητα των γειτόνων μας. Εκτιμάτε ότι θα συνεχιστεί αυτή η κατάσταση; Υπάρχει περίπτωση να αλλάξει κάτι;
Στο άμεσο μέλλον, δεν υπάρχει περίπτωση να αλλάξει κάτι. Αυτή την στιγμή η Τουρκία είναι κυρίως προσανατολισμένη στο θέμα της Συρίας αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι δεν παρακολουθεί τι γίνεται στην Ανατολική Μεσόγειο και στο Αιγαίο.
Ωστόσο, την ενδιαφέρει πρωτίστως η Ανατολική Μεσόγειος. Ήδη ανακοινώθηκε από Τούρκους αξιωματούχους ότι πρόκειται να βγει το δεύτερο πλοίο που αγοράζει η Τουρκία για γεωτρήσεις, σε περιοχή που διεκδικεί η Τουρκία ως θέμα της υφαλοκρηπίδας της –από τον Ιανουάριο και μετά. Οπότε, αυτό είναι κάτι το οποίο θα συμβεί αλλά δεν θεωρώ πιθανό ότι ο Ερντογάν θα προσπαθήσει να προκαλέσει κάποιο «θερμό» επεισόδιο. Δηλαδή θα αποφύγει να δημιουργήσει μια κρίση η οποία θα οδηγούσε τα ελληνοτουρκικά σε πολεμική σύρραξη. Η προσοχή του είναι στραμμένη στη Συρία και σίγουρα δεν φαίνεται διατεθειμένος να προκαλέσει κάποια πολεμική εμπλοκή. Θα διατηρήσει όμως, αυτή την επιθετική ρητορική, κάποιες θεατρικές κινήσεις, θα έχει επικοινωνιακή στόχευση, προσπαθώντας να διασκεδάσει και τις εντυπώσεις ότι απέτυχε να αποτρέψει την γεώτρηση της EXON MOBILL στο Τεμάχιο -10.
• Την ίδια ώρα, πώς διαμορφώνεται το σκηνικό στο εσωτερικό της κυβέρνησης της γείτονος χώρας, την στιγμή που ο Ταγίπ Ερντογάν έχει συγκεντρώσει όλες τις εξουσίες στο πρόσωπό του;
Δεν είναι μόνον ότι έχει συγκεντρώσει τις τυπικές εξουσίες. Αυτή τη στιγμή είναι ο κυρίαρχος του παιχνιδιού –αφού αντιπολίτευση, πρακτικώς, δεν υπάρχει. Και παλεύει η αντιπολίτευση αυτή την στιγμή να βρει κάποιο πρόσωπο πίσω από το οποίο θέλει να στοιχηθεί αλλά δεν υπάρχει αυτό το πράγμα. Επομένως, υπό αυτές τις συνθήκες ο Ερντογάν, είναι ο κυρίαρχος του παιχνιδιού. Ασχέτως του ό,τι και το Σύνταγμα του δίνει συγκεκριμένες αρμοδιότητες.
• Κατά την άποψή σας, η Αθήνα μπορεί να παίξει έναν καινούργιο ρόλο σε αυτό το «παιχνίδι» της τουρκικής προκλητικότητας;
Χρειάζεται πάρα πολύ μεγάλη προσοχή. Είδαμε την συγκυρία τις τελευταίες ημέρες και με την εγκατάλειψη των Κούρδων από τους Αμερικανούς, από τον Πρόεδρο Τραμπ. Αυτό σημαίνει ότι πρέπει να έχεις… «τα αβγά σου σε πολλά καλάθια». Και να έχεις μια διπλωματία η οποία θα κινείται σε πολλά επίπεδα. Αυτή την στιγμή ο Ταγίπ Ερντογάν κατάφερε και πέρασε τις απόψεις του στον Ντόναλντ Τράμπ –είναι πολύ σημαντικό αυτό. Και το χειρότερο για τους Κούρδους, είναι ότι ο Τράμπ, τους εγκατέλειψε με απόλυτα κυνικό τρόπο. Αυτό δεν θέλουμε να το δούμε να επαναλαμβάνεται σε σχέση μ’ εμάς. Αυτό σημαίνει ότι και εμείς, θα πρέπει να προσέξουμε και τις συμμαχίες μας στην περιοχή, τις σχέσεις μας με το Ισραήλ –που είναι εξίσου σημαντικό διότι εμφανίζεται ενοχλημένο από όλη αυτή την ιστορία- ώστε να δούμε πώς θα μπορέσουμε να προχωρήσουμε.
