Θα μπορούσε, τουλάχιστον μέχρι τώρα, να χαρακτηρισθεί εξαίρεση που επιβεβαιώνει τον κανόνα (ή και σύντομο ανέκδοτο) περί επενδυτικής πρακτικής: ένταξη στο ΕΣΠΑ έργων από ορεινούς, απομονωμένους ή μικρούς νησιωτικούς δήμους… Η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ αρχίζει να αναπτύσσει έντονα, αν μη τι άλλο, τη ρητορική επιδίωξή της να αλλάξει τα δεδομένα στην αξιοποίηση ευρωπαϊκών προγραμμάτων, εστιάζοντας και στους μικρούς ΟΤΑ.
Όλα είναι δύσκολα για τους κατοίκους των δήμων των οποίων ο πληθυσμός τους αριθμεί λιγότερο από 10.000 άτομα και είναι σε απομονωμένες περιοχές ή πρόκειται για μικρά αιγαιοπελαγίτικα, και όχι μόνο, νησιά. Δυσχερής η πρόσβαση στην Υγεία, στις μεταφορές, στην παιδεία, ελάχιστα κατά κεφαλήν ποσά χρηματοδότησης για έργα και εξαιρετικά χαμηλή απορροφητικότητα στις σπάνιες περιπτώσεις ένταξης έργων σε ευρωπαϊκά προγράμματα.
Η υποχρηματοδότηση, η πετσοκομμένη κρατική επιχορήγηση, που ταλανίζει την Τοπική Αυτοδιοίκηση, βρίσκει την ακραία μορφή επιπτώσεων στους μικρούς ΟΤΑ ή σε νησάκια, οι κάτοικοι των οποίων ψάχνουν με το κιάλι ακόμα και καράβι για να ταξιδέψουν ή δάσκαλο για μάθουν γράμματα τα παιδιά τους.
Μαζί με αυτά, σε μια αξιοζήλευτη σταθερότητα, εδώ και χρόνια, με κυβερνήσεις επί κυβερνήσεων να έχουν περάσει, ζει και βασιλεύει ο εξοστρακισμός από ευρωπαϊκά προγράμματα. Και αυτό λόγω οικονομοτεχνικών αδυναμιών στην κατάρτιση προτάσεων, με δεδομένη την έλλειψη εξειδικευμένου προσωπικού – συμπληρώνει την εν γένει υποστελέχωση που εμποδίζει την κάλυψη ακόμα και στοιχειωδών αναγκών των κατοίκων.
Το επεσήμανε πρόσφατα και ο υπουργός Εσωτερικών και Διοικητικής Ανασυγκρότησης κ. Παναγιώτης Κουρουμπλής, ο οποίος εν όψει του νέου ΕΣΠΑ 2014-2020 αναλαμβάνει πρωτοβουλίες για να δοθεί όπως λέει «ένα τέλος στη διεύρυνση των διαδημοτικών ανισοτήτων που λάμβαναν χώρα τα προηγούμενα χρόνια».
Ρόλο τεχνικού συμβούλου για μικρούς δήμους της χώρας, στην προσπάθειά τους να ενταχθούν σε ευρωπαϊκά προγράμματα υλοποίησης έργων, αναλαμβάνει το Τεχνικό Επιμελητήριο Ελλάδας (ΤΕΕ). Ύστερα από πρόταση του υπουργού, ο πρόεδρος του ΤΕΕ κ. Γιώργος Στασινός αποδέχτηκε να συνδράμει μικρούς ή απομακρυσμένους δήμους ώστε να καταστεί δυνατόν, εκπονώντας μελέτες τεχνικά άρτιες και επαρκείς, να εντάσσονται στα προγράμματα ΕΣΠΑ.
Ανάλογες εξαγγελίες για ενίσχυση των έργων σε μικρούς δήμους είχαν γίνει και παλιότερα, αλλά η δημοσιονομική κατάσταση τις μετέτρεπε σε… έπεα πτερόεντα. Τώρα η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ διατείνεται ότι θα επιτευχθεί να αναζωογονηθούν οι μικροί δήμοι με έργα μέσω των χρηματοδοτικών ευρωπαϊκών «εργαλείων». Το ζήτημα βέβαια είναι η αναστροφή της κατάστασης να αφορά έργα που εξυπηρετούν τις ανάγκες των κατοίκων των περιοχών και όχι την υλοποίηση κατευθυνόμενων επενδυτικών σχεδίων στο όνομα μιας «ανάπτυξης της ευκαιρίας» εις βάρος των τοπικών κοινωνιών και του περιβάλλοντος.
Οι «τρύπες» του ΕΣΠΑ 2007-2013
Την ίδια ώρα, πάντως, συνεχίζεται το γαϊτανάκι των εμπλοκών για το προηγούμενο πρόγραμμα, με δεδομένο ότι επίκειται η λήξη του χρονοδιαγράμματος υλοποίησης των έργων που αφορούν το ΕΣΠΑ 2007-2013. Μάλιστα, το θέμα αυτό βρέθηκε στο επίκεντρο της κυβερνητικής σύσκεψης για τα χρηματοδοτούμενα από την Ευρωπαϊκή Ένωση έργα των δήμων – εκτός από τον υπουργό Εσωτερικών και τον γενικό γραμματέα του υπουργείου κ. Κώστα Πουλάκη, συμμετείχαν ο γενικός γραμματέας Δημοσίων Επενδύσεων και ΕΣΠΑ κ. Παναγιώτης Κορκολής, ο πρόεδρος του ΔΣ της Κεντρικής Ένωσης Δήμων Ελλάδας (ΚΕΔΕ) κ. Γιώργος Πατούλης και ο πρόεδρος του ΤΕΕ.
Οι αρμόδιοι κυβερνητικοί παράγοντες διακηρύσσουν με κάθε τρόπο ότι «καταβάλλεται η μέγιστη προσπάθεια ώστε να μην χαθεί κανένα μέρος χρηματοδότησης από το ΕΣΠΑ 2007-2013 για έργα που είχαν σταματήσει». Μάλιστα, τονίζουν ότι γίνεται προσπάθεια να ολοκληρωθούν και να παραδοθούν είτε άμεσα είτε ως «έργα-γέφυρα».
ΒΗΜΑ
