Στη συζήτηση στη Βουλή της επίκαιρης ερώτησης που υπέβαλε ο βουλευτής Δωδεκανήσου Δημήτρης Κρεμαστινός προς τον Υπουργό Οικονομικών Ευκλείδη Τσακαλώτο, Ο Δ. Κρεμαστινός ρώτησε τον Υπουργό εάν υπάρχει σχέδιο της Κυβέρνησης για την επαναλειτουργία του τραπεζικού συστήματος και της Οικονομίας, ιδίως για την επιστροφή των δισεκατομμυρίων που έφυγαν από τις τράπεζες κατά το πρώτο εξάμηνο του έτους λόγω των χειρισμών της κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ κατά τη διαπραγμάτευση. Για να αποκατασταθεί το κλίμα εμπιστοσύνης στις τράπεζες, είπε ότι δεν αρκεί η προοδευτική καθημερινή λειτουργία των τραπεζών – θα πρέπει οι πολίτες να είναι σίγουροι για τις καταθέσεις τους. Για να επιστρέψουν, δηλαδή, στις τράπεζες τα χρήματα από το εξωτερικό ή που κρατούνται στα σπίτια από τους πολίτες χρειάζεται η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα να διαβεβαιώσει ότι εγγυάται πλήρως τις καταθέσεις που θα επανέλθουν. Δεν αρκεί η απλή διαβεβαίωση του Eurogroup, γιατί το Eurogroup είναι πολιτικό όργανο, είπε.
Ο Υπουργός Οικονομικών δεν απάντησε επί της συγκεκριμένης πρότασης του Δημήτρη Κρεμαστινού για εγγύηση από πλευράς Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας. Είπε ότι η ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών θα δημιουργήσει ασφάλεια στο σύστημα και κάλεσε από τώρα τους πολίτες που έχουν τα χρήματά τους στο εξωτερικό να τα επαναφέρουν στην Ελλάδα.
Ο κ. Κρεμαστινός άσκησε επίσης κριτική στην Κυβέρνηση για την καθυστέρηση – με τεράστιες συνέπειες – της ολοκλήρωσης της συμφωνίας και αμφισβήτησε ευθέως τις εκλογές ως «σωτηρία» της χώρας και μάλιστα για τέταρτη φορά μέσα σε τέσσερα χρόνια! Όπως τόνισε, το παράδειγμα του ΠΑΣΟΚ το 2010 με 44% εκλογικό αποτέλεσμα αποδεικνύει ότι η αυτοδυναμία δε σημαίνει και ικανότητα εφαρμογής της συμφωνίας. Στη δευτερολογία του, είπε χαρακτηριστικά:
«…η προσωπική μου θέση, την οποία είχα απευθύνει το 2010 στον τότε Πρωθυπουργό, τον Γιώργο Παπανδρέου, ήταν να κάνει κυβέρνηση εθνικής ενότητας, για να αποφύγει τα δεινά. Όταν μιλούσα τότε στον Προϋπολογισμό, είχαν όλοι παραξενευτεί και έλεγαν «τι λέει αυτός; Είναι δυνατόν με εκατόν εξήντα Βουλευτές και 44% το πρώτο κόμμα να κάνει συγκυβέρνηση;».
Σήμερα ούτε εκατόν εξήντα Βουλευτές υπάρχουν ούτε 44%. Γιατί αυτές οι εκλογές θα βελτιώσουν την οικονομική κατάσταση της χώρας; Αυτό το ερώτημα πρέπει να απαντήσει η Κυβέρνηση και ο Πρωθυπουργός.»
Ο Υπουργός Οικονομικών δεν απάντησε στο συγκεκριμένο ερώτημα για τον τρόπο εφαρμογής του Μνημονίου από μια κυβέρνηση αυτοδυναμίας την οποία επιδιώκει ο ΣΥΡΙΖΑ.
