Η ληξιαρχική πράξη θανάτου εκδόθηκε το 2009 και έγραφε «άγνωστος άρρην». Η ηλικία του εκτιμήθηκε μεταξύ 20 και 25 ετών. Το ύψος του μετρήθηκε στο 1,65. Τα προσωπικά του αντικείμενα περιορίζονταν στα ρούχα και ένα σωσίβιο. Τόπος ανεύρεσης ήταν η ακτή Γαβαθά στη Λέσβο, τρεις ημέρες μετά τον εκτιμώμενο πνιγμό. Αυτή δεν είναι η μόνη σορός παράτυπα εισερχόμενου μετανάστη για τον οποίο γνωρίζουμε τόσο λίγες πληροφορίες. Μια ομάδα ερευνητών του Πανεπιστημίου του Αμστερνταμ κατέγραψε σε έρευνά της άλλους 848 πιστοποιημένους θανάτους μεταναστών, όπως αυτός στα χερσαία και υδάτινα ελληνικά σύνορα, για τη χρονική περίοδο 1990 – 2013. Οι περισσότερες σοροί έως σήμερα δεν έχουν ταυτοποιηθεί.
Μαζί με τα στοιχεία της Ελλάδας και αντίστοιχες καταγραφές σε Ισπανία, Ιταλία, Γιβραλτάρ και Μάλτα, ο συνολικός αριθμός των θανάτων στα σύνορα για την ίδια περίοδο φτάνει τις 3.188. Η έρευνα κράτησε σχεδόν δέκα μήνες. Ολοκληρώθηκε στις αρχές του περασμένου Ιανουαρίου και τα αποτελέσματά της παρουσιάστηκαν πρόσφατα στην Ολλανδία. Οι αριθμοί, όπως επισημαίνουν στην «Κ» μέλη της ομάδας, δεν περιλαμβάνουν τους αγνοουμένους των πολύνεκρων ναυαγίων της Μεσογείου. Εκτιμάται πως αυτοί είναι πολλαπλάσιοι.
Το έργο των ερευνητών σε κάθε χώρα ήταν δυσχερές εξαιτίας της έλλειψης αρμόδιων φορέων ή οργανωμένων συστημάτων καταγραφής αυτών των θανάτων. Μέχρι σήμερα αντίστοιχες καταγραφές σε ευρωπαϊκό επίπεδο βασίζονταν σε διάφορες πηγές, μεταξύ των οποίων και δημοσιεύματα των ΜΜΕ, και όχι αυστηρά σε αρχεία ληξιαρχείων.
Στον ελλαδικό χώρο
Στην Ελλάδα, έξι ερευνητές πεδίου αναζήτησαν στοιχεία στα ληξιαρχεία δήμων του Εβρου και σε νησιά του Αιγαίου και του Ιονίου. Επειτα τα διασταύρωσαν με ιατροδικαστικές υπηρεσίες και σε κάποιες περιπτώσεις με το Λιμενικό Σώμα. «Στα βιβλία θανάτων των ληξιαρχείων βλέπαμε ότι κάποια πιστοποιητικά συνοδεύονταν από τη λέξη “λαθρομετανάστης”. Αλλες σοροί αναφέρονταν απλώς ως αγνώστων στοιχείων. Επειτα συνδυάζαμε διάφορες πληροφορίες, όπως το χρώμα του δέρματος, την τοποθεσία και την αιτία του θανάτου», αναφέρει στην «Κ» η υπεύθυνη της έρευνας στην Ελλάδα, Νεφέλη Μπάμη.
Στη σχετική λίστα με τους συνοριακούς θανάτους στην Ελλάδα περιλαμβάνονται νεκροί από εκρήξεις ναρκών στον Εβρο, από υποθερμία σε δασικές περιοχές, παράσυρση από αμαξοστοιχία και πνιγμό. «Δυστυχώς,διαπιστώσαμε ότι τις περισσότερες φορές που βρίσκεται ένα πτώμα, τα προσωπικά του αντικείμενα πετιούνται ενώ σε πολύνεκρα δυστυχήματα δεν λαμβάνονται πάντα δείγματα DNA. Κάποιοι ιατροδικαστές ίσως κρατήσουν ένα ρολόι, μενταγιόν, ή βέρα, κάποιο στοιχείο που θα μπορούσε αργότερα να βοηθήσει στην ταυτοποίηση», λέει η ίδια.
Από τα συνολικά στοιχεία των ερευνητών προκύπτει ότι η συντριπτική πλειονότητα των νεκρών μεταναστών είναι άνδρες και κύρια αιτία θανάτου σε ποσοστό 62% είναι ο πνιγμός. Οι περισσότεροι νεκροί εντοπίζονται στην κεντρική Μεσόγειο, κατά την απόπειρά τους να προσεγγίσουν τις ιταλικές ακτές. «Προκύπτει από την έρευνα ότι οι πολιτικές ελέγχου στα σύνορα επηρεάζουν και τις μεταναστευτικές ροές», αναφέρει η κ. Μπάμη. Ανάλογα με τις εκάστοτε ευρωπαϊκές ή εθνικές πολιτικές για τη φύλαξη των συνόρων καταγράφονται και αλλαγές στα σημεία των θανάτων. Μετά την ανέγερση του φράχτη στον Εβρο μετατοπίζονται οι ροές στο Αιγαίο και βρίσκονται συχνά νεκροί μετανάστες σε νησιά.
«Δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι πίσω από όλους αυτούς τους αριθμούς βρίσκονται άνθρωποι», τονίζει η κ. Μπάμη. «Υπάρχει μεγάλη ανάγκη για την ταυτοποίηση των σορών και για τη δημιουργία ενός Ευρωπαϊκού Παρατηρητηρίου των θανάτων από τη μετανάστευση».
Καθημερινή
