Η συντριβή στο ελληνικό χρηματιστήριο όταν ξεκίνησε την Δευτέρα, μας υπενθύμισε ότι η ελληνική οικονομία και το χρηματοπιστωτικό σύστημα βρίσκονται ακόμη σε άθλια κατάσταση, αναφέρει σε δημοσίευμά της η The Wall Street Journal, που το υπογράφουν οι Καθηγητές Οικονομικών στο UCLA και Stanford University, Andrew Atkeson και John H. Cochrane αντιστοίχως.
Οι ελληνικές τράπεζες –των οποίων οι μετοχές έχουν καταρρεύσει αυτή την εβδομάδα- άνοιξαν ξανά στις 20 Ιουλίου, με τη βοήθεια της ΕΚΤ. Αλλά παραμένουν πολλοί περιορισμοί.
Στην Ελλάδα η τραπεζική κρίση αποκάλυψε το βασικό διαρθρωτικό πρόβλημα της ευρωζώνης: μια νομισματική ένωση πρέπει να απομονώσει τις τράπεζες από το κρατικό χρέος. Για να διορθωθεί αυτό το κεντρικό διαρθρωτικό πρόβλημα, η Ευρώπη πρέπει να ανοίξει το τραπεζικό της σύστημα, να αναγνωρίσει ότι το δημόσιο χρέος είναι επικίνδυνο και να σταματήσει να επιτρέπει στις χώρες να χρησιμοποιούν εθνικές τράπεζες να χρηματοδοτούν εθνικά ελλείμματα.
Εάν το Ντητρόιτ, το Πουέρτο Ρίκο ή ακόμη και το Ιλινόις χρεοκοπήσουν, δεν θα υπάρξει bank run. Γιατί; Διότι κανείς δεν ονειρεύεται ότι οι αμερικανικές πολιτείες που αθετούν υποχρεώσεις τους πρέπει να αποσχιστούν από τη ζώνη του δολαρίου και να δημιουργήσουν ένα νέο νόμισμα. Επίσης, το αμερικανικό δημόσιο δεν μπορεί να υποχρεώσει την πολιτεία ή τις τοπικές τράπεζες να τις δανείσουν λεφτά.
Οι καταθέτες στην ευρωζώνη δεν έχουν αυτό το προνόμιο. Ένας Έλληνας δεν μπορεί, χωρίς μια ξένη διεύθυνση, να βάλει λεφτά σε μια τράπεζα “απομονωμένη” από την ελληνική κυβέρνηση και την πολιτική της. Όταν οι ελληνικές τράπεζες καταρρεύσουν, οι διεθνείς τράπεζες δεν μπορούν να παρέμβουν για να παρέχουν ασφαλείς τραπεζικές υπηρεσίες ανεξαρτήτως της ελληνικής κυβέρνησης.
Οι κανονισμοί για τις ευρωπαϊκές τράπεζες, ενθαρρύνουν τις τράπεζες να επενδύσουν βαριά στα ομόλογα των δικών τους χωρών, ακόμη και όταν έχουν κακές αξιολογήσεις. Η ελλειμματική τραπεζική αρχιτεκτονική της νομισματικής ένωσης της Ευρώπης, προσποιείται ότι μια κρατική χρεοκοπία δεν θα συμβεί ποτέ. Οι έξυπνοι Ευρωπαίοι γνωρίζουν για αυτές τις ατέλειες χρόνια, αλλά το σύστημα δεν διορθώθηκε ποτέ διότι επιτρέπει τις χρεωμένες χώρες να αναχρηματοδοτούν μεγάλα χρέη.
