Μετά από ένα μήνα και κάτι ημέρες προεκλογικής «ανάπαυλας», ξεκινάει από αυτή την εβδομάδα η μεγάλη «μάχη» μεταξύ κυβέρνησης και θεσμών για την επιτυχή και έγκαιρη ολοκλήρωση του πρώτου ελέγχου. Στο επίκεντρο θα βρεθούν αρχικά οι εξελίξεις στον προϋπολογισμό, με τις δύο πλευρές να έχουν διαφορετική αφετηρία και τους δανειστές να «βλέπουν» ήδη την ανάγκη για προσδιορισμό των νέων μέτρων. Το συνολικό «πακέτο» που θα πρέπει να κλείσει, όμως, θα είναι πολύ πιο βαρύ, καθώς περιλαμβάνει τη μεταρρύθμιση του ασφαλιστικού, την ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών, τις διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις και παρεμβάσεις σε όλο το φάσμα της οικονομίας και της κοινωνίας.
Σύμφωνα με αρμόδια στελέχη που μίλησαν στην «Κ», αυτή την εβδομάδα θα βρεθούν στην Αθήνα τα πρώτα τεχνικά κλιμάκια των θεσμών για να εξετάσουν την πορεία των δημοσιονομικών μεγεθών. Στο μέτωπο των δημοσιονομικών μέτρων θα δοθεί και η πρώτη «μάχη», καθώς κυβερνητικά στελέχη δίνουν μία εικόνα ομαλής πορείας του προϋπολογισμού –σε βαθμό υπεραπόδοσης έναντι των στόχων– ενώ από την πλευρά των δανειστών υπάρχει μεγάλη ανησυχία ότι τα μέτρα που ψηφίστηκαν δεν εφαρμόζονται πλήρως και ενδεχομένως να απαιτηθούν νέες παρεμβάσεις. Οι δύο πλευρές έχουν ήδη διαμορφώσει τα επιχειρήματα γύρω από τα οποία θα «οχυρώσουν» τη θέση τους:
• Το οικονομικό επιτελείο υποστηρίζει ότι εφόσον εφαρμοστούν όλα τα μέτρα που ψηφίστηκαν τον Αύγουστο, τότε είναι πολύ πιθανό να υπάρξει υπεραπόδοση επί του φετινού στόχου για πρωτογενές έλλειμμα 0,25% του ΑΕΠ. Στο υπουργείο Οικονομικών εκτιμούν, δε, ότι το πρωτογενές ισοζύγιο μπορεί να είναι κοντά στο μηδέν ή και ελαφρώς πλεονασματικό. Επίσης, με την προϋπόθεση της πλήρους υλοποίησης των εν λόγω μέτρων, προβλέπουν ότι μπορεί να επιτευχθεί και ο στόχος του 2016 για πρωτογενές πλεόνασμα 0,5% του ΑΕΠ.
Μάλιστα, οι εκτιμήσεις αυτές αναμένεται να αποτυπωθούν και στο προσχέδιο του προϋπολογισμού του 2016, που θα πρέπει να κατατεθεί στη Βουλή στις 5 Οκτωβρίου. Σε αυτό θα περιλαμβάνεται –εκτός απροόπτου– και η αναθεωρημένη επί τα βελτίω εκτίμηση για την ύφεση φέτος. Στο Μνημόνιο προβλεπόταν ότι η οικονομία θα συρρικνωθεί κατά 2,3%, αλλά οι τελευταίες εξελίξεις δείχνουν ότι το ποσοστό μπορεί να κινηθεί στην περιοχή του 1%-1,5%.
Με αυτά τα δεδομένα, η κυβέρνηση θέλει να αποκρούσει τις όποιες πιέσεις των δανειστών για νέα μέτρα, ώστε να επιτευχθούν οι στόχοι που έχουν τεθεί.
• Οι θεσμοί έχουν εντοπίσει παρεμβάσεις που έχουν ψηφιστεί, αλλά δεν έχουν ακόμη εφαρμοστεί. Για παράδειγμα τον Αύγουστο ψηφίστηκε η αύξηση του Ειδικού Φόρου Κατανάλωσης στο αγροτικό πετρέλαιο, αλλά έως τώρα δεν έχει εκδοθεί η σχετική απόφαση για την εφαρμογή του μέτρου. Αντίστοιχα, δεν έχει εκδοθεί η απόφαση για την αύξηση του ΦΠΑ στα νησιά του Αιγαίου, ενώ υπάρχουν εκκρεμότητες και στο ασφαλιστικό.
Στο πλαίσιο αυτό, οι δανειστές θέλουν πρώτα να δουν τα ψηφισμένα μέτρα να τίθενται σε ισχύ, ώστε να αξιολογήσουν κατά πόσον αποδίδουν τα προσδοκώμενα έσοδα και διασφαλίζουν την επίτευξη των δημοσιονομικών στόχων. Μάλιστα, στελέχη με γνώση των συζητήσεων στο εσωτερικό των θεσμών αναφέρουν στην «Κ» ότι ακόμα κι αν εφαρμοστούν όλα τα μέτρα, δεν είναι βέβαιο ότι επιτυγχάνονται οι στόχοι. Πολύ περισσότερο ότι υπάρχει και υπεραπόδοση, όπως υποστηρίζει η ελληνική πλευρά.
Γι’ αυτό και το πρώτο κλιμάκιο που θα καταφθάσει στην Αθήνα θα ασχοληθεί με τα δημοσιονομικά ζητήματα, καθώς και ο χρόνος που υπάρχει είναι περιορισμένος.
