Με αφορμή το θέμα της μετεγκατάστασης του Κτηματολογίου Ρόδου και το επικείμενο Δημοτικό Συμβούλιο, ζήτησα με την από 28 Μαΐου 2021 αίτησή μου να παρουσιάσω μια σύντομη εισήγηση αναφορικά με το θέμα της διατήρησης της Ιστορικής μας Μνήμης μέσα από τη λειτουργία του Κτηματολογίου Ρόδου μιας και τυγχάνω υπάλληλος της ανωτέρω Υπηρεσίας. Διαπίστωσα βέβαια ότι δεν συμπεριλαμβάνεται στα θέματα της ημερήσιας διάταξης της 31ης Μαΐου 2021 η λήψη αποφάσεως για την μόνιμη μετεγκατάστασή του. Παρόλα αυτά αναμένοντας την απάντηση για το πότε θα μπορούσα να αναφερθώ σε κάποια λεπτά ζητήματα ουσίας που ενδεχομένως να προβληματίσουν τους αξιότιμους άρχοντες του τόπου μας και όσους λαμβάνουν αποφάσεις, σίγουρα εκ των οποίων δεν είναι η υπογράφουσα, παραθέτω τα παρακάτω.
Διαπιστώθηκαν κάποιες αντιπαλότητες σχετικά με το αν το ιστορικό κτίριο που στεγάζεται το Κτηματολόγιο της Ρόδου είναι ετοιμόρροπο ή όχι. Δεν είμαι στατικός μηχανικός αλλά γνωρίζω ότι στον αμέσως παρακάτω όροφο εκεί που βρίσκονται τα κτηματικά βιβλία υπάρχει διαχωριστικός τοίχος με την Πυροσβεστική Υπηρεσία Ρόδου συγκεκριμένα με το γυμναστήριο της εν λόγω Υπηρεσίας. Επίσης, η Πυροσβεστική Υπηρεσία και το Κτηματολόγιο Ρόδου μοιράζονται από κοινού και τους παρακάτω ορόφους όπου υπάρχει μεγάλο μέρος του αρχείου του Κτηματολογίου Ρόδου. Επισημαίνω ότι ουδέποτε αρνηθήκαμε εμείς οι υπάλληλοι να εργασθούμε ή να βοηθήσουμε σε οποιαδήποτε άλλη βοηθητική εργασία όπως άλλωστε πράττουμε και τόσα χρόνια. Ακόμα και οι Προϊστάμενοί μας, ο Διευθυντής ακόμα και οι υπηρετούντες στην Υπηρεσία μας Κτηματολογικοί Δικαστές έχουν προσφέρει ποικιλοτρόπως βοηθητικές εργασίες προκειμένου να συντελέσουν στην εύρυθμη λειτουργία της Υπηρεσίας μας μιας και το αρχείο της Υπηρεσίας μας καθημερινά παραλαμβάνει όγκο εγγράφων και αιτήσεων. Στεναχωριέμαι που αναφέρω έτσι ωμά ότι ακόμα και οι Κτηματολογικοί Δικαστές συνδράμουν σ’ αυτό, αλλά έτσι είναι. Άλλωστε όπως όλοι γνωρίζουμε στις Δημόσιες Υπηρεσίες εδώ και πολλά χρόνια έχουν καταργηθεί οι μόνιμες ειδικότητες βοηθητικού προσωπικού και προσωπικού καθαριότητας οπότε στο σύνολό του το προσωπικό έχει συνδράμει για να βοηθήσει όταν υπάρχει μεγάλη ή μικρή ανάγκη. Άλλωστε σε σύγκριση με το υπάρχον προσωπικό που υπηρετεί και το οργανόγραμμά του Κτηματολογίου, η Υπηρεσία μας είναι υποστελεχωμένη. Πολλές βοηθητικές εργασίες από το καθάρισμα μέχρι το καθημερινό στο κουβάλημα των κτηματικών βιβλίων τα οποία έχουν φτιαχτεί από την εποχή της Ιταλοκρατίας εκτελούνται καθημερινά από όλους μας. Δεν μας πείραξε ποτέ ούτε η σκόνη ούτε τα εισπνεόμενα από τα έγγραφα που χρονολογούνται πλέον του ενός ή ακόμα και περισσότερων αιώνων. Το βάρος των τόμων δεν είναι μεγάλο για μας μπροστά στο βάρος της ιστορίας που περιέχουν.
