Με μελανά χρώματα περιγράφει το πρόβλημα της οικονομίας της χώρας, μέσα στο οποίο καλείται να αντεπεξέλθει ο ελληνικός τουρισμός, ο πρόεδρος της ΕΞΡ κ. Βασίλης Μηναΐδης, στη συνέντευξη του προς τη «δ».
Αποτιμώντας τη χρονιά που έφυγε, ο κ. Μηναΐδης κάνει λόγο για μια περίοδο που ανέδειξε τα διαρθρωτικά προβλήματα της οικονομίας της χώρας και δημιούργησε ένα ζοφερό περιβάλλον για τις τουριστικές επιχειρήσεις. Η μείωση των αφίξεων μπορεί να μην ήταν ιδιαίτερα μεγάλη, όμως αυτό οφείλεται στη σημαντική συρρίκνωση των τιμών, με αποτέλεσμα τα μειωμένα έσοδα που φέρνουν στο χείλος της χρεοκοπίας πολλές ξενοδοχειακές μονάδες και αφήνουν απλήρωτους εκατοντάδες ξενοδοχοϋπαλλήλους.
Ο πρόεδρος της ΕΞΡ φοβάται ότι επίκειται «αργεντινοποίηση» της ελληνικής οικονομίας, ακόμη και έξοδος της χώρας από τη ζώνη του ευρώ, λόγω της ατολμίας των πολιτικών που εφαρμόζονται διαχρονικά από τις κυβερνήσεις, οι οποίες οδηγούν σε μαρασμό και κατάρρευση της ιδιωτικής πρωτοβουλίας.
Ειδικότερα για την τουριστική πολιτική της νέας κυβέρνησης θεωρεί ότι είναι λάθος η συγχώνευση των υπουργείων Τουρισμού και Πολιτισμού, όπως και το κλείσιμο γραφείων του ΕΟΤ στο εξωτερικό. Την αδυναμία τουριστικής προβολής της χώρας, λόγω χρεών του ΕΟΤ, θα ξεπεράσουν μόνο προορισμοί που διαθέτουν δικές τους δομές, όπως ο ΠΡΟΤΟΥΡ, ενώ οι υπόλοιποι είναι για φέτος τουλάχιστον καταδικασμένοι.
Από εκεί και πέρα, το 2010 θα έχει ελπίδες να σηματοδοτήσει την ανάκαμψη του ελληνικού τουρισμού, μόνο εφ΄ όσον επιτευχθεί αύξηση των τιμών και των εσόδων κατά 10% τουλάχιστον.
Η ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ
• Κύριε Μηναΐδη, κάνοντας τον απολογισμό της χρονιάς που έφυγε, σε ποια συμπεράσματα καταλήγετε, όσον αφορά τα τουριστικά μας πράγματα;
Ήταν μια άσχημη χρονιά αυτή που πέρασε. Και σε αναφέρομαι στη μείωση των αφίξεων. Το πρόβλημα δεν είναι το -5% ή το -4% που τελικά κατεγράφη. Το πρόβλημα αποτυπώνεται στη μείωση των εσόδων. Για να μπορέσουμε να κρατηθούμε σε αυτό το επίπεδο αφίξεων, τα έσοδα εμειώθησαν περαιτέρω. Πολλά ξενοδοχεία κατέγραψαν ζημιές και αυτό φαίνεται από τον αριθμό των απλήρωτων ξενοδοχοϋπαλλήλων τους.
• Πόσο μεγάλο είναι το πρόβλημα στην περιοχή μας; Υπάρχει κίνδυνος να κλείσουν κάποιες ξενοδοχειακές μονάδες ή να αλλάξουν χέρια;
Ως προς το να πουληθούν ξενοδοχεία, οι πωλήσεις είναι ενδείξεις μιας οικονομίας που λειτουργεί. Φοβάμαι όμως ότι θα μαραζώσουν έτσι. Θα κλείσουν και θα καταστραφούν απούλητα. Αυτό είναι το χειρότερο. Η Ελλάδα μπήκε μέσα σε μια οικονομία πολύ δυνατή, που λέγεται Ευρώπη, χωρίς να ξέρουμε τις αδυναμίες μας και χωρίς καμία κυβέρνηση να προσπαθήσει να βελτιώσει τις αδυναμίες μας. Τώρα, στη φάση που βρισκόμαστε, η Ελλάδα δεν θα χρεοκοπήσει διότι θα τη βοηθήσουν οι Ευρωπαίοι, αλλά θα χρεοκοπήσουν οι ιδιωτικές της επιχειρήσεις. Σε λίγο, στην Ελλάδα θα υπάρχει μόνο ο δημόσιος τομέας. Ολόκληρος ο ιδιωτικός τομέας θα καταρρεύσει. Έτσι έγινε και στην Αργεντινή και αναγκάστηκε η Αργεντινή να φύγει από το δολάριο για να μπορέσει να επιβιώσει. Χρόνια λέγαμε για αργεντινοποίηση της οικονομίας και δεν ξέραμε τι σημαίνει. Τους έλεγα ότι και η Ελλάδα τα ίδια θα πάθει με την ένταξή της στο ευρωπαϊκό νόμισμα.
