H διαδεδομένη αντίληψη είναι πως με την κρίση, τη φτώχεια και την ανεργία μειώθηκε σημαντικά το «φακελάκι» στα νοσοκομεία, αν δεν εξαλείφθηκε σε κάποιες περιπτώσεις. Πολλοί γιατροί, άλλωστε, πλαισίωσαν με αυτοθυσία κοινωνικά ιατρεία και μη κυβερνητικές οργανώσεις και παρέχουν αφιλοκερδώς πολύτιμες υπηρεσίες σε πολίτες που βρέθηκαν εκτός του δικτύου κοινωνικής πρόνοιας.
Ωστόσο, αυτή η εικόνα είναι ίσως αποσπασματική ή και μη αληθινή σε ό,τι αφορά τη γενική τάση που καταγράφηκε τα χρόνια της κρίσης. Σύμφωνα με τον κ. Γιάννη Κυριόπουλο, καθηγητή Οικονομικών της Υγείας, οι παραπληρωμές σε γιατρούς στον δημόσιο και τον ιδιωτικό τομέα αυξήθηκαν από το 2009 ώς το 2014 κατά περίπου 300 εκατ. ευρώ. Ως παραπληρωμές νοούνται οι υπερβολικές χρεώσεις, τυπικές (στα ιδιωτικά νοσοκομεία) ή άτυπες («φακελάκι»). «Σύμφωνα με την έρευνα οικογενειακού προϋπολογισμού της Στατιστικής Υπηρεσίας, οι αμοιβές των γιατρών αυξήθηκαν κατά την περίοδο της κρίσης, παρά το γεγονός ότι τα έξοδα για νοσήλια μειώθηκαν», εξηγεί ο κ. Κυριόπουλος.
Σύμφωνα με τα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ, η συνολική ιδιωτική δαπάνη για υπηρεσίες υγείας μειώθηκε από 6,7 δισ. το 2009 σε περίπου 5,6 δισ. το 2014. Η μείωση αυτή αναλύεται ως εξής: οι δαπάνες για πρωτοβάθμια υγεία μειώθηκαν κατά 50%, οι δαπάνες για οδοντιατρικές υπηρεσίες μειώθηκαν επίσης κατά 50%, ενώ 30% μείωση παρουσίασαν οι δαπάνες για υγειονομικά και άλλα υλικά. Αύξηση 20% παρουσίασαν οι δαπάνες των νοικοκυριών για φάρμακα και νοσοκομεία.
Ανάλογη εικόνα μεταφέρει και η οργάνωση Διεθνής Διαφάνεια, η οποία υπολογίζει ότι το «φακελάκι» μειώθηκε λίγο. «Η δική μου εμπειρία είναι ότι δεν άλλαξε ούτε το είδος των υποθέσεων ούτε τα ποσά που ζητούνται», λέει η κ. Χριστίνα Τρεμόντι, η φοιτήτρια που έγινε γνωστή το 2012, όταν ξεκίνησε τη λειτουργία της ιστοσελίδας edosafakelaki.org με σκοπό να ωθήσει πολίτες να αμυνθούν στον εκβιασμό καταγγέλλοντας περιπτώσεις διαφθοράς νοσοκομειακών γιατρών.
Η ιστοσελίδα ατόνησε από το 2013, όμως τον τελευταίο χρόνο άρχισε να έλκει ξανά το ενδιαφέρον των χρηστών του Διαδικτύου, όταν ξεκίνησε τη λειτουργία επώνυμων καταγγελιών με σκοπό την κινητοποίηση του κρατικού μηχανισμού στην κατεύθυνση της καταπολέμησης του φαινομένου. «Στην ιστοσελίδα δημοσιεύουμε μόνο υποθέσεις χωρίς το όνομα του καταγγέλλοντος, προκειμένου να τον προστατεύσουμε. Αυτές που φτάνουν σε εμάς επωνύμως τις κρατάμε και, εφόσον συλλέξουμε αρκετές για έναν γιατρό ή για ένα νοσοκομείο, τις προωθούμε στις Αρχές», εξηγεί η ίδια.
Παρά το γεγονός ότι η ιστοσελίδα προστατεύει ικανοποιητικά τους πολίτες που τολμούν να σπάσουν τη σιωπή και να καταγγείλουν περιστατικά, μόνο 17 το έχουν κάνει ώς σήμερα. «Φοβούνται ότι θα μπλέξουν για χρόνια, ότι θα τους κυνηγήσουν οι γιατροί και ότι θα βρεθούν αποκλεισμένοι από άλλους γιατρούς», λέει η κ. Τρεμόντι. «Ομως αν δεν κινητοποιηθεί ο κόσμος, δεν θα σταματήσει το φαινόμενο», συνεχίζει η ίδια.
Ο κ. Δημήτρης Βαρνάβας, πρόεδρος της Ομοσπονδίας Ενώσεων Νοσοκομειακών Γιατρών Ελλάδας (ΟΕΝΓΕ), πιστεύει ότι το φαινόμενο πράγματι μειώθηκε, τόσο σε ό,τι αφορά τις περιπτώσεις όσο και τα ποσά. «Δεν πρόκειται να εξαλειφθεί ποτέ το φαινόμενο· αυτό που προσπαθούμε να κάνουμε είναι να ελαχιστοποιηθεί», εξηγεί ο ίδιος.
Το υπουργείο Υγείας επεξεργάζεται νέο πειθαρχικό πλαίσιο για το θέμα, ωστόσο δεν ήταν σε θέση να δώσει πληροφορίες για τα μέτρα που αυτό μπορεί να περιλαμβάνει.
Καθημερινή
