Οι «αχρείοι»

«Τόν τε μηδὲν τῶνδε μετέχοντα οὐκ ἀπράγμονα, ἀλλ᾽ ἀχρεῖον νομίζομεν».
Η πασίγνωστη άποψη που εκφράζει ο Θουκυδίδης μέσω του Περικλή στον «Επιτάφιο» : «όσοι δεν μετέχουν στα κοινά της πόλης δεν θεωρούνται απλώς απράγμονες αλλά άχρηστοι» ,είναι η φαεινή ατάκα, όλων όσων θέλουν να καταδικάσουν , όσους απείχαν της εκλογικής διαδικασίας.
Το εκπληκτικότερο είναι πως συμπληρώνουν τον Θουκιδίδη, συνεχίζοντας : όλοι αυτοί δεν έχουν δικαίωμα να μιλούν(!) ‘ Οσοι βέβαια γνωρίζουν λίγα έστω πράγματα γύρω από τον «Επιτάφιο» και την πολιτική ιστορία της κλασικής Αθήνας, μένουν εμβρόντητοι από την αυθαιρεσία που διακρίνει τον παραπάνω παραλληλισμό.
Εμβρόντητοι μένουν και με την άγνοια πολλών, οι οποίοι στην προσπάθειά τους να κάνουν εντύπωση, αποδίδουν την φράση στον …Αριστοτέλη.
Οι πολίτες της κλασικής Αθήνας, μαθαίνουμε από τον Θουκιδίδη πάλι στον «Επιτάφιο», είχαν το σπάνιο προνόμιο να μετέχουν ενεργά και απόλυτα ισότιμα στη διακυβέρνηση της πόλης τους, με τρόπο απόλυτα άμεσο. Όλοι μπορούσαν, ανεξάρτητα από την κοινωνική τους θέση, την οικονομική τους κατάσταση και την καταγωγή τους να συμμετάσχουν στις διοικητικές ή νομοθετικές διαδικασίες της πόλης και να εκφέρουν ελεύθερα την προσωπική τους γνώμη πάνω σε καίρια ζητήματα.
Ήταν απόλυτα εύλογο, λοιπόν, να θεωρούνται από τον Θουκυδίδη ως άχρηστοι, εκείνοι που, ενώ είχαν τέτοιου είδους δικαιώματα, ενδιαφέρονταν αποκλειστικά για την ιδιωτική τους ζωή, ευτυχία και πλουτισμό. Η συμπεριφορά αυτή, του ατομισμού και του ενδιαφέροντος για πλουτισμό καταδικάζεται σε πολλά αρχαία κείμενα προγόνων.
Αλήθεια, πόσο δίκαιος, εύστοχος και κυρίως πόσο κυριολεκτικός και σημερινός μπορεί να είναι αυτός ο κατά Θουκιδίδη χαρακτηρισμός «αχρείος» για τον πολίτη που δεν ψήφισε, όταν είναι γνωστό τοις πάσι ότι ζει σε μια προβληματική αντιπροσωπευτική δημοκρατία, η οποία του δίνει ουσιαστικά το λόγο μόνο κάθε τέσσερα χρόνια, στην οποία τα κέντρα αποφάσεων που καθορίζουν την καθημερινότητά του είναι απόλυτα απομακρυσμένα ανεξέλεγκτα, βρώμικα και στην οποία η χρησιμότητά του ως πολίτη περιορίζεται στο ότι αποτελεί ένα φορολογητέο «κομμάτι» για το κράτος; Ρητορικά τα ερωτήματα…
Εύκολη η καπηλεία μνημειακών φράσεων για ψευδεπίγραφα μαθήματα δημοκρατικής συνείδησης σε κάποιους «αχρείους» και μάλιστα απαγορευοντάς τους να μιλούν από δω και πέρα. Είναι η κατηγορία των Ελλήνων που κάτι έχουν ακουστά για την κληρονομιά μας και δεν παραλείπουν να επαίρονται γι’ αυτήν όταν μιλούν σε τρίτους. Με την διαφορά όμως πως η αξία δεν κληρονομείται ούτε μεταφέρεται.
Παρεπιπτόντως ,είπε κι άλλο ο Θουκιδίδης, πάλι στον «Επιτάφιο»: «Φιλοκαλοῦμέν τε γὰρ μετ’ εὐτελείας καὶ φιλοσοφοῦμεν ἄνευ μαλακίας»