• Πιστεύετε ότι θα βγούμε από τη ζώνη του ευρώ;
Είμαστε στα όρια. Αν κλείσουν όλες μας οι επιχειρήσεις, τι θα κάνουμε;
• Σας ακούω ιδιαίτερα απαισιόδοξο…
Είναι σκληρή η κατάσταση. Εγώ δεν βλέπω να γίνεται τίποτα. Μονίμως όλοι είναι αριστεροί, όλοι θέλουν να τρώει η εργατική τάξη καλά, να παίρνουν συντάξεις δεκαπλάσιες από αυτές που έχουν πληρωθεί. Ποιος θα τα πληρώσει όλα αυτά; Η Ευρώπη; Η Γερμανία; Δεν φαίνεται η Γερμανία διατεθειμένη να πληρώνει. Μας το έχουν ξεκόψει επανειλημμένως. Αν θέλετε εσείς να δίνετε αυξήσεις στους εργαζομένους, να δίνετε, αλλά θα τα πληρώσετε εσείς, όχι εμείς. Είναι σκληρά τα πράγματα. Με λόγια, με το να παριστάνουμε τον πολιτικάντη και τον δημοκράτη, δεν θα γίνει τίποτα.
• Η νέα κυβέρνηση επιμένει ότι θα αναστρέψει το αρνητικό κλίμα στην οικονομία. Πιστεύετε ότι θα τα καταφέρει;
Δεν νομίζω ότι θα κάνει κάτι διαφορετικό από αυτό που κάνουν όλες οι κυβερνήσεις. Είναι λίγο αριστερές, «ψήφισέ με να σου δώσω», «όταν θα έρθουμε θα πάρουν οι εργαζόμενοι», «δεν φταίνε σε τίποτα οι εργαζόμενοι», αυτά ακούμε συνεχώς. Εδώ το πρόβλημα είναι πώς θα περιοριστούν κατ’ αρχήν οι δαπάνες του Δημοσίου και του ιδιωτικού τομέα δευτερευόντως, πώς θα παταχθεί η φοροδιαφυγή. Το βασικό ζητούμενο όμως είναι ο περιορισμός των δαπανών που είναι τεράστιες. Το μοντέλο που θα έλεγα ότι σήμερα μπορεί να ενισχύσει την ανταγωνιστικότητα είναι ο κινέζικος κουμουνισμός. Αυτός έχει μια φοβερή ανταγωνιστικότητα, διότι έχει συνδυάσει και τα δύο συστήματα μαζί.
