Περίπου 2.750.500 στρέμματα γης έχουν γίνει στάχτη τα τελευταία 10 χρόνια στην Ελλάδα. Σήμερα λήγει και επίσημα η αντιπυρική περίοδος, με τα προσωρινά στοιχεία του Ευρωπαϊκού Σύστηματος Πληροφοριών για τις Πυρκαγιές (EFFIS) να κάνουν λόγο για ένα καλοκαίρι κατά το οποίο οι φωτιές στη χώρα κινήθηκαν κοντά στο μέσο όρο σε αντίθεση με τις τεράστιες καταστροφές στις υπόλοιπες μεσογειακές χώρες.
Η κλιματική αλλαγή έδειξε το σκληρό πρόσωπό της σε ολόκληρη τη Μεσόγειο και τα Βαλκάνια, με δεκάδες νεκρούς και εκατοντάδες χιλιάδες καμένες εκτάσεις. Σε όλη την Ευρώπη οι φωτιές τριπλασιάστηκαν «χτυπώντας» το καμπανάκι στη χώρα μας ότι παρ’ όλη τη σχετικά θετική εικόνα της φετινής χρονιάς απαιτούνται μέτρα για να αντιμετωπιστούν οι νέες περιβαλλοντικές συνθήκες που ευνοούν τις φωτιές. Σύμφωνα με τον Δημήτρη Καραβέλλα, διευθυντή της WWF Ελλάς, «θα πρέπει να μην εφησυχάζουμε με τον απολογισμό της φετινής αντιπυρικής περιόδου, ιδιαίτερα αν αναλογιστούμε πως δεν έχει επί της ουσίας επιλυθεί κανένα από τα χρόνια προβλήματα που ταλανίζουν τα δάση μας.
Αντίθετα, οφείλουμε να παραδειγματιστούμε από τις καταστροφές σε γειτονικές μας χώρες. Αν το κράτος δεν σκύψει με σοβαρότητα πάνω στα χρονίζοντα προβλήματα του μηχανισμού δασοπροστασίας, θα ζήσουμε ξανά όσα ζήσαμε πριν από μία δεκαετία ή όσα έζησαν φέτος η γειτονική μας Πορτογαλία και τα κράτη των Βαλκανίων». Η κλιματική αλλαγή έχει αλλάξει και τις μέχρι τώρα «συνήθειες» των πυρκαγιών, οι οποίες πλέον αρχίζουν πολύ νωρίτερα και διαρκούν αρκετά περισσότερο συγκριτικά με παλιότερα.
«Αν το κράτος δεν σκύψει με σοβαρότητα πάνω στα χρονίζοντα προβλήματα του μηχανισμού δασοπροστασίας, θα ζήσουμε όσα έζησαν φέτος η Πορτογαλία και τα κράτη των Βαλκανίων»
Οι πυρκαγιές το φετινό καλοκαίρι άφησαν πίσω τους καμένα περίπου 235.000 στρέμματα όταν ο μέσος όρος της Ελλάδας κυμαίνεται στα 275.000 στρέμματα. Από τις πιο καταστροφικές χρονιές των τελευταίων 10 χρόνων ήταν το 2012 με 472.603 στρέμματα να γίνονται παρανάλωμα. Σύμφωνα με την ανακοίνωση της WWF, από τις αρχές της χρονιάς μέχρι και σήμερα έχουν καταγραφεί μεγάλες πυρκαγιές στην περιφέρεια της Μεσογείου, με την Πορτογαλία, την Ιταλία, τη Γαλλία και την Κροατία να πληρώνουν το μεγαλύτερο τίμημα, την ίδια ώρα που οι επιστήμονες προειδοποιούν ότι το φαινόμενο θα ενταθεί τα επόμενα χρόνια και οι αρμόδιες ευρωπαϊκές αρχές τονίζουν ότι οι εθνικές πολιτικές και τα συστήματα δασοπροστασίας πρέπει να αλλάξουν άμεσα, εστιάζοντας στη λήψη μέτρων πρόληψης.
Η περίπτωση της Ζακύνθου
Η Ζάκυνθος το φετινό καλοκαίρι χτυπήθηκε όπως κανένα άλλο μέρος της χώρας από τις φωτιές. Σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία του Πυροσβεστικού Σώματος, από τον Μάιο έως και τον Σεπτέμβριο του 2017 καταγράφηκαν περισσότερες από 80 φωτιές σε δασικές και αγροτικές περιοχές, με αποτέλεσμα οι συνολικές καμένες εκτάσεις στο νησί να αγγίζουν τα 35.170 στρέμματα. Πολλοί έκαναν λόγο για οργανωμένο σχέδιο, καθώς το νησί έχει πληγεί τις τελευταίες δεκαετίες από πολλές και συνεχόμενες δασικές πυρκαγιές με την πλειοψηφία των εκτάσεων που επλήγησαν φέτος να έχουν ξανακαεί πολύ πρόσφατα (20.000 στρ. το 2009).
Επτά προτάσεις από τη WWF
Οι προτάσεις της WWF για την Ελλάδα είναι:
– Αναμόρφωση του συστήματος δασοπροστασίας, δίνοντας στρατηγική έμφαση στην πρόληψη κι όχι στην καταστολή, καθώς και να βελτιστοποιηθεί ο συντονισμός των αρμόδιων φορέων.
– Να προχωρήσει άμεσα η πλήρης επιχειρησιακή αξιοποίηση των χιλιάδων εθελοντών δασοπυροσβεστών (ν. 4249/2014).
– Να προχωρήσει η θεσμοθέτηση της συνεργασίας της Δασικής Υπηρεσίας με το Πυροσβεστικό Σώμα (άρθρο 100 ν. 4249/2014), ώστε να γίνει πιο αποτελεσματικό το έργο στην καταστολή και την πρόληψη.
– Να προχωρήσει η διαχείριση της καύσιμης ύλης σε δάση και δασικές εκτάσεις και η σύνταξη ολοκληρωμένου Εθνικού Σχεδίου Στρατηγικής Ανάπτυξης της Δασοπονίας (άρθρο 60 ν. 4280/2014).
– Να εξασφαλιστεί ότι τα κονδύλια για την υλοποίηση προληπτικών δράσεων πυροπροστασίας στους ΟΤΑ και τις Δασικές Υπηρεσίες θα δοθούν εγκαίρως και χωρίς καθυστερήσεις.
– Να εξασφαλιστεί η αναγκαία συντήρηση/ανανέωση του μηχανοκίνητου και εναέριου στόλου δασοπυρόσβεσης.
– Να εφαρμοστεί πλήρως, και με ευθύνη του ΥΠΕΚΑ, η Εθνική Στρατηγική για την προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή με συγκεκριμένες δράσεις που αφορούν στην προσαρμογή των ελληνικών δασικών οικοσυστημάτων στα νέα δεδομένα.
