«Δεν υπάρχει άλλος τόπος όπως η Ελλάδα, όπου έχουν γραφτεί τα περισσότερα βιβλία και διαβάζονται τα ολιγότερα». Τα λόγια αυτά του Ελληνα γνωμικογράφου Δημήτριου Καμπούρογλου μπορούν να ανατραπούν από τα στοιχεία της Δημόσιας Βιβλιοθήκης Ρόδου, όπου τα εγγεγραμμένα μέλη της έφτασαν αισίως τα 7.382 και από αυτά τουλάχιστον τα μισά είναι απολύτως ενεργά. Στην αύξηση των μελών συνέβαλε καθοριστικά η οικονομική κρίση, στη διάρκεια της οποίας οι Ροδίτες εγκατέλειψαν τις αγορές βιβλίων και εστράφησαν προς τις δανειστικές βιβλιοθήκες.
Το γεγονός της στροφής αυτής επιβεβαίωσε, ομιλώντας προς τη «δημοκρατική», ο διευθυντής της Δημόσιας Βιβλιοθήκης Ρόδου Αντώνης Αγγελής, ο οποίος φέτος συμπλήρωσε 26 χρόνια υπηρεσίας στη συγκεκριμένη θέση. «Οι Ροδίτες διαβάζουν, και από τα βιβλία που δανείζονται βλέπουμε ότι επιλέγουν κυρίως λογοτεχνία, ιστορικά βιβλία και πολλά παιδικά. Μάλιστα, χαιρόμαστε ιδιαίτερα όταν βλέπουμε γονείς να επιλέγουν για τα παιδιά τους βιβλία, καθώς έτσι καλλιεργείται η φιλαναγνωσία στη νέα γενιά και αυτό είναι πολύ σπουδαίο».
Σημαντικός είναι και ο αριθμός των εγγεγραμμένων φοιτητών που επισκέπτονται τακτικά τη δημόσια βιβλιοθήκη προκειμένου να βρουν βιβλία και συγγράμματα που είναι αναγκαία για τις πανεπιστημιακές τους σπουδές. Αυτού του είδους η υποστήριξη προς τους σπουδαστές είναι απολύτως σημαντική, μιας και υπό άλλες συνθήκες θα έπρεπε να διαθέσουν αρκετά χρήματα για να αγοράσουν εκείνα που σήμερα τους παρέχονται δωρεάν.
Πρέπει να σημειωθεί ότι η Δημόσια Βιβλιοθήκη Ρόδου αισίως έφτασε και διαθέτει περισσότερους από 80.000 τίτλους βιβλίων, γεγονός που την κατατάσσει στη λίστα με τις πιο ενημερωμένες βιβλιοθήκες ολόκληρης της Ελλάδας.
«Το να διατηρηθεί η βιβλιοθήκη ενημερωμένη με καινούργιες εκδόσεις δεν είναι εύκολη υπόθεση, καθώς η οικονομική κρίση περιόρισε δραστικά τις εγκρίσεις δαπανών για βιβλία» εξήγησε ο κ. Αντώνης Αγγελής, δεν παρέλειψε ωστόσο να τονίσει ότι «αποτέλεσμα της οικονομικής κρίσης είναι και ο περιορισμός της έκδοσης νέων βιβλίων από τους εκδοτικούς οίκους. Μέχρι πριν από λίγα χρόνια εκδιδόντουσαν ετησίως περισσότεροι από 3.000 νέοι τίτλοι βιβλίων, ενώ σήμερα ο συνολικός, ετήσιός τους αριθμός δεν ξεπερνάει τους 500 τίτλους».
Οι επιπτώσεις της οικονομικής κρίσης φαίνεται ότι είναι πολύπλευρες και η πνευματική παραγωγή δεν θα μπορούσε να αποτελέσει εξαίρεση. Εχει διαπιστωθεί πως στα χρόνια της κρίσης οι εκδοτικοί οίκοι έχουν στραφεί αποκλειστικά στα εμπορικά βιβλία (έρωτας και αίμα), ενώ στρέφουν επιδεικτικά την πλάτη τους σε έργα ιδιαίτερης λογοτεχνικής αξίας.