• Εδώ όμως είμαστε Ελλάδα, δεν είμαστε Κίνα. Ποια είναι κατά την άποψή σας μια ρεαλιστική λύση στο οικονομικό πρόβλημα και το πρόβλημα ανταγωνιστικότητας της χώρας μας;
Η λύση είναι να μειωθούν οι συντάξεις , να τροποποιηθούν οι προϋποθέσεις τους. Αυτή τη στιγμή εμείς πληρώνουμε το 75% του μισθού. Δηλαδή αν πάρει 100 ο εργαζόμενος στα χέρια του, εμείς θα πληρώσουμε +75, που είναι ένα νούμερο πολύ μεγάλο για όλη την Ευρώπη. Συν κάποιες άδειες, κάποια άλλα περίεργα πράγματα. Και στη συνέχεια οι υπάλληλοι που βγαίνουν στη σύνταξη, παίρνουν σύνταξη για 14 μήνες. Συγκρίνοντας δηλαδή ποιες είναι οι αποδοχές στην Ευρώπη ή στην Αμερική και ποιες είναι στην Ελλάδα, βλέπω μεγάλη διαφορά. Η Ελλάδα δεν μπορεί να πληρώσει αυτά τα πράγματα. Ας πάμε στο Δημόσιο. Βλέπετε οι μισθοί σε ποιο ύψος είναι. Πόσα είναι τα επιδόματα που παίρνουν. Επιδόματα για όλα τα πράγματα. Όλα αυτά μπορεί να τα έδιναν κάποτε, όταν η δραχμή ήταν σαθρή, οπότε καλώς έκαναν. Σήμερα όμως δεν είναι δυνατόν με τόσο σκληρό νόμισμα να δίνονται αυτά τα πράγματα. Αυτό είναι το πρόβλημα σήμερα. Γι αυτό λέμε ότι μια οικονομία που έχει τέτοια χαρακτηριστικά και μπαίνει μέσα σε ένα περιβάλλον σκληρού νομίσματος, πρέπει να αλλάξει όλους του νόμους. Σήμερα προσπαθούμε να συμβιβάσουμε όσα ισχύουν στο εσωτερικό με τα ισχύοντα στην Ευρώπη, έτσι όμως δεν μπορούμε να προχωρήσουμε.
• Από την άλλη πλευρά όμως, κ. Μηναΐδη, αν συρρικνωθούν περαιτέρω οι αποδοχές των εργαζομένων, δεν απονεκρώνεται μια ολόκληρη αγορά; Χωρίς αποδοχές δεν υπάρχει κατανάλωση.
Δεν μπορούμε να πηγαίνουμε με τη λογική της ΓΣΒΕΕ που λέει «δώστε τους αυξήσεις για να ψωνίζουν από τα μαγαζιά μας». Αυτή είναι μια πλευρά του προβλήματος, η οποία όμως έχει ξεπεραστεί από τα πράγματα. Εγώ δεν λέω για τα 600 ή τα 1000 ευρώ που παίρνουν οι εργαζόμενοι. Είναι λίγα. Δεν αναφέρομαι σ’ αυτά. Εγώ αναφέρομαι σε όλες εκείνες τις παραμέτρους που ανεβάζουν τα κόστη του ασφαλιστικού. Οι ασφαλιστικές υποχρεώσεις της Ελλάδας δεν πληρώνονται με τίποτα. Τι θα γίνει;
• Πόσο μεγάλο είναι το πρόβλημα των απλήρωτων ξενοδοχοϋπαλλήλων;
Υπάρχει πρόβλημα στα οικονομικά των ξενοδοχείων.
Οι Τράπεζες δεν τους δίνουν χρήματα, πολλοί tour operators έχουν κρατήσει τα χρήματα και δεν τους τα δίνουν, ορισμένοι πάνε για χρεοκοπία. Μέσα σ’ αυτό το σύστημα, ο ένας παρασύρει τον άλλο. Οπότε, ορισμένοι ξενοδοχοϋπάλληλοι που εργάζονται σε τέτοια ξενοδοχεία, θα νιώσουν και αυτοί το πρόβλημα. Μόλις έλθουν τα χρήματα θα πληρωθούν. Φέτος δεν είναι πάρα πολλοί, αλλά μπορούν να γίνουν περισσότεροι, αν συνεχιστεί η ίδια τακτική. Να μειώνουμε δηλαδή τις τιμές για να συνεχίσουμε να έχουμε τουρισμό. Αν συνεχισθεί αυτό, δεν βλέπω κανένα μέλλον στον τουρισμό. Και τι θα γίνουν όλα αυτά τα ξενοδοχεία; Για μένα η απασχόληση δεν είναι πρόβλημα. Το είχα πει από την αρχή της σαιζόν. Πλήρης απασχόληση θα υπάρξει. Το θέμα είναι πόσοι θα πληρωθούν, πόσοι θα πάρουν το δώρο των Χριστουγέννων.
• Ομολογώ πάντως ότι πρώτη φορά σας ακούω τόσο απαισιόδοξο για το μέλλον του τουρισμού. Συνήθως είσαστε πιο αισιόδοξος , ακόμα και σε δύσκολες περιόδους όπου επιχειρείτο η διαμόρφωση ενός αρνητικού τοπίου στα τουριστικά πράγματα.