Ειδικότερα, όσον αφορά τα capital controls των τραπεζών ο κ. Κρεμαστινός ρώτησε για ποιο λόγο δεν έλαβε η Κυβέρνηση κανένα μέτρο ενώ έβλεπε να φεύγουν τα δισεκατομμύρια από τις τράπεζες και για ποιο λόγο δεν υπέγραψε αυτή τη συμφωνία νωρίτερα για να μην δημιουργηθεί ούτε τραπεζικό πρόβλημα ούτε η οικονομία να καταρρεύσει. Οι τράπεζες έκλεισαν με υπαιτιότητα της Κυβέρνησης γιατί δεν έλαβε τα απαραίτητα μέτρα, τόνισε.
Ακολουθεί η πλήρης συζήτηση:
ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ ΚΡΕΜΑΣΤΙΝΟΣ: Κύριε Υπουργέ, η ερώτησή μου αφορά κυρίως το αν υπάρχει σχέδιο για το πώς μπορεί να αποκατασταθεί η εμπιστοσύνη των πολιτών προς τις τράπεζες, η οποία έχει διαταραχθεί. Η επαναλειτουργία ήδη έχει αρχίσει και συν τω χρόνω θα βελτιώνεται. Αυτό, όμως, δεν είναι το ζητούμενο. Το ζητούμενο είναι πώς μπορεί ο πολίτης να αποκτήσει ξανά εμπιστοσύνη στις τράπεζές του, πώς μπορούν οι πολίτες που έχουν βγάλει τα λεφτά τους είτε στο εσωτερικό είτε στο εξωτερικό να τα επαναφέρουν στις τράπεζες, ποιο θα είναι το σχέδιο που κατά κάποιο τρόπο θα τους δελεάσει να ξαναφέρουν τα λεφτά τους.
Μια απλή σκέψη θα ήταν, παραδείγματος χάριν, η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα να εγγυηθεί δημόσια και αξιόπιστα τις καταθέσεις που θα επανέλθουν από το εξωτερικό. Αυτό θα έφερνε μία πραγματική –αν θέλετε- επαναστατική ανατροπή σε αυτό που λέμε «αποκατάσταση της εμπιστοσύνης των πολιτών προς τις τράπεζες». Αν το τραπεζικό σύστημα δεν λειτουργήσει με εμπιστοσύνη για ένα μεγάλο χρονικό διάστημα, δεν θα είναι εύκολο για κάποιον που θέλει να καταθέσει σήμερα τα λεφτά του να το κάνει. Δεν είναι αυτά που λέει η τηλεόραση, τα 400 εκατομμύρια ευρώ. Αυτά είναι η διακίνηση που γίνεται τώρα λόγω της τουριστικής περιόδου. Μιλάμε για τα δισεκατομμύρια, τα οποία δεν πρόκειται να επανέλθουν χωρίς να επανέλθει το αίσθημα της εμπιστοσύνης προς το τραπεζικό σύστημα. Και αυτό πρέπει να γίνει όχι με την πάροδο του χρόνου και σιγά-σιγά, γιατί θα «φάει» πάρα πολύ χρόνο. Πρέπει να γίνει με κάποιες –αν θέλετε- αποφάσεις ή κινήσεις της Κυβέρνησης ή της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας.
Θα ήθελα, παρακαλώ, τον επιπλέον χρόνο που υπάρχει στη διάθεσή μου να τον έχω στην επανατοποθέτησή μου. Ευχαριστώ.
ΕΥΚΛΕΙΔΗΣ ΤΣΑΚΑΛΩΤΟΣ (Υπουργός Οικονομικών): Ευχαριστώ για την ερώτηση, κύριε συνάδελφε.
Νομίζω ότι δεν είναι η ώρα να συζητήσουμε σε βάθος το γιατί φθάσαμε στα capital controls και για τις ευθύνες που έχουν και πολιτικοί, αλλά και τραπεζικοί παράγοντες που από το προηγούμενο καλοκαίρι μιλούσαν για bank run, για έξοδο από το ευρώ, για το «αν βγει η Κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ, εγώ θα βγάλω τα λεφτά μου έξω» ή για ξένους παράγοντες που μίλαγαν συνεχώς για το GREXIT. Αυτό θα έχουμε τον καιρό να το συζητήσουμε με πιο ήρεμο τρόπο. Ίσως δεν είναι και της ώρας.