Με μεγάλη μου αγωνία παρακολουθούσα όλους αυτούς τους μήνες τις προσπάθειες των εμπλεκόμενων φορέων για την επαναλειτουργία της Υπηρεσίας αλλά και των ΜΜΕ ώστε να υπάρξει πλήρης διαφώτιση προς το συναλλασσόμενο κοινό. Άλλωστε οι εμπλεκόμενοι οικονομικοί κλάδοι που σχετίζονται με το Κτηματολόγιο της Ρόδου είναι πάρα πολλοί από τους ελεύθερους επαγγελματίες, δικηγόρους, μηχανικούς, δικαστικούς επιμελητές, συμβολαιογράφους, λογιστές μέχρι τις Δημόσιες Υπηρεσίες και τα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα, τις τράπεζες με τελικό αποδέκτη τον Έλληνα φορολογούμενο κ.ά.
Το Κτηματολόγιο της Ρόδου εξυπηρετεί όλο το νησί της Ρόδου και αυτό το κάνει να είναι μεγαλύτερο σε όγκο συναλλαγών από το Υποθηκοφυλάκειο των Αθηνών, συνεπώς μιλάμε για ένα από τα μεγαλύτερα υποθηκοφυλακεία της Ελλάδος με μεγάλα έσοδα στον κρατικό κορβανά. Όσο για την οικονομική, οικοδομική, ξενοδοχειακή δραστηριότητα και την ανάπτυξη της αγοράς ακινήτων στη Ρόδο μεγάλο μέρος του οφείλεται στην ύπαρξη και λειτουργία του Κτηματολογίου της Ρόδου. Υπάρχουν βέβαια και πολλές παθογένειες οι οποίες λειτουργούν δυσανάλογα σε σχέση με τα οφέλη της λειτουργίας του Κτηματολογίου Ρόδου…
Αγωνιωδώς περιμέναμε να ληφθεί επιτέλους μια λύση για την ασφαλή λειτουργία της Υπηρεσίας μας μετά τις πρόσφατες κτιριακές φθορές, με τελευταία την μετεγκατάσταση στην ανακαινισμένη πτέρυγα του παλιού Νοσοκομείου της Ρόδου. Μια λύση κοινής αποδοχής προκειμένου να μπει σε κανονικούς ρυθμούς η λειτουργία της Υπηρεσίας. Φυσικά η παραχώρηση από τον Δήμο Ρόδου ενός πρόσφατα ανακαινισμένου κτιρίου του για να στεγάσει μία Δημόσια Υπηρεσία που δεν υπάγεται στη λειτουργίες του είναι μία λύση που δόθηκε με απλοχεριά από τον Δήμαρχο Ρόδου κ. Αντώνη Καμπουράκη προκειμένου να αποφευχθεί η περαιτέρω καθυστέρηση και ευχαριστούμε όλους όσους συνετέλεσαν σ’ αυτό.
Υπάρχουν όμως κάποια λεπτά ζητήματα που αφορούν πρακτικά θέματα και δυσκολίες σε ότι συνεπάγεται μία τέτοιου είδους μεταφορά.
