«Παρακαλώ πολύ, μπορείτε να μην κόψετε απόδειξη για να γλιτώσουμε τον ΦΠΑ;» λέει μια κυρία γύρω στα 40 στην ιδιοκτήτρια του συνοικιακού φροντιστηρίου στη Δυτική Αθήνα όπου θέλει να στείλει τον γιο της και συζητεί τους όρους. Δεν φαίνεται να έχει εμφανές οικονομικό πρόβλημα, αλλά η προσπάθεια περικοπής οποιουδήποτε ποσού στη συγκυρία αυτή μοιάζει άπελπις. «Δυστυχώς! Τι θα γίνει αν κάνει έφοδο το ΣΔΟΕ; Θα κρύβουμε τους μαθητές;».
Χαριστική βολή στον ήδη συρρικνωμένο οικογενειακό προϋπολογισμό απειλεί να δώσει η επιβολή φόρου 23% στην ιδιωτική εκπαίδευση. Αν και στα μέσα Ιουλίου, όταν πρωτοεμφανίστηκε το μνημονιακό μέτρο, όλοι εστίασαν στην επιβάρυνση όσων στέλνουν τα παιδιά τους σε ιδιωτικά σχολεία – μέλη της σημερινής κυβέρνησης μιλούσαν τότε για «έχοντες και κατέχοντες» -, είναι πια ξεκάθαρο ότι αυτές που θα πληγούν είναι οι οικογένειες μικρομεσαίου εισοδήματος. Περισσότεροι από 1 εκατομμύριο γονείς στέλνουν τα παιδιά τους σε φροντιστήρια ξένων γλωσσών, μέσης εκπαίδευσης, πληροφορικής και σε ωδεία.
Από το «όχι» στο «θα δούμε»
Το νεφελώδες τοπίο σχετικά με τη διατήρηση του μέτρου ή την αντικατάστασή του με ισοδύναμα προκειμένου να μην είναι η Ελλάδα η μόνη χώρα με ΦΠΑ στην εκπαίδευση (μαζί με το Μπανγκλαντές, όπου όμως η επιβάρυνση ανέρχεται στο 7%) εντείνει την ανασφάλεια. Μετά την προεκλογική δέσμευση του ίδιου του πρωθυπουργού κ. Αλέξη Τσίπρα ότι το μέτρο δεν θα ισχύσει όλοι προσδοκούν τη με νόμο κατάργησή του, προετοιμάζονται όμως για κάθε ενδεχόμενο.
Την περασμένη Πέμπτη ο υπουργός Παιδείας κ. Νίκος Φίλης ζήτησε πίστωση χρόνου. «Είναι θέμα το οποίο θέλουμε να αντιμετωπίσουμε στο πλαίσιο των ισοδυνάμων. Δεν αφορά μόνο το υπουργείο Παιδείας, είναι θέμα συνολικής κυβερνητικής απόφασης. Αν ολοκληρωθούν τέσσερις-πέντε μεγάλες υποθέσεις φοροδιαφυγής, θα βρεθούν τα ισοδύναμα για να μην ισχύσει» είπε, τονίζοντας ότι ως το τέλος Νοεμβρίου θα έχει ληφθεί η τελική απόφαση, δηλαδή σχεδόν τρεις μήνες μετά την έναρξη των μαθημάτων.
Τα δίδακτρα σε πολλές περιπτώσεις έχουν προσυμφωνηθεί χωρίς να υπολογίζεται στο τελικό ποσό ο νέος φόρος, ο οποίος όμως ήδη καταβάλλεται από τους γονείς, με τη λογική του μελλοντικού συμψηφισμού εφόσον καταργηθεί. «Ο τρόπος που θα διαχειριστούν οι ιδιοκτήτες την επιβάρυνση ποικίλλει. Κάποιοι θα μοιραστούν το επιπλέον κόστος με τους μαθητές, άλλοι θα το μετακυλίσουν πλήρως στις οικογένειες» λέει στο «Βήμα» ο κ. Γιάννης Βαφειαδάκης, πρόεδρος της Ομοσπονδίας Εκπαιδευτικών Φροντιστών Ελλάδος (ΟΕΦΕ).
Στην περίπτωση της 23χρονης Ελένης Κωνσταντινίδου, τα δίδακτρα για τα μαθήματα Αγγλικών ήταν στα 600 ευρώ, ποσό που τελικά θα ανέλθει στα 660 ευρώ, μια και το φροντιστήριο θα απορροφήσει το υπόλοιπο ποσοστό, δηλαδή 13%, ενώ με πλήρη μετακύλιση θα έπρεπε να καταβάλει 738 ευρώ.
«Κρυφά σχολειά» ελέω ΦΠΑ
Η απορρόφηση φαντάζει αδύνατη για τις επιχειρήσεις, στην πλειονότητά τους πολύ μικρού μεγέθους. Δεδομένου ότι τα δίδακτρα στα χρόνια της κρίσης έχουν ήδη μειωθεί κατά 40%-50%, τα φροντιστήρια λειτουργούν ήδη στα όριά τους. Την ίδια στιγμή η επιβάρυνση αποκλειστικά των οικογενειών ενέχει τον κίνδυνο των μαζικών διαγραφών. «Πολλές επιχειρήσεις θα διολισθήσουν στην παραοικονομία, είτε σε συμφωνία με τους γονείς για μη έκδοση αποδείξεων, είτε θα στραφούν στα ιδιαίτερα μαθήματα. Οσοι είμαστε νόμιμοι, απλώς δεν θα μπορέσουμε να λειτουργήσουμε» επισημαίνει μιλώντας στο «Βήμα» παράγοντας του κλάδου.