Θα ήθελα να αρχίσω με δύο καλά νέα. Το πρώτο καλό νέο είναι ότι το είδος των capital controls που επιβλήθηκαν δεν ήταν εκείνο που έχει την πλήρη γκάμα των capital controls. Δηλαδή το γεγονός ότι υπήρχε το e-banking, ότι μπορούσε κάποιος να πληρώσει με πιστωτική κάρτα, ότι μπορούσες να βγάλεις κάποια λεφτά έξω, ότι μπορούσες να φέρεις τα λεφτά σου ξεχωρίζει την ελληνική περίπτωση από άλλες περιπτώσεις.
Αυτό γιατί το λέω; Γιατί η αποκατάσταση της εμπιστοσύνης –που είναι αυτό που ενδιαφέρει πιο πολύ εσάς- γίνεται πιο εύκολη, γιατί εάν είχαμε και όλα τα άλλα, δηλαδή εάν δεν υπήρχε e-banking, αν δεν υπήρχαν και πιστωτικές κάρτες θα ήταν πιο δύσκολη η αποκατάσταση.
Το δεύτερο καλό νέο είναι ότι η απόφαση του Εurogroup, όσον αφορά τη συγκεκριμένη ερώτηση που κάνατε, εγγυάται όλες τις καταθέσεις. Εάν δείτε με προσοχή την απόφαση του Εurogroup της προηγούμενης Παρασκευής λέει ότι «εξασφαλίζουμε όλους τους καταθέτες και δεν κινδυνεύουν». Αφήνει ένα ερωτηματικό για τους ομολογιούχους, που είναι ένα άλλο θέμα που θέτετε εσείς, που είναι αυτοί οι άνθρωποι που επενδύουν στο τραπεζικό σύστημα, όχι που καταθέτουν στο τραπεζικό σύστημα. Νομίζω, όμως, ότι είναι μια ξεκάθαρη δήλωση γι’ αυτό το θέμα.
Και επειδή αναλάβαμε και εμείς και οι «Θεσμοί» μια δέσμευση στις συζητήσεις που έγιναν πριν από την απόφαση του Eurogroup και το κλείσιμο της Συμφωνίας, ότι η ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών θα γίνει πριν από την 1η Ιανουαρίου 2016 -αυτή δηλαδή είναι η δέσμευση και της ελληνικής Κυβέρνησης και των «Θεσμών»-, ότι θα τελειώσει, δηλαδή, πριν από την εφαρμογή του bail in των καταθετών, που αρχίζει για πάνω από 100 χιλιάδες ευρώ την 1η Ιανουαρίου 2016, νομίζω ότι ο κόσμος μπορεί και για τη φύση των capital controls που έχουμε και για την ανακεφαλαιοποίηση που νομίζουμε ότι θα έχει τελειώσει την 1η Ιανουαρίου 2016 να αντιμετωπίζει το τραπεζικό σύστημα με μεγαλύτερη ασφάλεια. Νομίζω ότι από τώρα ο ελληνικός λαός είτε έχει χρήματα «κάτω από το στρώμα» που λένε είτε έχει χρήματα στο εξωτερικό μπορεί να τα επαναφέρει στην Ελλάδα.
Και όπως έγινε, κατά κάποιον τρόπο, αυτοεκπληρούμενη προφητεία ότι θα γίνει bank run στην προηγούμενη περίοδο, τώρα με τη συμμετοχή και τη συμβολή όλων μπορεί να γίνει αυτοεκπληρούμενη προφητεία η επιστροφή χρημάτων στο ελληνικό τραπεζικό σύστημα.
ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ ΚΡΕΜΑΣΤΙΝΟΣ: Αυτό που είπατε, κύριε Τσακαλώτε, είναι σωστό, αλλά το Eurogroup, όπως ξέρετε, είναι κατά κάποιον τρόπο πολιτικό όργανο. Είναι άλλο μια απόφαση του Εurogroup να επιβεβαιώνεται από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα με μία ανακοίνωση και άλλο είναι να παραμένει στο επίπεδο του Εurogroup. Άρα θετικό το νέο, αλλά όχι τόσο δυνατό που να επιφέρει αυτό για το οποίο σας ρώτησα, δηλαδή το αποτέλεσμα.