Όπως επισημαίνει η The Wall Street Journal, αυτό είναι το βασικό ελάττωμα του ευρώ. Μια νομισματική ένωση πρέπει να αντιμετωπίζει την κρατική χρεοκοπία όπως μια εταιρική χρεοκοπία ή μια χρεοκοπία νοικοκυριού: αυτοί που αθετούν τις υποχρεώσεις τους δεν εγκαταλείπουν τη νομισματική ένωση και οι τράπεζες πρέπει να αντιμετωπίζουν το δημόσιο χρέος με προσοχή. Όταν οι Ευρωπαίοι μπορέσουν να βάλουν τα λεφτά τους σε καλά διαφοροποιημένες πανευρωπαϊκές τράπεζες, προστατευμένες από παρεμβολές από εθνικές κυβερνήσεις, οι αναπόφευκτες χρεοκοπίες δεν θα προκαλούν bank run ή θα καταστρέφουν εγχώριες τράπεζες και οικονομίες. και οι διασώσεις κυβερνήσεων θα είναι πολύ λιγότερο δελεαστικές.
Αυτή είναι η μακροπρόθεσμη λύση, αλλά πως βγαίνει από το τωρινό χάος η ευρωζώνη; Η τελευταία συμφωνία διάσωσης της Ελλάδας εστιάζει σε μακροπρόθεσμες διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις, πωλήσεις assets και απατηλές φορολογικές αυξήσεις. Στην καλύτερη περίπτωση, μπορεί να αναζωογονήσει την οικονομία σε ένα περίπου χρόνο.
Αλλά χωρίς την εύρυθμη λειτουργία των τραπεζών, η ελληνική οικονομία θα καταρρεύσει πολύ πριν έλθει αυτή η ανάπτυξη. Για να αναζωογονηθούν οι τράπεζες και η οικονομία, οι Έλληνες πρέπει να γνωρίζουν ότι τα λεφτά τους είναι ασφαλή, τώρα και στο μέλλον. Τόσο ασφαλή που οι Έλληνες να ξαναφέρουν τα λεφτά τους στις τράπεζες, να πληρώσουν τα χρέη και να πραγματοποιήσουν πληρωμές –χωρίς καμία περίπτωση εξόδου από το ευρώ, αυστηρούς περιορισμούς στην κίνηση κεφαλαίων ή bail-in καταθετών.
“Η Ευρώπη οδηγείται ξανά προς την διάσωση τόσο της ελληνικής κυβέρνησης όσο και των τραπεζών της χώρας. Αντί αυτού, η Ευρώπη θα πρέπει να ανακεφαλαιοποιήσει μόνο τις τράπεζες, να τις θέσει υπό ιδιωτική ευρωπαϊκή ιδιοκτησία και έλεγχο και να τις απομονώσει από περαιτέρω ελληνική κρατική παρέμβαση. Τότε η Ευρώπη μπορεί να αφήσει την Ελλάδα να χρεοκοπήσει, εάν χρειαστεί, χωρίς άλλο bank run”, αναφέρει το δημοσίευμα.
Στη συνέχεια, η Ευρώπη θα πρέπει να προχωρήσει στις ιταλικές και ισπανικές τράπεζες, οι οποίες ομοίως πλήττονται με τα κρατικά χρέη και απειλούν το ευρώ. Αυτές οι τράπεζες μπορούν και πάλι να “εκτονωθούν” σταδιακά, πουλώντας τα κρατικά ομόλογα, χωρίς μεγάλες διασώσεις
Η Ευρώπη χρειάζεται καλά διαφοροποιημένες, πανευρωπαϊκές τράπεζες, οι οποίες πρέπει να αντιμετωπίζουν το χαμηλής αξιολόγησης κρατικό χρέος τόσο προσεκτικά όσο θα μεταχειρίζονταν ένα αντίστοιχης διαβάθμισης εταιρικό ομόλογο.
“Ας το πούμε τραπεζική ένωση, ή ακόμη καλύτερα, open banking”, αναφέρεται στο δημοσίευμα. “Η ελληνική τραγωδία μπορεί να χρησιμεύσει για να αναβιώσει την εδώ και καιρό λανθάνουσα αλλά αναγκαία ολοκλήρωση του αξιοθαύμαστου project του ενιαίου νομίσματος.
WSJ: Τι αποκάλυψε για την ευρωζώνη η ελληνική κρίση