Ναι, διότι σήμερα πλέον έχουν φανεί οι αδυναμίες της οικονομίας μας. Εμείς δεν μπορούμε να αντιπαλέψουμε μόνοι μας αυτές τις αυξήσεις που δίνουνε. Οι ξενοδοχοϋπάλληλοι πήραν αύξηση 15% τα δύο τελευταία χρόνια. Εμείς αντίθετα, την ίδια στιγμή έχουμε μείωση 20%.
• Από εκεί και πέρα, σε ότι αφορά αυτόν καθ’ αυτόν τον τουρισμό, θα μπορούσαν να υπάρξουν κάποια μέτρα τόνωσης της τουριστικής βιομηχανίας και ποια μπορεί να είναι αυτά; Πριν από ένα χρόνο η προηγούμενη κυβέρνηση της ΝΔ είχε εξαγγείλει κάποια μέτρα. Έφεραν αποτέλεσμα;
Ό,τι μας βοήθησε ήταν εκείνα τα μέτρα. Τώρα, η νέα κυβέρνηση μιλάει για τον πολιτισμό. Ο τουρισμός και ο πολιτισμός δεν έχουν καμία σχέση. Ο τουρισμός είναι βιομηχανία, βιοποριστικό επάγγελμα, ο πολιτισμός είναι άλλο πράγμα. Όταν λέμε ότι ο πολιτισμός και ο τουρισμός είναι μαζί, σημαίνει ότι δεν κάνουμε τίποτα για τον τουρισμό.
• Την τελευταία φορά που μιλήσαμε για το ίδιο θέμα, κρατούσατε στάση αναμονής στο κατά πόσο θα λειτουργήσει το ενιαίο υπουργείο Πολιτισμού – Τουρισμού. Σήμερα δείχνετε ότι δεν σας βρίσκει σύμφωνο αυτή η συγχώνευση.
Έπρεπε να είναι δύο τελείως διαφορετικά υπουργεία. Ακόμα κι αν ο υπουργός ήταν ο ίδιος, η οργάνωση των δύο υπουργείων θα έπρεπε να είναι διαφορετική. Είναι άλλο ο τουρισμός και άλλο ο πολιτισμός. Σήμερα μιλάνε για τον πολιτισμό, όχι για τον τουρισμό. Εγώ θα ήθελα έναν υφυπουργό, ο οποίος θα ασχολείται μονίμως και αποκλειστικά με τον τουρισμό. Εδώ ασχολούνται και με τον αθλητισμό και τα ΜΜΕ, ασχολούνται με χίλια δύο διαφορετικά πράγματα.
• Ποια θα έπρεπε να είναι η κατεύθυνση της ενασχόλησης του υπουργείου με τον τουρισμό;
Η ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας. Ανταγωνιζόμαστε, την Τουρκία, την Αίγυπτο, χίλια δύο άλλα κράτη ανταγωνιζόμαστε. Τι θα λέμε; Ότι ο δικός μας πολιτισμός είναι ανώτερος; Και στην Αττάλεια να πας, υπάρχουν αρχαία ελληνικά μνημεία. Ε και ; Τι έγινε; Δεν μπορεί να είναι αυτό το βασικό μας επιχείρημα.
Η υφυπουργός Τουρισμού, η κα Γκερέκου, αποκάλυψε πρόσφατα ότι είναι τεράστια τα οικονομικά ανοίγματα του ΕΟΤ στις εταιρείες που ανέλαβαν τα τελευταία χρόνια την προβολή του ελληνικού τουρισμού. Παράλληλα η κυβέρνηση προχωρά στο κλείσιμο κάποιων γραφείων του ΕΟΤ στο εξωτερικό. Ποιες θα είναι οι επιπτώσεις όλων αυτών;
Είναι φανερό ότι δεν θα κάνουν διαφήμιση του ελληνικού τουρισμού. ¶λλωστε, ούτε επί Σημίτη είχαν κάνει μεγάλες διαφημιστικές καμπάνιες. Το κλείσιμο των γραφείων του ΕΟΤ είναι λάθος κατά την άποψή μου. Θα έπρεπε να περιορίσουν τις δαπάνες, το πλεονάζον προσωπικό, προσλήψεις που έγιναν με κομματικά κριτήρια από τις κυβερνήσεις, αλλά όχι να τα κλείσουν. Είναι αστεία πράγματα να συζητάμε ότι θα κλείσουμε το γραφείο του Λονδίνου. Ποιος θα ασχοληθεί με τον τουρισμό. Η πρεσβεία μας; Από τη μια οι παράγοντες του Υπουργείου Πολιτισμού και από την άλλη η αριστοκρατική δομή του Υπουργείου Εξωτερικών, ένα είναι βέβαιο . Ότι θα αλωνίσουν οι Τούρκοι στον τουρισμό.