Επειδή αναφερθήκατε στο πώς έγινε ο χειρισμός γενικότερα του τραπεζικού συστήματος και ποιος είναι υπεύθυνος και αν ένας έκανε δήλωση και άλλος δεν έκανε δήλωση και ποιος φταίει πιο πολύ κ.λπ., νομίζω ότι όλα αυτά είναι λεπτομέρειες.
Η ουσία είναι ότι όλοι βλέπαμε ότι έφευγαν δισεκατομμύρια από τις τράπεζες στο χρόνο της διαπραγμάτευσης, το πεντάμηνο αυτό, και κανένας δεν έπαιρνε κανένα μέτρο, εκτός από το ότι παίρναμε λεφτά από τον ELA και καλύπταμε τις απώλειες. Αυτό ήταν σαφές ότι θα οδηγούσε σε αδιέξοδο.
Και το ερώτημα του απλού ανθρώπου είναι το εξής: Αφού καταλήξαμε σε αυτήν τη Συμφωνία που καταλήξαμε –την καλή, την κακή, όπως θέλετε πείτε το- εκείνο που έχει σημασία είναι το γιατί δεν καταλήγαμε έναν μήνα πιο πριν για να αποφύγουμε όλα αυτά τα δεινά. Ποιος ήταν ο λόγος;
Το δεύτερο θέμα είναι αυτό που λένε οι Ευρωπαίοι. Εάν παρακολουθήσατε από την τηλεόραση τα κοινοβούλιά τους, θα το διαπιστώσατε. Εχθές στο ολλανδικό κοινοβούλιο έγινε πρόταση μομφής στον πρωθυπουργό διότι, λέει, είπε ψέματα, ότι δεν θα ξαναδώσουν λεφτά οι Ολλανδοί στους Έλληνες και οι Ολλανδοί τους ξαναδίνουν. Η απάντησή του ήταν ότι «ναι, δεν είπα ψέματα, η κατάσταση βελτιωνόταν σιγά σιγά, αλλά το τελευταίο εξάμηνο επεκράτησε χάος». Χρησιμοποίησε τη λέξη «χάος», χάος για τη δική μας οικονομία. Αυτή ήταν μία θέση του πρωθυπουργού προς την αντιπολίτευση η οποία του έκανε πρόταση μομφής. Την ίδια άποψη –και το ξέρετε καλά- έχουν όλοι οι Ευρωπαίοι. Άρα έχουν γίνει λάθη στρατηγικά, μεγάλα, τεράστια. Δεν είναι όμως τώρα ο κατάλληλος χρόνος και η κατάλληλη ερώτηση για να αποτιμηθούν.
Εκείνο όμως που θέλω να πω είναι το κλασικό –και εσείς ο ίδιος το είπατε- ότι μπήκαμε σε μια διαπραγμάτευση με τα χέρια ψηλά, δηλαδή δεν είχαμε λεφτά, δεν εξασφαλίσαμε την κατά κάποιον τρόπο χρηματική κάλυψη αυτού του χρονικού διαστήματος. Είχαμε την υποχρέωση να είμαστε μέσα στο προηγούμενο μνημόνιο, αλλά δεν μας έδινε κανένας λεφτά. Πώς μπήκαμε; Το είπατε και εσείς και είχατε δίκιο. Επίσης, το να αλλάξει η Κυβέρνηση τον Υπουργό Οικονομικών στο διάστημα της διαπραγμάτευσης των πέντε μηνών δείχνει –η ίδια η Κυβέρνηση αναγνωρίζει- ότι κάποιο σοβαρό λάθος υπάρχει.
Για όλα αυτά λοιπόν δεν είναι σήμερα ο κατάλληλος χρόνος να κάνουμε αποτίμηση, αλλά πρέπει όλοι να αντιληφθούμε το εξής: Επειδή γίνεται συζήτηση περί εκλογών κάποια στιγμή πρέπει όλοι να αντιληφθούμε την υπευθυνότητα που έχουμε απέναντι σε αυτό τον τόπο.
