Έτοιμες να αξιοποιήσουν, τόσο τα νέα εργαλεία που προσφέρει ο Κώδικας Δεοντολογίας, όσο και την κόπωση των προσδοκιών που πυροδότησε το πρόγραμμα του ΣΥΡΙΖΑ για γενναίες διαγραφές δανείων, είναι οι τράπεζες.
Πέντε μήνες μετά την προκήρυξη των εκλογών και περίπου ένα επτάμηνο μετά το ξέσπασμα της αβεβαιότητας, το κλίμα για την επόμενη ημέρα αρχίζει να βελτιώνεται. Η κυβέρνηση βρίσκεται σε τροχιά οριστικής συμφωνίας με τους εταίρους, η οποία δεν θα περιλαμβάνει προς το παρόν νομοθετική παρέμβαση για «οριζόντια» αντιμετώπιση των «κόκκινων» δανείων.
Επιπρόσθετα, τα στοιχεία από την εξέλιξη των νέων καθυστερήσεων σε δάνεια, από τον Δεκέμβριο ως σήμερα, δείχνουν ότι το πρόβλημα αφορά σε δάνεια που είχαν ήδη ρυθμισθεί τουλάχιστον μια φορά. Περίπου το 80% των νέων καθυστερήσεων του διαστήματος Ιανουαρίου- Μαίου είναι δάνεια ήδη ρυθμισμένα η εξυπηρέτηση των οποίων διεκόπη, προφανώς λόγω προσδοκιών για μια καλύτερη ρύθμιση.
Τους τελευταίους μήνες οι τράπεζες, αξιοποιώντας τον κώδικα Δεοντολογίας, δοκίμασαν πιλοτικά προιόντα τύπου split balance για ενυπόθηκα δάνεια (σ.σ κυρίως στεγαστικά και δευτερευόντως καταναλωτικά που έχουν ενυπόθηκη εξασφάλιση). Το διαχωρισμό, δηλαδή, ενός δανείου σε καθυστέρηση σε δύο μέρη με κριτήριο τη δόση που μπορεί να πληρώσει ο δανειολήπτης με βάση τα τρέχοντα μειωμένα λόγω κρίσης εισοδήματά του.
Τα αποτελέσματα, εν μέσω ενός δυσμενούς περιβάλλοντος υψηλών προσδοκιών για σεισάχθεια ήταν ενθαρρυντικά. Με βάση την παραπάνω εμπειρία οι τράπεζες δημιούργησαν νέα προγράμματα για ρυθμίσεις στεγαστικών και καταναλωτικών δανείων σε καθυστέρηση τα οποία και προωθούν ήδη στους πελάτες τους.
Στο πλαίσιο αυτό ξεκίνησε ήδη η αποστολή ειδοποιητηρίων σε κατόχους στεγαστικών, καταναλωτικών δανείων που εμφανίζουν καθυστέρηση στην αποπληρωμή δόσης μεγαλύτερη των 30 ημερών με τα οποία τους καλούν να προσέλθουν εντός 15 ημερών στα καταστήματα για ρυθμίσεις.
Εώς τα τέλη Ιουνίου εκτιμάται ότι θα έχουν αποσταλεί σχετικά ειδοποιητήρια σε περίπου 1 εκατ. δανειολήπτες. Η διαδικασία έχει ήδη καθυστερήσει λόγω της αβεβαιότητας, αλλά προβλέπεται να ολοκληρωθεί τον επόμενο μήνα λόγω και των δεσμεύσεων που έχουν αναληφθεί με τα πλάνα αναδιάρθρωσης.
Σύμφωνα με τραπεζικά στελέχη από το ξέσπασμα της κρίσης ως σήμερα έχουν καταγγελθεί περίπου 1,6 εκατομμύρια δάνεια και κάρτες, χωρίς να συμπεριλαμβάνονται τα επιχειρηματικά. Εξ αυτών περίπου 300 χιλιάδες αφορούν σε στεγαστικά, 700 χιλ. σε καταναλωτικά, 500 χιλιάδες σε κάρτες και περίπου 100 χιλ σε μικρά επιχειρηματικά δάνεια (επιτηδευματίες και ελεύθεροι επαγγελματίες).
Το ύψος των δανείων σε καθυστέρηση ανέρχεται σε περίπου 40 δισ. ευρώ. Τα τελευταία χρόνια οι τράπεζες προχώρησαν σε ρυθμίσεις και αναδιαρθρώσεις περίπου 1 εκατομμυρίου δανείων και καρτών, συγκρατώντας ως ένα βαθμό την δραματική επιδείνωση των στοιχείων.
Οι νέου τύπου ρυθμίσεις για στεγαστικά και ενυπόθηκα καταναλωτικά
Αξιοποιώντας τον Κώδικα Δεοντολογίας οι τράπεζες προσέθεσαν στις παραδοσιακές δυνατότητες ρύθμισης (επιμήκυνση διάρκειας δανείου, μείωση μηνιαίας δόσης κ.ά.) και προγράμματα μετάθεσης της αποπληρωμής μέρους του κεφαλαίου σε μεταγενέστερο χρόνο.