Όχι απαραιτήτως με την έννοια της σύγκρουσης με την Τουρκία, αλλά υπό την έννοια της προστασίας των στοιχειωδών δικαιωμάτων μας, δηλαδή, της έρευνας και εκμετάλλευσης των ενεργειακών μας πόρων στην υφαλοκρηπίδα μας, της εκμετάλλευσης των ενεργειακών μας πόρων στην ΑΟΖ της Κύπρου κ.λπ.
• Να πάμε στο Μακεδονικό. Περιμένουμε τις εξελίξεις με την Συμφωνία των Πρεσπών. Τι εκτιμάτε ότι θα γίνει;
Κοιτάξτε, κατ αρχάς είναι προφανές ότι από τα Σκόπια, θα περάσει. Πέρασε ήδη στην πρώτη ψηφοφορία, δε νομίζω ότι θα αλλάξει κάτι. Από εκεί και πέρα, θα έρθει στην ελληνική Βουλή. Εκεί θα έρθει με απλή πλειοψηφία, δηλαδή είναι ένας απλός νόμος που δεν θα χρειαστεί ενισχυμένη πλειοψηφία.
Αυτή την έχει η κυβέρνηση αυτή την στιγμή και φυσικά, αποκλείεται σύσσωμη η αντιπολίτευση να ομονοήσει. Οπότε, μόνον ο ΣΥΡΙΖΑ να ψηφίσει και πάλι διαθέτει την πλειοψηφία για να περάσει το νόμο. Το ερώτημα είναι εάν ο ΣΥΡΙΖΑ θα επιλέξει να προχωρήσει προς αυτή την κατεύθυνση. Και οι δηλώσεις που έγιναν από πλευράς διπλωματικών κύκλων του Υπουργείου Εξωτερικών όπως τέθηκε ‘ευγενικά’. Οι ενδείξεις που υπάρχουν είναι ότι η ελληνική κυβέρνηση θα το προχωρήσει.
• Είναι κάτι το οποίο τελικά, την Ελλάδα την συμφέρει; Μήπως είναι η κατάλληλη στιγμή για να υπάρξει μια ‘συμφωνία’ ή μήπως δεν πρέπει να το συζητήσουμε καθόλου –με τα τωρινά δεδομένα;
Κατάλληλη στιγμή είναι εκείνη, η οποία προστατεύει όσο το δυνατόν περισσότερο τα εθνικά σου συμφέροντα. Η πλευρά που το υπέγραψε, θεωρεί ότι τώρα ήταν η κατάλληλη στιγμή. Προσωπικά, θεωρώ ότι υπάρχουν πάρα πολύ σοβαρά προβλήματα. Το θέμα του Μακεδονικού είναι ένα πολύ δύσκολο θέμα. Και το κρίσιμο σημείο ήταν πάντα για εμάς, κανένα κράτος να μην μονοπωλήσει τον όρο «Μακεδονία».
Αυτή την στιγμή, κατορθώνουμε και αλλάζουμε το όνομα σε «Βόρεια Μακεδονία» και είναι φυσιολογικό πολύς κόσμος να ενοχλείται από αυτό, αλλά δεν είναι τόσο σημαντικό αυτό. Φοβούμαι ότι οποιαδήποτε ονομασία περιέχει αυτό τον όρο θα είναι εξίσου προβληματική. Πιο σημαντικό για μένα είναι ότι αποδεχόμαστε την αποκλειστική χρήση των όρων «Μακεδονική Γλώσσα» και «Μακεδονική Υπηκοότητα ή Εθνικότητα» από τους Σκοπιανούς. Κι αυτό είναι μεγάλο λάθος. Υπό αυτή την έννοια, θεωρώ ότι η Συμφωνία των Πρεσπών, ΔΕΝ υπερασπίζεται τα εθνικά μας συμφέροντα.
