Γράφει ο
Νεκτάριος Καλογήρου
Είναι απορίας άξιο το πώς είναι δυνατόν οι τουρίστες να κατεβαίνουν από τα κρουζιερόπλοια και να επιλέγουν μια εκδρομή μέχρι την Απολακκιά για να κάνουν ιππασία και από την άλλη οι καταστηματάρχες να τους κατηγορούν ότι δεν έχουν λεφτά για να ξοδέψουν. Είναι ξεκάθαρο πως οι ανάγκες των επισκεπτών έχουν αλλάξει σημαντικά και είναι πια καιρός για όλους να επαναπροσδιορίσουν τη θέση τους στην τουριστική αγορά.
Οι οικογενειακές εκδρομές για ήπιας μορφής δραστηριότητες αποτελούν το ζητούμενο για όλο και περισσότερους επισκέπτες. Οι τελευταίοι συνήθως επιλέγουν ιππασία πλάι στη θάλασσα, πεζοπορία στον προφήτη Ηλία, καταδύσεις (για τους πιο μυημένους) και στο τέλος όλοι μαζί καταλήγουν σε κάποια παραδοσιακή ταβέρνα για αρνίσια παϊδάκια. «Είμαστε λάτρεις της ροδίτικης φύσης και αυτό δείχνουμε στους επισκέπτες μας» περιέγραψε στη «δημοκρατική» ο κ. Γιώργος Μητρούσκας, που μαζί με τον κ. Σάββα Αγγέλου λειτουργούν μια από τις πιο οργανωμένες εταιρείες (Rhodescape) παροχής τέτοιου είδους υπηρεσιών. «Υπάρχουν δύο κατηγοριών επισκέπτες. Οι καινούργιοι που έρχονται με επιφύλαξη και οι παλιοί που ξανάρχονται όλο χαρά. Στο τέλος κάθε εκδρομής, είτε παλιός, είτε νέος στην ομάδα μας, φεύγει γεμάτος ενέργεια και ο αποχαιρετισμός γίνεται πάντα με εγκάρδιες και ειλικρινείς αγκαλιές. Αυτή είναι και η πιο μεγάλη μας ανταμοιβή».
Η όλη εκδρομή από το λιμάνι, μέχρι την Απολακκιά, το Κιοτάρι, τα Αφάντου και πάλι πίσω στη Ρόδο διαρκεί περίπου επτά ώρες. Είναι σχεδόν όλος ο χρόνος που έχουν στη διάθεσή τους οι επιβάτες των κρουαζιερόπλοιων κατά την προσέγγισή τους στο νησί. Για τα πρόσωπα αυτά το ζητούμενο από τον προορισμό είναι η εμπειρία κι όχι απλώς η αίσθηση που αποπνέει ο τόπος, γι’ αυτό και δεν τους ενοχλεί να «θυσιάσουν» την ημέρα για να κερδίσουν μια ανάμνηση που θα τους συνοδεύει επί πολλά χρόνια. «Θυμάσαι τότε που πήγαμε στη Ρόδο και κάναμε ιππασία μέσα στη θάλασσα;».
Όταν έρθει η ώρα της πληρωμής των εκδρομών αυτών, δεν γίνονται παζάρια. Ο τουρίστας που κάνει σκληρό παζάρι με τον καταστηματάρχη για την αγορά μιας δερμάτινης τσάντας, στην περίπτωση της εκδρομής-εμπειρίας όχι μόνο πληρώνει αγόγγυστα, αλλά επιπρόσθετα αφήνει και καλό φιλοδώρημα. Είναι χαρακτηριστικό το παράδειγμα ζεύγους αμερικανών που στο τέλος μιας τέτοιας εκδρομής είχε αφήσει περισσότερα από 200 ευρώ ως δώρο σε συνοδούς, σερβιτόρους και άλλα πρόσωπα. Τόσο πολύ είχαν ευχαριστηθεί.
Προφανώς, είναι μικρό το ποσοστό των επιβατών κρουαζιέρας που επιλέγει τέτοιου είδους εκδρομές. Θα μπορούσε να είναι μεγαλύτερο, αν οι δραστηριότητες αυτές είχαν καλλιεργηθεί από τις τοπικές Αρχές. Ωστόσο το ποσοστό αυτό είναι αρκετό για να αποδείξει το αληθές των προβλέψεων που είχαν γίνει από τους επιστήμονες του τουρισμού: «το ζητούμενο των τουριστών του Αύριο είναι οι εμπειρίες κι όχι απλώς η αναψυχή».
Το συμπέρασμα αυτό είχε προκύψει πριν από 10 χρόνια στο 3ο διεθνές φόρουμ για τον τουρισμό (24 – 25 Οκτωβρίου 2008), που είχε οργανωθεί στη Ρόδο, από την τότε επιστημονική ομάδα Τουρισμού, του Επιμελητηρίου Δωδεκανήσου.
