Εξι χρόνια συμπληρώθηκαν την Τρίτη από τον θάνατο του Μιχάλη Παπαγιαννάκη, που άφησε το δικό του ξεχωριστό αποτύπωμα όχι μόνο στον χώρο της Αριστεράς. από πολύ παλαιά και. Ήταν κοσμοπολίτης, ευρωπαίος και φεντεραλιστής από τους πιο αυθεντικούς Ελληνες ευρωπαϊστές, αγωνίστηκε με πάθος για τον ευρωπαϊκό προσανατολισμό της χώρας, όταν πολλοί χάνονταν σε ανούσιες λεπτομέρειες και περιχαρακώνονταν στα όρια της αυλής τους ,χωρίς ιδεοληψίες και μακριά από βεβαιότητες. Μιλούσε ήρεμα, ήξερε να ακούει, χωρίς εμπάθεια, μισόλογα, στρογγυλέματα και μικροκομματικούς τακτικισμούς, δεν χρησιμοποιούσε επίθετα αλλά επιχειρήματα. Ηξερε ότι η τέχνη του συμβιβασμού με αξιοπρέπεια ήταν τόσο δύσκολη όσο και απαραίτητη. «Κρατάς τα χέρια σου λευκά και καθαρά αν δεν κάνεις τίποτε» έλεγε και αγωνιζόταν να βγάλει την αριστερά από τον αυτισμό της. Αυτοφυής πολιτικός, χωρίς προγόνους, ίσως και γι΄αυτό ( σε συνδιασμό με όλα τα παραπάνω) δεν άφησε πολιτικούς επιγόνους.
Ισως γι’ αυτό δεν τον θυμήθηκε κανείς την Τρίτη, πλην ελαχίστων εξαιρέσεων μη « επώνυμων»… Πίστευε στους θεσμούς και στις μεταρρυθμίσεις και έλεγε σε μια τελευταία του συνέντευξή γι΄αυτή την πίστη του και την ανάγκη θωράκισης των δημοκρατικών θεσμών: «Οσο και αν κάποιοι στην Αριστερά εξακολουθούν να μην αποδίδουν στους θεσμούς τη σημασία και τη δύναμη που πραγματικά έχουν, ωστόσο οι θεσμοί έχουν δύναμη, συνέχεια και, κυρίως, απαιτούν δράση και όχι λόγια. Και πάλι προβοκατόρικα θα έλεγα ας γίνουν αυτά ακόμη και με δεξιές κυβερνήσεις. Οι κυβερνήσεις έρχονται και παρέρχονται, αλλά οι θεσμοί μένουν και διευρύνονται».
Φωνή βοώντος. Ισως γι’ αυτό και για πολλά άλλα ένας φίλος του και συνάδελφος του, ο επίσης εκλιπών Λεωνίδας Λουλούδης, τον αποκαλούσε (μαζί με ελάχιστους άλλους) αριστερό χωρίς Αριστερά. Γιατί; Επειδή «η υπαρκτή Αριστερά εγκλωβισμένη στα προπολεμικά και μετεμφυλιακά απωθημένα της, στον καιροσκοπισμό της ανέξοδης καταγγελίας και στη μεταφυσική του παράκλητου λαού, ανίκανη να ισορροπήσει το συναίσθημα με τη λογική, δεν άκουσε τους δικούς της ανθρώπους που της έδειχναν, ο καθένας από τη δική του καταγωγική φλέβα ιδεών, τη γλώσσα της Νέας Σύνθεσης»
Χωρίς… απογόνους