Δηλαδή, κάτι το οποίο επί πολλές δεκαετίες πολεμάμε, το αφήνουμε χωρίς να αντιληφθούμε τις συνέπειες σε βάθος χρόνου.
• Να περάσουμε στα ευρωπαϊκά πράγματα. Θα ήθελα να μιλήσουμε για το Brexit. Παρακολουθώντας τις εξελίξεις, βλέπουμε ότι υπάρχει πρόβλημα για την Βρετανική κυβέρνηση. Τι πρέπει να περιμένουμε κατά την άποψή σας;
Πρέπει να σας ομολογήσω ότι εκπλήσσομαι από τον τρόπο με τον οποίο οι Βρετανοί αντιμετωπίζουν όλη αυτή την υπόθεση με το Brexit. Αυτή την στιγμή κινούνται προς ένα «σκληρό» Brexit, χωρίς δίχτυ ασφαλείας επειδή δεν γνωρίζουν πώς να διαχειριστούν την κατάσταση. Κάτι το οποίο θα περίμενε κανένας από τους Έλληνες π.χ. το κάνουν οι Βρετανοί σε όλη του την έκταση. Εάν σ’ εμάς δικαιολογείται η αντίδρασή μας λόγω της κρίσης που ξεκίνησε το 2009 – 2010, της πτώσης του βιοτικού επιπέδου, της φτωχοποίησης πολλών κοινωνικών στρωμάτων του πληθυσμού κ.λπ. στην περίπτωση της Βρετανίας, ο τρόπος που αντιδρούν δεν δικαιολογείται. Παρ όλα αυτά, εμφανίζονται να το αντιμετωπίζουν πολύ πιο ‘ερασιτεχνικά’.
• Πώς βλέπετε να διαμορφώνεται η κατάσταση στην Ευρώπη; Υπάρχει και μια καταγεγραμμένη άνοδος ακροδεξιών τάσεων, κομμάτων και λαϊκιστικών κινημάτων.
Κοιτάξτε, το κρίσιμο είναι ότι βρισκόμαστε σε μια ήπειρο, η οποία έχει πάψει εδώ και πολλά χρόνια να παράγει. Έχει έναν πληθυσμό που μεγαλώνει σε ηλικία, έχει μάθει να ζει σε ένα άλφα επίπεδο ζωής που είναι δύσκολο να κρατήσει με τον τρόπο με τον οποίο κινείται η κοινωνία και τελικώς, αυτή η κοινωνία προσπαθεί να δει ποιος φταίει γι αυτή την κατάσταση.
Είναι μια ήπειρος που έχει πολλά προβλήματα και δεν έχει πλέον να δώσει κάτι στους πολίτες της, εκτός από έννοιες που όμως δεν δίνουν λύσεις.
Γι αυτό βρίσκουν και κάποια λαϊκιστικά κινήματα με κάποιες απόψεις –είτε έχουν σωστή βάση είτε μερικά είναι εντελώς στον ‘αέρα’.
Για παράδειγμα στη Γερμανία, το ακροδεξιό κόμμα αυτή την στιγμή αυξάνει το ποσοστό του σε μια χώρα, που τα δύο τελευταία χρόνια έχει μειώσει πολύ το μεταναστευτικό πρόβλημα. Οι αριθμοί είναι οι πιο χαμηλοί για μετανάστες που μπήκαν στην Γερμανία τα τελευταία 15 χρόνια. Παρ όλα αυτά, το ακροδεξιό κόμμα, καλπάζει. Εκ παραλλήλου υπάρχουν και διάφορα γεγονότα που ενισχύουν τέτοιες κινήσεις.