Αφενός, το αρχείο του Κτηματολογίου εμπεριέχει εκτός των εγγράφων που αφορούν σε δικαιώματα ακινήτων, έγγραφα και ιστορικά ντοκουμέντα είτε άλλες εγγραφές που αφορούν στα κυριαρχικά δικαιώματα των Δωδεκανησίων αλλά και της σύστασης του πληθυσμού όχι μόνο από την εποχή της Ιταλοκρατίας αλλά ακόμα και από την εποχή της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, αποτυπωμένα με την επίσημη γλώσσα της εποχής τα οθωμανικά (τουρκικά με χρήση αλφαβήτου παρόμοιου με αραβικά και περσικά). Αρκετά από αυτά έχουν υποτυπωδώς μεταφραστεί από τους Ιταλούς κατακτητές και παρέμειναν έτσι χωρίς μεταγραφή ή μετάφραση στην ελληνική γλώσσα. Υπάρχουν ακόμα έγγραφα ιστορικής σημασίας για εμάς τους Ροδίτες όπως οι πρώτες αιτήσεις μεταγραφής ακινήτων προς τον πρώτο Κτηματολογικό Δικαστή της Ρόδου Ιταλό Savarese1 που φέρουν όχι την υπογραφή του αιτούντος αλλά το δακτυλικό του αποτύπωμα. Φυλάσσονται δηλαδή εκατομμύρια έγγραφα με τα δακτυλικά αποτυπώματα των παππούδων μας αντί για υπογραφές και εκατοντάδες άλλα που μοιάζουν περισσότερο με κειμήλια παρά με κτηματολογικά έγγραφα. Μέσα σε όλα δηλαδή και στην καθημερινότητα και ρουτίνα της εργασίας μας ερχόμαστε αντιμέτωποι με πλήθος εγγράφων ιστορικών για την ιστορία του τόπου μας. Έγγραφα από την Οθωμανική Αυτοκρατορία με τα σύμβολα των σουλτάνων με τη μορφή σφραγίδας ή χειρόγραφων καλλιγραφικών είναι αναμεμιγμένα με τα επόμενα ιταλικά και στη συνέχεια ελληνικά έγγραφα. Το ίδιο συμβαίνει και στην ανάγνωση των κτηματικών βιβλίων. Ξεκινώντας να διαβάζουμε στα ιταλικά καλλιγραφικά γράμματα μαθαίνουμε για τις πρώτες ιδιοκτησίες αν ήταν έλληνες ορθόδοξοι ή ισραηλίτες ή ακόμα και μουσουλμάνοι της Ρόδου και καλούμαστε να μεταγράψουμε την ιστορία των ακινήτων όπως υφίσταται σήμερα με τις σύγχρονες οικοδομές. Τα ίδια βιβλία στα οποία έγραψαν οι πρώτοι ιταλοί μεταγραφείς, μεταγράφουμε κι εμείς, γιατί απλά διασώθηκαν. Κάποιοι φρόντισαν να τα αφήσουν παρακαταθήκη για τους επόμενους. Η ιδιοκτησία στο Κτηματολόγιο της Ρόδου είναι το ίδιο το Κτηματολόγιο. Οι ιδιοκτήτες αλλάζουν αλλά η ιδιοκτησία παραμένει και αυτό είναι το δύσκολο να εξηγήσει κάποιος που δεν έχει έρθει σε επαφή με το Κτηματολόγιο της Ρόδου.
Όσον αφορά τώρα το θέμα της μεταφοράς των αρχείων επειδή διαβάζω προσεκτικά όλους αυτούς τους μήνες το θέμα της δυσκολίας ή της ευκολίας, θεωρώ ότι έγκειται στην απλή λογική του μέσου ανθρώπου. Για το λόγο αυτό να σας παραθέσω από την εμπειρία μου, ότι πολλές φορές οι συναλλασσόμενοι δικηγόροι, μηχανικοί κλπ ρωτάνε εμάς τους απλούς υπαλλήλους τους μη έχοντες τις γνώσεις και την κατάλληλη επιστημονική κατάρτιση να τους διαβάσουν ή να τους ερμηνεύσουν ένα όνομα στο κτηματικό βιβλίο ή έναν αριθμό που είναι γραμμένος με τα χειρόγραφα καλλιγραφικά γράμματα των Ιταλών. Αυτό είναι ένα απλό παράδειγμα μέσα από τα τόσα άλλα που ο κάθε υπάλληλος έχει διαφορετικά να διηγηθεί. Ερωτώ λοιπόν με το φτωχό μου το μυαλό και την κοινή λογική πως και με ποιον τρόπο όχι μόνο θα αγγίξουμε τα χιλιάδες χειρόγραφα έγγραφα από την εποχή της τουρκοκρατίας και Ιταλοκρατίας που λιώνουν κυριολεκτικά στα χέρια μας αλλά πως θα τα απογράψουμε κιόλας και με ποιες γνώσεις θα γινόταν αυτό όταν δυσκολευόμαστε ακόμα να διαβάσουμε καθαρά έναν χειρόγραφο λατινικό χαρακτήρα. Ακόμα και αν γνωρίζαμε οθωμανικά ή άριστα ιταλικά θα έπρεπε να δώσουμε δικούς μας χαρακτηρισμούς στο πρωτογενές αυτό αρχειακό υλικό που δεν υπάρχει αλλού και δεν έχει γίνει καμία
προσπάθεια μέχρι στιγμής για την αποδελτίωση και σάρωσή του εις βάθος ώστε να γίνει πλήρη ενσωμάτωσή του σε πληροφοριακά συστήματα.