Οι ήπιες αθλητικές δραστηριότητες είναι απλώς μία μορφή εμπειρίας. Ηδη, οι πιο παλιοί του τουρισμού έχουν διαμορφώσει υποδομές προσφοράς «συνδημιουργίας» με τον επισκέπτη. Γνωστό, μικρό ξενοδοχείο στην παλιά πόλη καλεί τους πελάτες του να ζυμώσουν μαζί το ψωμί για το πρωινό. Ετερος ξενοδόχος, έχει φτιάξει πατητήρι σταφυλιών για την παραγωγή μούστου (αφορά τους πελάτες Αυγούστου – Σεπτεμβρίου), τον οποίο στη συνέχεια χρησιμοποιούν για να φτιάξουν γλυκά. Στην ίδια μονάδα παράγονται γλυκά κουταλιού με τη συνεργασία των τουριστών. Σε αγροτουριστική μονάδα της κεντρικής Ρόδου, οι γυναίκες παραδίδουν μαθήματα παρασκευής παραδοσιακών κουλουριών. Οπου γίνονται τέτοιου είδους δραστηριότητες, οι επισκέπτες δε σταματούν.
Η Ρόδος προσφέρεται για δεκάδες δράσεις εναλλακτικών μορφών τουρισμού. Η παλαιότερη και η πιο οργανωμένη είναι τα θαλάσσια σπορ. «Λειτουργούμε τη μικρή μας μονάδα από το έτος 1994 και έχουμε αποκλειστικά επισκέπτες για wind surf και kite surf. Εχουμε καθιερωθεί ως μονάδα για τέτοιες δράσεις και δεν περιμένουμε από τα πρακτορεία να μας φέρουν κόσμο», δήλωσε προς τη «δημοκρατική» ο κ. Μιχάλης Κομιζόγλου, ιδιοκτήτης τουριστικής μονάδας καταλυμάτων και μονάδας παροχής υπηρεσιών θαλάσσιων δραστηριοτήτων στις Φάνες. «Οι επισκέπτες μας είναι όλοι υψηλής εισοδηματικής στάθμης και έρχονται στο νησί γιατί ξέρουν ότι θα βρουν τις καλύτερες θάλασσες και αυθεντική φιλοξενία». Αυτού του είδους οι μονάδες είναι σχεδόν γεμάτες από την αρχή μέχρι το τέλος της σαιζόν, παρότι βρίσκονται σε περιοχές που απέχουν πολύ από τα τουριστικά κέντρα.
Το μόνο πρόβλημα που αντιμετωπίζουν οι επιτηδευματίες αυτής της κατηγορίας είναι το ίδιο το κράτος. Καμία κυβέρνηση μέχρι σήμερα δεν έχει καταφέρει να θεσμοθετήσει ένα σταθερό πλαίσιο που θα αφορά τα θαλάσσια σπορ. Οι αρμοδιότητες του ενός, καλύπτουν τις αρμοδιότητες του άλλου και στο τέλος δεν υπάρχει ένας υπεύθυνος που θα αναλάβει την ολοκλήρωση της απαιτούμενης γραφειοκρατικής διαδικασίας. Ετσι, Σήμερα, μετά από τρεις δεκαετίες θαλάσσιων σπορ και έξι δεκαετίες τουρισμού, ακόμα αυτές οι δράσεις λαμβάνουν μόνον ετήσιες άδειες λειτουργίας και αυτές σχεδόν πάντα εκδίδονται αφού έχει ξεκινήσει η τουριστική σαιζόν. Η ευθύνη δεν βρίσκεται στις υπηρεσίες τοπικά, αλλά στα συναρμόδια Υπουργεία.
Τα παραπάνω δείχνουν ξεκάθαρα την ανάγκη όλοι να επαναπροσδιορίσουν τη θέση τους. Η μεταποίηση, η μικρή παραγωγή, η «συμπαραγωγή» με τους επισκέπτες, το αυθεντικό, όλα όσα δημιουργούν ταυτότητα έχουν στα σίγουρα μέλλον. Βέβαια, είναι εύκολο να γραφτεί, ωστόσο είναι δύσκολο να υλοποιηθεί, πολλώ δε μάλλον όταν ολόκληρη η αγορά πνέει τα λοίσθια. Αποτελεί, επίσης, μεγάλη σπαζοκεφαλιά το γεγονός ότι την ίδια αναδουλειά αντιμετωπίζουν ακόμα και τα καταστήματα που προσφέρουν αυθεντικά προϊόντα. Ισως, στη σκέψη των επισκεπτών να υπάρχει προκατάληψη για το τι πραγματικά είναι αυθεντικό προϊόν στις κεντρικές τουριστικές αγορές. Η εκτίμηση αυτή είναι απλώς εικασία, από τις πολλές που κυκλοφορούν σήμερα μεταξύ των εμπόρων. Μια πιο εμπεριστατωμένη απάντηση θα επιχειρήσει να δώσει η έρευνα που και φέτος θα διενεργήσει ο Σύλλογος Διευθυντών Ξενοδοχείων Ρόδου σε συνεργασία με το Αμερικανικό Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης. Στη φετινή έρευνα θα υπάρχουν πιο εξειδικευμένες ερωτήσεις σχετικά με την εμπορική αγορά.
«Serve with the customer» είχε πει ο καθηγητής Δημήτριος Μπούχαλης στην ημερίδα ποιότητας που είχε οργανώσει ο Σύλλογος Διευθυντών Ξενοδοχείων Ρόδου και εννοούσε τις δράσεις που φέρνουν τον επισκέπτη πιο κοντά στην επιχείρηση. Σήμερα, εκείνοι που συνεχίζουν να δουλεύουν και να κερδίζουν, είναι μόνο όσοι έχουν κατανοήσει τον κανόνα της αυθεντικότητας και της επένδυσης σε πράξεις που στη συνέχεια θα μετατραπούν σε φιλοξενία άξια να απομνημονευθεί.