Η κινητή βιβλιοθήκη
και οι μεγάλες ελλείψεις
Μία από τις πιο σημαντικές δράσεις που ανέπτυξαν τα στελέχη της Δημόσιας Βιβλιοθήκης και ατόνησε λόγω της οικονομικής κρίσης, υπήρξε η κινητή βιβλιοθήκη. Επρόκειτο για ένα ειδικά διαμορφωμένο αυτοκίνητο, τύπου βαν, στο οποίο υπήρχαν εκατοντάδες βιβλία και το οποίο προσέγγιζε όλα τα χωριά Ρόδου.
Σύμφωνα με τον διευθυντή της Βιβλιοθήκης κ. Αγγελή «η κινητή βιβλιοθήκη διακινούσε κάθε χρόνο περισσότερα από 20.000 βιβλία σε αναγνώστες των χωριών μας». Οι μαθητές και οι κάτοικοι των χωριών έδειχναν δίψα για ανάγνωση και η δράση αυτή αποτελούσε για όλους εκείνους μια κάποια λύτρωση. Δεν ήταν λίγοι εκείνοι οι κάτοικοι των χωριών που τηλεφωνούσαν και έδιναν παραγγελία για τα βιβλία του ενδιαφέροντός τους, διατηρώντας με τον τρόπο αυτό άσβεστη την όρεξη για νέα αναγνώσματα. Η δράση αυτή διήρκεσε πέντε χρόνια, μέχρι που δυστυχώς ένα τραγικό δυστύχημα (δεν αφορούσε το όχημα της βιβλιοθήκης) στέρησε τη ζωή του οδηγού και από τότε η κινητή βιβλιοθήκη παραμένει ακινητοποιημένη στον αύλιο χώρο της Υπηρεσίας Εγγείων Βελτιώσεων. Παρά το γεγονός ότι υπάρχει μεγάλη ζήτηση βιβλίων από όλα τα χωριά, δυστυχώς η ανάγκη αυτή είναι αδύνατον να ικανοποιηθεί.
«Για να ξεκινήσει και πάλι τα δρομολόγια η κινητή βιβλιοθήκη χρειαζόμαστε οδηγό, όμως πιστώσεις δεν υπάρχουν και νέες προσλήψεις δεν γίνονται στο Δημόσιο» εξήγησε ο κ. Αγγελής. Ο ίδιος, ομιλώντας προς τη «δημοκρατική» στάθηκε ιδιαίτερα στις επιπτώσεις που προκαλεί η έλλειψη προσωπικού για τη βιβλιοθήκη της Ρόδου: «Οι οργανικές μας θέσεις είναι εννέα και αντί για αυτές, είμαστε τρία άτομα. Τρία άτομα είναι εκείνα που φροντίζουν για τα μέλη, τις αρχειοθετήσεις των εφημερίδων, τη διαχείριση της βιβλιοθήκης, την καθαριότητα και γενικά για όλες τις απαιτήσεις της Υπηρεσίας. Εάν ήμασταν έξι άτομα προσωπικό, τότε η βιβλιοθήκη θα μπορούσε να λειτουργεί καθημερινά πρωί και απόγευμα».
Σημειώνεται ότι η Δημόσια Βιβλιοθήκη Ρόδου, που στεγάζεται στο κτήριο της Καστελλανίας της Μεσαιωνικής Πόλης (στην κεντρική πλατεία), λειτουργεί σύμφωνα με το ωράριο των δημοσίων υπηρεσιών, ενώ μόνο κάθε Τετάρτη ανοίγει για δύο ώρες και το απόγευμα, από τις 17.00’ έως τις 19.00’.
Ξεχωριστό πρόβλημα για τη Δημόσια Βιβλιοθήκη Ρόδου αποτελεί το κτηριακό. Η συνεχής αύξηση των τίτλων των βιβλίων, όπως και η καθημερινή αρχειοθέτηση του τοπικού Τύπου, έχει ήδη προκαλέσει συμφόρηση σε όλους τους χώρους. Η λύση βρίσκεται στην ολική αξιοποίηση του παλαιού Ναυαρχείου (επί της πλατείας Εβραίων Μαρτύρων), εκεί όπου ήδη υπάρχει τμήμα της υπηρεσίας του Ιστορικού Αρχείου της Ρόδου. Τμήμα της τελευταίας (για το σπουδαίο έργο της οποίας η «δημοκρατική» θα κάνει ξεχωριστό αφιέρωμα) καταλαμβάνει χώρους και στο κτήριο της Καστελλανίας.