Η κοινή λογική λέει να δοθεί έμφαση με την ευκαιρία της μετεγκατάστασης στη διαφύλαξη του αρχειακού υλικού στο υπάρχον ιστορικό κτίριο του Κτηματολογίου Ρόδου σε ειδικά διαμορφωμένο χώρο και να λειτουργεί το κομμάτι της χορήγησης των πιστοποιητικών και των λοιπών συναλλαγών με το κοινό στο νέο κτίριο που παραχωρήθηκε από τον Δήμο Ρόδου και αυτό θα ήταν μια πρόταση προς τους άρχοντες του τόπου μας αν φυσικά θεωρούν ότι είναι ουσιαστικής σημασίας να διασωθούν τα εκατομμύρια έγγραφα που φυλάσσονται στο Κτηματολόγιο της Ρόδου.
Με την ευκαιρία δηλαδή της μετεγκατάστασης και της χορήγησης χρηματοδότησης για την αποκατάσταση του ιστορικού κτιρίου του Κτηματολογίου Ρόδου, αφενός να ξεκινήσουν άμεσα οι λειτουργίες που επείγουν για να μπει η οικονομική δραστηριότητα στον φυσιολογικό της ρυθμό στο νέο κτίριο που παραχωρήθηκε από τον Δήμο Ρόδου, αφετέρου εφόσον υπάρχει η χρηματοδότηση να διακριθούν οι επιλέξιμες δαπάνες προκειμένου όχι μόνο να αποκατασταθεί το ιστορικό κτίριο αλλά να δημιουργηθούν οι προδιαγραφές για τη διατήρηση και προφύλαξη του αρχείου αυτού εντός του ιστορικού αυτού κτιρίου. Να διαχωριστεί δηλαδή με κάποιο τρόπο το νέο από το παλιό Κτηματολόγιο. Το νέο αφενός να λειτουργήσει άμεσα το νέο κτίριο και τις άμεσες ενέργειες που πρέπει να γίνουν για τη λειτουργία του και αφετέρου να ασφαλισθούν τα ιστορικά έγγραφα εντός του υπάρχοντος ιστορικού κτιρίου του Κτηματολογίου Ρόδου χωρίς να μετακινηθούν και να μπουν σε κίνδυνο καταστροφής. Ας μην αγνοούμε ότι τα έγγραφα αυτά θεωρούνται πλέον παλαιογραφικά και εντάσσονται σε ειδικές κατηγορίες ιστορικών εγγράφων και πως για τη μετακίνησή τους απαιτούνται ειδικές συνθήκες εκτός της απαιτούμενης απογραφής και ειδικών ασφαλιστικών συμβολαίων αντικειμένων μεγάλης αξίας. Σε υπόλοιπα μέρη τις Ελλάδος αλλά και του εξωτερικού τα έγγραφα αυτά φυλάσσονται σε κοσμητικές συλλογές και σε ειδικές προθήκες και εκθέτονται μόνο ψηφιακά. Για το ιστορικό αρχείο του Κτηματολογίου Ρόδου θα έπρεπε να ενδιαφερθούν όλοι οι επιστημονικοί φορείς του τόπου μας, Πανεπιστήμιο Αιγαίου (για τις μεταφράσεις των οθωμανικών εγγράφων, αρχαιολογική Υπηρεσία για τη συντήρηση των εγγράφων, ιστορικοί, γλωσσολόγοι κλπ κλπ).
