«Ο σπασίκλας», «Η χοντρή», «Οι καρ…λες του Facebook» – το γνωστό γκρουπ με εκατοντάδες φωτογραφίες ανυποψίαστων ανήλικων κοριτσιών απ’ όλη την Ελλάδα, που κάποιος συγκέντρωσε από ανοιχτά προφίλ και τις εξέθετε. Είναι μερικές μόνο από τις περιπτώσεις που στοχοποιούνται ανήλικοι με την ανάρτηση στο Διαδίκτυο φωτογραφιών τους ή βίντεο, – συχνά αλλοιωμένων- που μπορεί να τραβήχτηκαν εν αγνοία τους και συνοδεύονται κατά κανόνα από υβριστικά ή χλευαστικά σχόλια. Ανήλικοι; Οχι μόνο! Ο καθένας μπορεί -ως χρήστης του Διαδικτύου- να βρεθεί προ εκπλήξεως: ένα ψεύτικο προφίλ με το ονοματεπώνυμό του, τη φωτογραφία του, ειρωνείες ή ύβρεις.
Χωρίς αμφιβολία, ο εκφοβισμός, διαδικτυακός και μη, με θύματα παιδιά, έχει πάρει πλέον τεράστιες διαστάσεις. Η SafeLine, η Ελληνική Ανοιχτή Γραμμή για το παράνομο περιεχόμενο στο Διαδίκτυο, δέχεται όλο και περισσότερες καταγγελίες. Οπως χαρακτηριστικά αναφέρεται από τους αρμόδιους, «το 2014 έλαβε 46 τέτοιες καταγγελίες ενώ το 2015, φτάνουν τις 103». Ωστόσο, αν και το συγκεκριμένο φαινόμενο παρουσιάζει αυξητικές τάσεις, δεν υπάρχει ανάλογη πρόβλεψη από την ελληνική νομοθεσία. Ποιος ο λόγος, επομένως, που οι ειδικοί παραμένουν «αισιόδοξοι»; Οπως επισημαίνει η Μελιτίνη Χριστοδουλάκη, νομικός, υπεύθυνη επικοινωνίας της Ανοιχτής Γραμμής SafeLine, «από τον Απρίλιο του ’15, ψηφίστηκε νομοσχέδιο που ποινικοποιεί τον εκφοβισμό (bullying) και δημοσιεύθηκε σε νόμο. Οι κινήσεις αυτές δείχνουν πως σιγά σιγά αναγνωρίζεται ως έγκλημα, οπότε ευελπιστούμε ότι στο μέλλον θα έρθει και η σχετική νομοθετική ρύθμιση για τον διαδικτυακό εκφοβισμό».
Σημαντικά βήματα έχουν γίνει στην ελληνική νομοθεσία και για την καταπολέμηση της σεξουαλικής κακοποίησης και εκμετάλλευσης παιδιών καθώς και της παιδικής πορνογραφίας. Σύμφωνα δε με την κ. Χριστοδουλάκη: «Ο νομοθέτης, αντιλαμβανόμενος την πληθώρα των εγκλημάτων στο Διαδίκτυο, αυστηροποιεί το πλαίσιο γύρω από την κακοποίηση παιδιών. Αντιπροσωπευτικό παράδειγμα των περιπτώσεων που ποινικοποιούνται, η εν γνώσει πρόσβαση σε υλικό παιδικής πορνογραφίας, η οποία ενώ μέχρι πρότινος δεν αποτελούσε αδίκημα, τώρα τιμωρείται με φυλάκιση τουλάχιστον ενός έτους – φυσικά υπάρχουν διαβαθμίσεις. Να τονιστεί πως, από το 2002 και μετά, όταν εμφανίστηκε για πρώτη φορά στον Ποινικό μας Κώδικα το άρθρο για τη διακίνηση της παιδικής πορνογραφίας μέσω Διαδικτύου, έχουν γίνει αρκετές αλλαγές».
Πώς αξιολογείται το υφιστάμενο νομικό πλαίσιο; Είναι επαρκές;
Οπως αποφαίνεται η νομικός, «βρισκόμαστε σε καλό δρόμο, υπάρχουν όμως ακόμη κενά. Το θέμα είναι στην πράξη πώς μπορούμε να προχωρήσουμε. Υπάρχουν προβλήματα που δεν βοηθούν στη γρήγορη εξακρίβωση και τιμωρία των υπευθύνων. Για παράδειγμα, η άρση του απορρήτου των επικοινωνιών, ώστε να εντοπίζεται ποιος κρύβεται πίσω απ’όλα αυτά. Πάντως, τα τελευταία δύο χρόνια γίνονται σεμινάρια στους δικαστικούς, προκειμένου να γνωρίζουν τις ιδιαιτερότητες των διαδικτυακών εγκλημάτων». Τι έχει να πει η ίδια σχετικά με τον ρόλο της Ανοιχτής Γραμμής καταγγελιών; «Σε περιπτώσεις, όπως όσες σχετίζονται με καταγγελίες στο facebook, έχουμε τον τρόπο να σταματήσουμε άμεσα μία παράνομη συμπεριφορά, καθώς βρισκόμαστε σε άμεση επικοινωνία με τους διαχειριστές της συγκεκριμένης ιστοσελίδας, χωρίς όμως αυτό να σημαίνει ότι αποκλείεται η επανάληψη της συγκεκριμένης συμπεριφοράς. Ο δικός μας ρόλος είναι του διαμεσολαβητή μεταξύ του χρήστη, της εκάστοτε ιστοσελίδας και της αστυνομίας – αν μάλιστα για το συγκεκριμένο αδίκημα απαιτείται έγκληση, κατευθύνουμε ανάλογα. Οι περισσότερες καταγγελίες προέρχονται από ενήλικες, γονείς κυρίως αλλά και δασκάλους, όμως και ο έφηβος θα μπει στη διαδικασία να κάνει καταγγελία. Φυσικά, επειδή γίνονται και ανώνυμα, δεν είμαστε πάντα σε θέση να γνωρίζουμε συγκεκριμένα, εκτός αν “προδίδεται” η ηλικία από το ίδιο το περιεχόμενο» θα πει η κ. Χριστοδουλάκη.
Στον αντίποδα όλων αυτών, μήπως οι καταγγελίες είναι τόσες πολλές, επειδή έχουν γίνει… εύκολες; Πόσο αποδίδονται στον υπερπροστατευτισμό των γονέων; «Οι γονείς απευθύνονται σε μας όχι μόνο για προβλήματα των παιδιών τους αλλά και για δικά τους – πολλές φορές, δεν τα καταφέρνουν καθόλου καλύτερα από τους ανήλικους! Από την άλλη, σίγουρα σήμερα οι καταγγελίες γίνονται πιο εύκολα, εμείς όμως το θέλουμε αυτό. Καλύτερα να καταγγείλεις κάτι που είναι άχρηστο, παρά να αποκρύψεις κάτι που ενδεχομένως είναι σοβαρό».
Καθημερινή
.