Πρόκειται για προϊόντα που προχωρούν σε διαχωρισμό των μη εξυπηρετούμενων ενυπόθηκων δανείων (στεγαστικά και δευτερευόντως ενυπόθηκα καταναλωτικά) σε δύο τμήματα. Αυτό που μπορεί να εξυπηρετηθεί με το τρέχον επίπεδο εισοδήματος του δανειολήπτη και αυτό που παγώνει ως προς την καταβολή δόσεων για περίοδο από 4 ως και 25 χρόνια.
Το μέρος του ανεξόφλητου κεφαλαίου (σ.σ μπορεί να φθάσει ως και το 60%) η αποπληρωμή του οποίου μεταφέρεται στο μέλλον δεν θα τοκίζεται αλλά θα παγώνει για το συμφωνηθέν διάστημα.
Στο διάστημα αυτό ο συνεργάσιμος με βάση τον Κώδικα Δεοντολογίας δανειολήπτης υποχρεούται σε τακτά χρονικά διαστήματα να παρέχει όλα τα απαραίτητα στοιχεία στην τράπεζα για την επανεξέταση της οικονομικής και περιουσιακής του κατάστασης. Η καθοριστική επανεξέταση του δανείου θα διενεργηθεί με τη λήξη της περιόδου χάριτος για το τμήμα εκείνο που δεν μπορεί να εξυπηρετηθεί.
Οι τράπεζες προσφέρουν bonus στους δανειολήπτες που θα μπουν στη ρύθμιση και θα αποδειχθούν συνεπείς τη διαγραφή μέρους των τόκων που έχουν λογισθεί αλλά δεν έχουν πληρωθεί ως την αναδιάρθρωση.
Επιπρόσθετα οι τράπεζες ετοιμάζονται να επεκτείνουν και στη στεγαστική πίστη τα προϊόντα vendor finance. Πρόκειται για προγράμματα δανείων με ευνοϊκούς όρους για όσους αγοράσουν είτε ακίνητα που έχουν περιέλθει στην κατοχή των τραπεζών από κατασχέσεις, είτε ακίνητα που αποτελούν ενέχυρα μη εξυπηρετούμενων δανείων και για τα οποία υπάρχει εντολή πώλησης από την πλευρά του δανειολήπτη.
Τα εν λόγω δάνεια δίνουν τη δυνατότητα σύνδεσης του τελικού τιμήματος αγοράς της κατοικίας με την πορεία της κτηματαγοράς τα επόμενα χρόνια. Πρακτική που έχει ακολουθήσει η ιρλανδική NAMA για την πώληση ή διευθέτηση προβληματικών στεγαστικών δανείων.
Κούρεμα ως και 70% για καταναλωτικά δάνεια
Για τα καταναλωτικά δάνεια ετοιμάζονται ρυθμίσεις που θα επιβραβεύουν με κούρεμα αρχικού κεφαλαίου τους δανειολήπτες που θα τηρήσουν μέχρι τέλους τους νέους όρους αποπληρωμής που θα συμφωνηθούν. Η διαγραφή τόκων ή και αρχικού κεφαλαίου μπορεί να φθάνει σε κάποιες περιπτώσεις ως και το 50%.
Για καταναλωτικά σε οριστική καθυστέρηση που δεν φέρουν ενυπόθηκη εξασφάλιση και εφόσον ο δανειολήπτης πληρώσει εφάπαξ ή με δόσεις τουλάχιστον το 30% της οφειλής οι τράπεζες προχωρούν στη διαγραφή του υπόλοιπου δανείου.
Σημειώνεται ότι για μικρά ποσά οφειλών από κάρτες και καταναλωτικά δάνεια το κόστος διεκδίκησης είναι συνήθως υψηλότερο από το προσδοκώμενο έσοδο και ως εκ τούτου οι τράπεζες δεν έχουν διάθεση να κινηθούν δικαστικά.
Προσδοκίες για επάνοδο στις καλές επιδόσεις του 2014.
Εφόσον εκλείψει η αβεβαιότητα για την τύχη της χώρας και δεν υποκινηθούν αναίτια νέες προσδοκίες για οριζόντια διαγραφή δανείων σε καθυστέρηση, οι τράπεζες εκτιμούν ότι οι νέου τύπου ρυθμίσεις θα αποδώσουν και μέχρι το τέλος του έτους, ο ρυθμός δημιουργίας νέων μη εξυπηρετούμενων δανείων θα επανέλθει στα επίπεδα του 2014.
Η περασμένη χρονιά ήταν με απόσταση η καλύτερη σε επιδόσεις από το ξέσπασμα της κρίσης. Οι καταγγελίες στεγαστικών, καταναλωτικών δανείων και καρτών περιορίστηκαν σε 130 χιλιάδες από περίπου 250 χιλ τη διετία 2011-12.
Πρόκειται για νούμερα συνήθους δραστηριότητας καθώς αντίστοιχες καταγγελίες δανείων είχαν σημειωθεί το 2007 ή το 2008 πριν δηλαδή την παγκόσμια κρίση που προκάλεσε η κατάρρευση της Lehman Brothers.
Οι πλειστηριασμοί πέρσι μειώθηκαν στους 16.000, που αποτελούν τα χαμηλότερα επίπεδα δεκαετίας (καλύτερη επίδοση μετά το 2004).
euro2day.g
