Αφού η Ελλάδα εγκατέλειψε γρήγορα το αίτημά της για κούρεμα του χρέους, συμφώνησε στην τετράμηνη παράταση του σχεδίου διάσωσης, ενώ η συμφωνία περιλαμβάνει κάποιες διακοσμητικές αλλαγές, όπως ασαφή γλώσσα σχετικά με τις σαρωτικές, φιλικές προς την αγορά, μεταρρυθμίσεις και ασαφείς υπαινιγμούς δημοσιονομικής ευελιξίας, παράλληλα με αυστηρούς ελέγχους για την εκταμίευση των δόσεων, υποστηρίζει ο Stathis Kalyvas, καθηγητής πολιτικών επιστημών στο Yale University, σε άρθρο γνώμης στο FOREIGN AFFAIRS με τίτλο «Syriza’s About-Face».
Όπως επισημαίνεται, μεταξύ άλλων, τέσσερις είναι οι λόγοι για την μεταστροφή του ΣΥΡΙΖΑ. Πρώτον, πολλοί ειδικοί αναλυτές δεν κατανόησαν την πολύπλοκη φύση της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Αντί να εκφράζει μια διπολική αντίθεση (Γερμανίας κατά Ελλάδας ή πιστωτών κατά δανειζόμενων χωρών) η πολιτική της Ευρωζώνης συνεπάγεται μια σύνθετη αλληλεπίδραση των ημιαυτόνομων υπερεθνικών θεσμών (Ευρωπαϊκή Επιτροπή και Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, όπως και του ΔΝΤ στην περίπτωση της Ελλάδας) και των 19 ξεχωριστών κυβερνήσεων που δρουν υπό το βάρος της δικής τους εσωτερικής πολιτικής. Η Ελλάδα απέτυχε να βρει συμμάχους μεταξύ των άλλων δανειζομένων χωρών οι οποίες αφού κατάπιαν το πικρό φάρμακο της λιτότητας και πέτυχαν την επιστροφή τους στις αγορές, είναι έτοιμες να προχωρήσουν. Από την άλλη πλευρά η Ευρωπαϊκή Επιτροπή άσκησε ισχυρές πιέσεις για την επίτευξη συμφωνίας, παραβλέποντας την ανησυχία τόσο της ΕΚΤ όσο και του ΔΝΤ που έκριναν το ελληνικό σχέδιο ως εξαιρετικά αόριστο.
Δεύτερον, οι Έλληνες ψηφοφόροι ζήτησαν ταυτόχρονα λιγότερη λιτότητα, αλλά με την παραμονή της χώρας στην Ευρωζώνη. Στο μυαλό των περισσότερων Ελλήνων το ευρωπαϊκό νόμισμα είναι συνυφασμένο με την ευημερία. Πράγματι, υποστηρίζει ο αρθρογράφος, ακόμη και μετά από επτά χρόνια ύφεσης η Ελλάδα είναι πολύ καλύτερα από την περίοδο πριν της υιοθέτησης του ευρώ. Επιπλέον η ένταξη στο ευρώ αντιπροσωπεύει την ένταξη της Ελλάδας στη Δυτική Ευρώπη, η οποία υπήρξε στον πυρήνα της υπαρξιακής σχεδόν προτεραιότητας του ελληνικού κράτους, από την ίδρυσή του στις αρχές του 19ου αιώνα. Εν συντομία, οι Έλληνες ψηφοφόροι δεν έδωσαν ποτέ την εντολή επιστροφής στη δραχμή.
Τρίτον, οι Έλληνες αυτοαναιρούνται μόνοι τους. Μολονότι μια ευρεία πλειοψηφία στηρίζει την προσπάθεια της νέας κυβέρνησης να διαπραγματευτεί μια καλύτερη συμφωνία, οι ίδιοι άνθρωποι, ανήσυχοι από μια ενδεχομένως καταστροφική αντιπαράθεση, κλόνισαν το ελληνικό τραπεζικό σύστημα, αποσύροντας καταθέσεις 12 δις ευρώ, μόνο τον Ιανουάριο. Με αυτόν τον τρόπο υπονόμευσαν τα θεμέλια της ελληνικής οικονομίας και κατ’ επέκταση τη διαπραγματευτική της ισχύ. Στην πραγματικότητα ήταν η προοπτική μια καταστροφικής κατάρρευσης των τραπεζών που υποχρέωσε την ελληνική κυβέρνηση σε συμβιβασμό.
Με δεδομένους όλους αυτούς του περιορισμούς και τις προκλήσεις της οικονομικής πραγματικότητας, θα είναι δύσκολο για την ελληνική κυβέρνηση να διαφυλάξει τη συνοχή της, την αφοσίωση των ψηφοφόρων, και να εφαρμόσει τα σκληρά οικονομικά μέτρα που βρίσκονται σε αντίθεση με τις αρχικές της υποσχέσεις. Η Ελλάδα και οι Ευρωπαίοι εταίροι της αναμένεται τώρα να επιτύχουν μια νέα μακροπρόθεσμη συμφωνία, το αργότερο έως τον Ιούνιο, για την χρηματοδότηση της χώρας. Λόγω της κακής κατάστασης της ελληνικής οικονομίας η συμφωνία αυτή θα έπαιρνε τη μορφή ενός τρίτου σχεδίου διάσωσης ύψους 30 δις ευρώ. Όπως όλες οι ανάλογες συμφωνίες αναμένεται ότι θα περιλαμβάνει αυστηρές προϋποθέσεις τόσο σχετικά με τους δημοσιονομικούς στόχους, όπως και τις διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις.
Θα είναι πολύ δύσκολο για την ελληνική κυβέρνηση «πουλήσει» μια τέτοια συμφωνία στους ψηφοφόρους της, αλλά δεν διαθέτει επίσης βιώσιμες εναλλακτικές, καθώς πλήττεται από την περιορισμένη εμπειρία της, τις ιδεολογικές της απόψεις, τα άδεια κρατικά ταμεία, την «κόπωση της λιτότητας» στην Ελλάδα και την «κόπωση για την Ελλάδα» στην Ευρώπη. Παραμένει άγνωστο εάν η επιδίωξη της Ευρωπαϊκής Ένωσης να διατηρήσει ακέραιο το ευρώ και η επιθυμία του ελληνικού λαού να παραμείνει σε αυτό θα είναι αρκετά για να αποτρέψουν τα χειρότερα, καταλήγει ο αρθρογράφος.
mignatiou.com