Πέραν αυτής της διάστασης που υπάρχει πριν από την έλευση των τεχνικών κλιμακίων στην Αθήνα, οι δύο πλευρές θα διασταυρώσουν τα ξίφη τους και για ένα άλλο πακέτο μέτρων. Στο Μνημόνιο υπάρχουν τρεις επιπλέον κατηγορίες παρεμβάσεων που θα πρέπει να αναληφθούν:
1. Μέτρα που έχουν προσδιοριστεί και πρέπει να εφαρμοστούν το 2016, αλλά δεν έχουν εξειδικευθεί και δεν έχουν ποσοτικοποιηθεί. Σημαντικότερο όλων είναι η νέα μεταρρύθμιση της φορολογίας εισοδήματος. Προς το παρόν, δεν είναι σαφές ποιες αλλαγές θα γίνουν, αλλά είναι σίγουρο ότι θα πρέπει να οδηγήσουν σε αύξηση των εσόδων. Μάλιστα, σύμφωνα με πληροφορίες, αν και δεν υπάρχει γραπτή συμφωνία, οι δύο πλευρές είχαν καταλήξει στο ότι η μεταρρύθμιση αυτή θα πρέπει να αποδώσει περί το 1% του ΑΕΠ ή περίπου 1,8 δισ. ευρώ.
Επίσης, στα προσδιορισμένα, αλλά μη ποσοτικοποιημένα μέτρα περιλαμβάνονται μεταξύ άλλων:
• Αύξηση του συντελεστή φορολόγησης των αγροτών στο 20% το 2016 και στο 26% το 2017, από 13% που είναι σήμερα.
• Φόρος στις τηλεοπτικές διαφημίσεις, η φορολόγηση 30% στα VLT’s, η αύξηση του φόρου στα ενοίκια στο 15% από 11% για εισοδήματα έως 12.000 ευρώ ετησίως και στο 35% από 33% για εισοδήματα άνω των 12.000 ευρώ.
• Μείωση των αμυντικών δαπανών κατά 100 εκατ. ευρώ φέτος και 400 εκατ. ευρώ το 2016.
• Καλύτερη στόχευση επιδόματος θέρμανσης, με απώτερο σκοπό τη μείωση του κονδυλίου του προϋπολογισμού στο μισό για το 2016 (εξοικονόμηση περίπου 200 εκατ. ευρώ).
2. Μέτρα για την αποκατάσταση των όποιων απωλειών προκύψουν για τον προϋπολογισμό από τις αποφάσεις του Συμβουλίου της Επικρατείας (ΣτΕ) για τις συντάξεις. Υπολογίζεται ότι αυτά τα ισοδύναμα θα πρέπει να ανέλθουν στα 2 δισ. ευρώ, αν και η κυβέρνηση προσπαθεί να αποδείξει την αναγκαιότητά τους για τη βιωσιμότητα του ασφαλιστικού συστήματος, ώστε να αποφύγει νέα μέτρα.
3. Μέτρα ύψους 0,75% του ΑΕΠ για το 2017 (περί το 1,5 δισ. ευρώ) και 0,25% του ΑΕΠ για το 2018 (περί τα 500 εκατ. ευρώ). Πρόκειται για παρεμβάσεις που δεν έχουν προσδιοριστεί στο Μνημόνιο και ενδεχομένως αυτό να γίνει και αργότερα.
Προαπαιτούμενα για τα 3 δισ. ευρώ
Μέσα στην εβδομάδα θα καθοριστεί –εκτός απροόπτου– η οριστική λίστα με τις προαπαιτούμενες δράσεις που θα πρέπει να υλοποιηθούν έως τις αρχές Νοεμβρίου για να εκταμιευτούν σε δύο φάσεις οι υποδόσεις των 3 δισ. ευρώ (2 δισ. ευρώ έως τα μέσα Οκτωβρίου και 1 δισ. ευρώ έως τις αρχές Νοεμβρίου).
Η προτεινόμενη από την Ευρωζώνη λίστα περιελάμβανε σχεδόν το σύνολο των μέτρων που πρέπει να πραγματοποιηθούν έως τον Νοέμβριο και περιγράφονται στο μνημόνιο. Τις επόμενες ημέρες θα γίνει το οριστικό «ξεκαθάρισμα» και η τελική λίστα θα συζητηθεί στο Eurogroup της 5ης Οκτωβρίου.
Πάντως, στο πλαίσιο του πρώτου ελέγχου και ανεξαρτήτως του εάν κάποια από τα παρακάτω χαρακτηριστούν ως προαπαιτούμενες δράσεις ή όχι, η κυβέρνηση θα πρέπει να συμφωνήσει με τους δανειστές για μια σειρά ανοικτών μετώπων:
• Ανακεφαλαιοποίηση τραπεζών, ρύθμιση «κόκκινων» δανείων, διοίκηση ΤΧΣ.
• Απελευθέρωση κλειστών επαγγελμάτων.
• Διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις στο πλαίσιο των εργαλειοθηκών του ΟΟΣΑ. Η Αθήνα θα πρέπει να εφαρμόσει πλήρως και τις δύο εργαλειοθήκες, καθώς και να προετοιμάσει ένα νέο τρίτο πακέτο αλλαγών.
• Ιδιωτικοποιήσεις και νέο Ταμείο Αποκρατικοποιήσεων.
• Εργασιακές σχέσεις με έμφαση στις ομαδικές απολύσεις και τις συλλογικές διαπραγματεύσεις.
• Ολοκλήρωση της μεταρρύθμισης του ασφαλιστικού συστήματος.
Τα θέματα του πρώτου ελέγχου δεν εξαντλούνται στα παραπάνω, αλλά αυτά θεωρούνται τα κρισιμότερα για να ολοκληρωθεί επιτυχώς.
Καθημερινή