Τα φροντιστήρια θα μετατραπούν σε «κρυφό σχολειό» όπως λέγεται χαρακτηριστικά, τάση που σε επαρχιακές πόλεις ήδη παρατηρείται. «Από πέρυσι πολλά υπόγεια και αποθήκες έχουν μετατραπεί σε τάξεις, όπου κάνουν μαθήματα μικρά γκρουπάκια. Ακόμα και αν το κόστος έρχεται στα ίδια με το φροντιστήριο, οι γονείς θα προτιμήσουμε τα ιδιαίτερα επειδή είναι πιο εξατομικευμένα» λέει μητέρα στο «Βήμα».
Προκειμένου να μπορέσει να αντεπεξέλθει στα έξοδα για τον 17χρονο γιο της που εφέτος θα δώσει Πανελλαδικές, από πέρυσι ήδη αναγκάστηκε να του «κόψει» τα μαθήματα κιθάρας. Μπροστά στη νέα πιθανή αύξηση των διδάκτρων η κυρία Βασιλική Λ. σταμάτησε για αυτή τη χρονιά τη 12χρονη κόρη της από το μπαλέτο. «Αν και το αγαπάει πολύ, συζητήσαμε και κατάλαβε ότι χρειάζεται να στηρίξουμε τον αδελφό της» λέει η μητέρα στο «Βήμα». Το πλήγμα σε άλλες, εξίσου σημαντικές εκπαιδευτικές δραστηριότητες θα είναι μεγάλο.
«Οι οικογένειες αντιδρούν στο μέτρο με αντανακλαστικά παραοικονομίας. Πολλοί στρέφονται στα ιδιαίτερα, όπου οι τιμές μειώνονται προοδευτικά στα χρόνια της κρίσης, επιλέγοντας λιγότερες ώρες μαθημάτων, με την προσδοκία ότι θα είναι πιο αποδοτικές» σχολιάζει μιλώντας στο «Βήμα» ο κ. Νάσος Π., πατέρας δύο παιδιών και καθηγητής με εμπειρία στον χώρο της φροντιστηριακής εκπαίδευσης.
Το ίδιο όμως πράττουν και αρκετοί φροντιστηριούχοι, οι οποίοι προκειμένου να παραμείνουν ανταγωνιστικοί στα χρόνια της κρίσης μετακυλίουν το κόστος στους εργαζομένους. «Προσλαμβάνουν ακόμη και φοιτητές ή ανθρώπους χωρίς την απαιτούμενη επάρκεια, παράνομα φυσικά, προκειμένου να αμείβονται με λιγότερα χρήματα. Αν το 23% ισχύσει τελικά, αυτές οι πρακτικές θα επικρατήσουν, μειώνοντας την ποιότητα των υπηρεσιών και ενισχύοντας τον φαύλο κύκλο της παραοικονομίας» επισημαίνει.
Πτώση τιμών
Ιδιαίτερα αγγλικών με 8 ευρώ την ώρα
«Αποφασίσαμε η μικρή μας κόρη να κάνει Αγγλικά στο σπίτι δύο φορές την εβδομάδα μαζί με δύο φίλες της, με την καθηγήτρια που είχαν πέρυσι στο φροντιστήριο, προκειμένου να περιορίσουμε το κόστος» αναφέρει η κυρία Σταυρούλα Ζορμπά. Το κόστος θα διαμορφωθεί έτσι στα 8 ευρώ την ώρα για κάθε παιδί, τιμή που προ κρίσης έμοιαζε άπιαστη. «Αλλοι γονείς επιλέγουν πρωτοετείς φοιτητές για τις μικρές τάξεις, ώστε να ρίξουν τις τιμές ακόμη περισσότερο, χωρίς να στερήσουν στα παιδιά τους αυτό το απαραίτητο εφόδιο» σχολιάζει.
Οι τιμές στα ιδιαίτερα μαθήματα διαμορφώνονται πια και ανάλογα με τις απαιτήσεις και δυνατότητες κάθε γονέα. Για παράδειγμα, η προετοιμασία μόνο για τα Γερμανικά του σχολείου κυμαίνεται στα 7-10 ευρώ την ώρα, ενώ για την απόκτηση πτυχίου η τιμή φτάνει στα 12-15 ευρώ. Σύμφωνα με την τελευταία έκθεση του Παγκόσμιου Οικονομικού Φόρουμ, η χώρα μας κατετάγη τελευταία ανάμεσα σε 30 ανεπτυγμένες χώρες στον τομέα της εκπαίδευσης λόγω της στενής σχέσης ανάμεσα στις επιδόσεις των μαθητών και στο εισόδημα των γονιών τους.
«Η πρόσβαση στην εκπαίδευση θα πρέπει να είναι ίση για όλους. Το μέτρο αυτό δημιουργεί ταξικό ζήτημα διότι επιβαρύνεται η μέση και λαϊκή οικογένεια» σχολιάζει ο κ. Βαφειαδάκης, «καθώς τα παιδιά που θα στερηθούν είτε το φροντιστήριο προετοιμασίας για τις πανελλαδικές εξετάσεις είτε το φροντιστήριο για την εκμάθηση ξένων γλωσσών θα βγουν σε μια ανταγωνιστική αγορά εργασίας με μειωμένα προσόντα».
Το ΒΗΜΑ