• Την προβολή του τουρισμού ποιος θα την αναλάβει εν τοιαύτη περιπτώσει;
Εδώ και χρόνια, όταν αρμόδιος για τον τουρισμό ήταν ο Θεόδωρος Κασσίμης, του είχα πει ότι εφ’ όσον αναπόφευκτα θα οδηγηθούμε σε συρρίκνωση του ΕΟΤ, οι πέντε μεγαλύτεροι τουριστικοί προορισμοί της χώρας, θα πρέπει να βοηθηθούν ώστε να αναλάβουν μόνοι τους την προβολή και τη διαφήμιση. Προβολή σαν προορισμός, όχι σαν Περιφέρειες ή Νομαρχιακές Αυτοδιοικήσεις. Έχουμε τρελαθεί με όλα αυτά. Πάει ο τουρίστας σε μια έκθεση, βλέπει για παράδειγμα Νομαρχιακή Αυτοδιοίκηση τάδε και δεν ξέρει τι του λένε. Το θέμα είναι να του πεις «Ρόδος», «Κρήτη», «Κέρκυρα». Δεν του λέει τίποτα η Περιφέρεια Ιονίων Νήσων.
• Αυτό πρακτικά τι σημαίνει;
Σημαίνει την καταβολή ενός τέλους τουριστικής προβολής που θα το διαχειρίζεται η τοπική αυτοδιοίκηση μαζί με τους τουριστικούς φορείς , όπως κάνει σήμερα ο ΠΡΟΤΟΥΡ. Για ανεπτυγμένους τουριστικούς προορισμούς, δομές όπως ο ΠΡΟΤΟΥΡ είναι η καλύτερη λύση. Το παράδειγμα του ΠΡΟΤΟΥΡ θα πρέπει πλέον να κατοχυρωθεί νομοθετικά και να ισχύσει σε όλους τους τουριστικούς προορισμούς της χώρας. Τώρα σε αυτή τη δύσκολη συγκυρία, η Ρόδος ευτυχώς έχει τον ΠΡΟΤΟΥΡ. Στις άλλες περιοχές δεν κάνουν τίποτα. Η Κρήτη για παράδειγμα, περιμένει από κάποιες μεγάλες ξενοδοχειακές «αλυσίδες» να προβληθεί μέσα από τις δικές τους καμπάνιες. Τώρα πια, ο σώζων εαυτόν σωθήτω….
• Τι προβλέπετε για το 2010;
Το 2010 θα είναι μια πάρα πολύ σκληρή χρονιά. Ο τουρισμός πιστεύω ότι θα δείξει σημάδια βελτίωσης σε σχέση με το 2009. Δεν ξέρω όμως πόσο ικανά θα είναι αυτά τα σημάδια για να αναστρέψουν το αρνητικό κλίμα, αν δεν συνοδευτούν από αύξηση των τιμών. Το 2011 πρέπει να μας βρει με βελτίωση κατά 10% τουλάχιστον στα έσοδά μας.
• Υπάρχει αυτή η δυνατότητα να πιέσετε για αυξήσεις τιμών;
Δεν ξέρω πώς θα τα καταφέρουμε. Αυτό λέω στους συναδέλφους ξενοδόχους. Ετοιμαστείτε για αύξηση τιμών, αλλιώς θα βουλιάξουμε όλοι. Δεν υπάρχει περίπτωση να συνεχίσουμε με αυτήν την κατάσταση. Ξεπεράσαμε τα όρια μας. Δεν μπορείς να επιβιώσεις με τέτοιες τιμές.
• Αν οι ανταγωνιστικοί προορισμοί είναι φθηνότεροι, εμείς πώς θα τα καταφέρουμε;
Είναι θετικό ότι και εκείνοι αυξάνουν τις τιμές. Έχουν και οι ανταγωνίστριες χώρες τα ίδια προβλήματα.