Μην ξεχνάτε ότι αυτή θα είναι η τέταρτη εκλογική αναμέτρηση μέσα στην τετραετία, γεγονός που δεν υπάρχει, παγκόσμια. Όλοι ξέρουμε ότι κάθε εκλογική αναμέτρηση επιβαρύνει την οικονομία. Το γνωρίζουν όλοι. Το 2012 μάλιστα έφερναν με αεροπλάνα τα ευρώ στην προεκλογική περίοδο. Τι θα συμβεί λοιπόν τώρα; Πώς θα αποκατασταθεί αυτό το οικονομικό σύστημα;
Υπάρχουν ευθύνες της Κυβέρνησης. Η Κυβέρνηση έχει ευθύνες γιατί το 2012 δεν ήθελε να μπει στη συγκυβέρνηση του Μαΐου και κάναμε τις εκλογές του Ιουνίου. Μετά δεν μπήκε στη συγκυβέρνηση των τριών κομμάτων. Έπειτα έχουμε πάλι την αμφισβήτηση του εκλογικού αποτελέσματος των Ευρωεκλογών. Μετά για να σώσουμε τη χώρα, δεν εκλέγουμε Πρόεδρο της Δημοκρατίας και πάμε σε εκλογές. Μετά από τις αλλεπάλληλες αυτές εκλογές, σώσαμε τη χώρα; Ερωτώ, τη σώσαμε; Και το ερώτημα είναι τώρα που θα γίνουν νέες εκλογές θα σωθεί η χώρα; Πώς θα σωθεί, αφού ξέρουμε τι συνέβη με τις τρεις προηγούμενες εκλογές;
Επαναλαμβάνω βέβαια ότι η ερώτηση αυτή δεν απευθύνεται σε εσάς, αλλά στον Πρωθυπουργό. Επειδή όμως εκπροσωπείτε την Κυβέρνηση, είναι σωστό να κάνω την ερώτηση αυτή τη στιγμή στην Αίθουσα, για να ξέρουμε όλοι τι θα συμβεί από αυτή την περιπέτεια των νέων εκλογών. Ποιος εγγυάται ότι δεν θα υπάρχει ένα καθεστώς του Ιουνίου του 2012 μετά τις εκλογές; Ποιος ξέρει να προβλέψει το αποτέλεσμα;
Άρα, η προσωπική μου θέση, την οποία είχα απευθύνει το 2010 στον τότε Πρωθυπουργό, τον Γιώργο Παπανδρέου, ήταν να κάνει κυβέρνηση εθνικής ενότητας, για να αποφύγει τα δεινά. Όταν μιλούσα τότε στον Προϋπολογισμό, είχαν όλοι παραξενευτεί και έλεγαν «τι λέει αυτός; Είναι δυνατόν με εκατόν εξήντα Βουλευτές και 44% το πρώτο κόμμα να κάνει συγκυβέρνηση;».
Σήμερα ούτε εκατόν εξήντα Βουλευτές θα υπάρχουν ούτε 44%. Γιατί αυτές οι εκλογές θα βελτιώσουν την οικονομική κατάσταση της χώρας; Αυτό το ερώτημα πρέπει να απαντήσει η Κυβέρνηση και ο Πρωθυπουργός.
ΕΥΚΛΕΙΔΗΣ ΤΣΑΚΑΛΩΤΟΣ (Υπουργός Οικονομικών): Δεν θέσατε μια ερώτηση, αλλά εννιά, δέκα ερωτήσεις και καταλαβαίνετε ότι όλα αυτά χρειάζονται πολύ μεγάλη συζήτηση.
Δεν υπάρχει αμφιβολία -και νομίζω ότι θα το έχετε ακούσει και από εμένα- ότι και αυτή η Κυβέρνηση έκανε λάθη και οποιοσδήποτε διαπραγματεύεται σκληρά θα έκανε λάθη. Νομίζω όμως ότι είχε μια αποφασιστικότητα και ό,τι και να γίνει στις εκλογές, αυτό θα έχει αφήσει. Ό,τι και να γίνει στην ιστορία τα δυο επόμενα χρόνια, υπάρχει μια παρακαταθήκη.