Η σωστή λύση θα ήταν να διαχωριστεί το ανενεργό από το ενεργό αρχείο του Κτηματολογίου. Η μετεγκατάσταση ενδεχομένως να καθυστερήσει κι άλλο. Όμως με την εφαρμογή Υπουργικής αποφάσεως για τη χορήγηση ψηφιακής υπογραφής και ψηφιακών πιστοποιητικών θα βοηθούσε ώστε να λειτουργήσουν αυτές οι υπηρεσίες που επείγουν, άμεσα και χωρίς καθυστερήσεις για τους έλληνες φορολογουμένους. Να απομονωθεί σε ασφαλή χώρο το αρχείο της Υπηρεσίας εντός του υπάρχοντος κτιρίου με την προοπτική να παραμείνει εκεί και να συνεχιστούν οι μεταγραφές από τις πράξεις στα Κτηματικά Βιβλία μετά την ολοκλήρωση αποκατάστασης του κτιριακού προβλήματος που θα μπορούσε ενδεχομένως να γίνει τμηματικά. Η Υπηρεσία δεν μπορεί να λειτουργήσει χωρίς Κτηματολογικό Δικαστή και πως θα μπορούσε να «μοιράζεται» άλλωστε ο Κτηματολογικός Δικαστής από την Υπηρεσία του Κτηματολογίου στο Παλιό Νοσοκομείο μέχρι τα Δικαστήρια της Ρόδου όταν έχει έδρα; Για να μεταγραφεί μια κτηματολογική πράξη στα Κτηματικά Βιβλία πρέπει πρώτα να διαταχθεί από τον Κτηματολογικό Δικαστή και στη συνέχεια να καταχωρηθεί. Συνεπώς αν ξεκινήσει η πλήρης λειτουργία του Κτηματολογίου Ρόδου ο Κτηματολογικός Δικαστής θα μπορεί να παρευρίσκεται κοντά στα Δικαστήρια όπου εδρεύει.
Τέλος θα ήθελα με σαφήνεια να ξεκαθαρίσω ότι δεν προσπαθώ να μεταπείσω ή ν’ αλλάξω τα μυαλά και τη σκέψη ή τις απόψεις ή ακόμα και τις αποφάσεις κανενός. Είμαι υπάλληλος του Κτηματολογίου Ρόδου, πονάω την Υπηρεσία μου και σέβομαι τους Προϊσταμένους, τους συναδέλφους και τον μισθό μου. Κυρίως όμως είμαι ροδίτισσα και σέβομαι την ιστορία του τόπου μου. Προσπαθώ μέσα από στερήσεις να χρηματοδοτήσω τις σπουδές μου ώστε να είμαι χρήσιμη όχι μόνο στην Υπηρεσία μου αλλά και στο κοινωνικό σύνολο ή ακόμα και
στο παιδί μου. Πολλές φορές στέρησα χρόνο απ’ το μεγάλωμά του για να ασχολούμαι με θέματα που αφορούν είτε την Υπηρεσία μου είτε το κοινωνικό μας σύνολο χωρίς αντίκρισμα. Όσοι έχουν κάνει το ίδιο μπορεί να με καταλαβαίνουν. Πιστεύω ότι η ευημερία του διπλανού μου βοηθάει το μέλλον το παιδιών μας και πως οι αποφάσεις που λαμβάνουμε σε όποιο επίπεδο εξουσίας κι αν έχουμε είναι καθοριστικές όχι μόνο για το μέλλον που θα έχουμε αλλά και για την παρακαταθήκη που αφήνουμε για τις επόμενες γενιές.
Τα παραπάνω τα παραθέτω προκειμένου να προβληματίσω τα αξιότιμα μέλη του Δημοτικού Συμβουλίου Ρόδου που πρόκειται να λάβουν το βάρος αυτής της αποφάσεως της μετεγκατάστασης του Κτηματολογίου Ρόδου. Ουσιαστικά ήρθε το πλήρωμα του χρόνου για να ληφθεί μια σοβαρή απόφαση για το Κτηματολόγιο της Ρόδου και να σταματήσουμε να συζητάμε μεσοβέζικες λύσεις που αφορούν την ιστορία του τόπου μας. Όσοι αποφασίσουν θα φέρουν μια ζωή το βάρος αυτής της αποφάσεως για την ιστορία αλλά και το μέλλον του τόπου τους.
Με εκτίμηση Ελένη Ν. Καραγιάννη