Θα μου επιτρέψετε να πω ότι βοήθησε και την ευρωπαϊκή σοσιαλδημοκρατία, δηλαδή το δικό σας κόσμο να ξυπνήσει και να καταλάβει ότι εδώ παίζονται σημαντικά πράγματα. Τολμάω να πω εκ μέρους σας ότι ένα κομμάτι της σοσιαλδημοκρατίας κατάλαβε ότι εδώ παίζονται πολύ σημαντικά παιχνίδια για το μέλλον της Ευρώπης και πως αν η Ευρωζώνη πρόκειται να σωθεί πρέπει να αλλάξει πολιτική σε διάφορα επίπεδα και άρα νομίζω ότι ο ΣΥΡΙΖΑ βοήθησε τη γενική συζήτηση στην Ευρώπη.
Τώρα, αυτές οι εκλογές, που από ό,τι ακούω και εγώ και εσείς μάλλον έρχονται, νομίζω ότι δεν είναι το ίδιο με το 2012, γιατί το 2012 δεν υπήρχε συμφωνία. Πήγαμε στις εκλογές για να δούμε ποιος θα διαχειριστεί και ποιος θα διαπραγματευτεί μια συμφωνία. Τώρα αυτή η συμφωνία υπάρχει.
Υπάρχει η διαδρομή, το πλαίσιο για το πώς θα γίνει η ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών. Υπάρχει το πλαίσιο ότι θα γίνει με την έμμεση μέθοδο. Υπάρχουν τα 10 συν 15, που είναι έτοιμα σαν «μαξιλάρι» είτε να χρησιμοποιηθούν πιο άμεσα για την ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών.
Υπάρχει η σταδιακή αποκατάσταση των capital controls, όπου τώρα ταλαιπωρείται λιγότερο ο κόσμος γιατί μπορεί να βγάλει σωρευτικά τα λεφτά. Υπάρχουν επιτροπές μέσα σε κάθε χρηματοπιστωτικό ίδρυμα που λύνουν προβλήματα για το ποιος χρειάζεται χρήματα και ποιον μπορούμε να βοηθήσουμε.
Υπάρχουν καινούργιες αποφάσεις για τα παιδιά που σπουδάζουν στο εξωτερικό. Δηλαδή βλέπουμε μια σταδιακή αποκατάσταση.
Βλέπουμε ότι και η ΕΚΤ -που ήταν και η αρχική ερώτηση στο δεύτερο γύρο- έχει κάνει τα πρώτα βήματα και συζητά σοβαρά ακόμη και την αποκατάσταση του waiver. Θεωρούμε ότι η ΕΚΤ πάντα παίρνει σήμα από το EUROGROUP. Ξέραμε από την πρώτη στιγμή, από τον Γενάρη, ότι για να αλλάξει στάση η ΕΚΤ πρέπει να πάρει μια πολιτική απόφαση ότι υπάρχει συμφωνία, ότι η Ελλάδα βαδίζει σε έναν δρόμο και θα βγει τελικά στις αγορές.
Άρα, νομίζω ότι κάτω από την οποιαδήποτε Κυβέρνηση, μετά από τις επόμενες εκλογές, αν αυτή η Κυβέρνηση είναι σταθερή και μπορεί να αντιμετωπίσει, έτσι όπως έχει συμφωνηθεί, την ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών και τα «κόκκινα δάνεια», ο ελληνικός λαός δεν έχει κανέναν λόγο είτε για να μη φέρει τα λεφτά του από το εξωτερικό είτε για να μη τα βάλει στις τράπεζες.
Μπορεί όλο το πολιτικό σύστημα σε αυτό να είναι ενωμένο, γιατί δεν βλέπω κανέναν λόγο, δεν βλέπω να υπάρχει κάποιο κίνητρο ούτε στη μια μεριά ούτε στην άλλη, που να στοχεύει στο να μην έχουμε σταθερό χρηματοπιστωτικό σύστημα ανεξαρτήτως τού ποιες είναι οι άλλες διαφορές, προτεραιότητες κοινωνικές, πολιτικές και περιβαλλοντολογικές και οποιεσδήποτε άλλες διαφωνίες έχουμε.