Ολόκληρο το αρχείο
της «δημοκρατικής»
και του λοιπού Τύπου
Όλα τα μέλη της Δημόσιας Βιβλιοθήκης Ρόδου έχουν τη δυνατότητα να έχουν πρόσβαση σε ολόκληρο το αρχείο της εφημερίδας «δημοκρατική», για όλα τα φύλλα και τις σελίδες που έχουν εκτυπωθεί από το έτος 1982 μέχρι σήμερα. Τα στελέχη της Βιβλιοθήκης φροντίζουν καθημερινά να αρχειοθετούν τη «δημοκρατική», όπως και όλες τις τοπικές εφημερίδες, ώστε να διατηρήσουν ζωντανή την ιστορία του τόπου, όπως αυτή αποτυπώνεται μέσα από τις σελίδες του τοπικού Τύπου.
Αποτελεί, δε, πανελλήνια πρωτιά η εκκίνηση της ψηφιοποίησης ολόκληρου του τοπικού Τύπου, από το έτος 1925 μέχρι και σήμερα. Συνολικά 90 χρόνια ειδήσεων, γεγονότων, αμέτρητοι τόνοι χάρτου φωτογραφίζονται, ψηφιοποιούνται και ανεβαίνουν στην ιστοσελίδα της Δημόσιας Βιβλιοθήκης Ρόδου www.rhodeslibrary.gr
Ηδη, έχει ολοκληρωθεί η ψηφιοποίηση όλων των σελίδων από το έτος 1925 έως και το 1975 και σε αυτό έχουν συμπεριληφθεί και οι εφημερίδες που εξέδωσαν και κυκλοφόρησαν οι κατακτητές στη διάρκεια του 2ου παγκοσμίου πολέμου.
Το όλο έργο είναι τεράστιο σε όγκο και δυστυχώς, λόγω της έλλειψης προσωπικού και πιστώσεων είναι εξαιρετικά δύσκολο να προχωρήσει με τους ρυθμούς που πρέπει. Ωστόσο, αυτό δεν αναιρεί το γεγονός ότι πρόκειται για μια δράση που θα παραμείνει ως πολύτιμη παρακαταθήκη και ιστορικό εργαλείο στις μελλοντικές γενεές.
Μεγάλη η προσφορά
των δωρητών
Πιστός δωρητής και ευεργέτης της Δημόσιας Βιβλιοθήκης Ρόδου είναι ένας Ελλην ομογενής στην Αμερική, ονόματι Νερατζούλης Κουτσονούρης, που έλκει την καταγωγή του από τη Χάλκη. Το πρόσωπο αυτό έχει δωρίσει στη Βιβλιοθήκη περισσότερα από 8.000 βιβλία, πληρώνει κάθε χρόνο σειρά συνδρομών για τον εμπλουτισμό της με συγγράμματα και έχει διαθέσει σημαντικά χρηματικά ποσά για τον εξοπλισμό της.
Σε ένδειξη αναγνώρισης της μεγάλης ευεργεσίας η διεύθυνση της Βιβλιοθήκης εισηγήθηκε και ελήφθη η έγκριση ώστε το αναγνωστήριό της να φέρει το όνομα «Αναγνωστήριο Γιώργου Κουτσονούρη», υιού του ευεργέτη που σκοτώθηκε σε τροχαίο δυστύχημα, το έτος 1973, στις ΗΠΑ.
Στους σημαντικούς δωρητές της Βιβλιοθήκης συγκαταλέγονται επίσης:
– Ο αείμνηστος, Λίνδιος πολιτικός Ιωάννης Ζίγδης που προέβλεψε όρο στη διαθήκη του ώστε τα εκατοντάδες βιβλία του να δοθούν δώρο στη Δημόσια Βιβλιοθήκη Ρόδου.
– Η ίδια πράξη έγινε και από τον πρώτο διευθυντή της Παιδαγωγικής Ακαδημίας Ρόδου Αντώνη Ισηγόνη. Ο ίδιος θεωρείται από τους πιο σημαντικούς παιδαγωγούς που πέρασαν από τη Ρόδο και υπήρξε ένας από τους θεμελιωτές της ιδέας δημιουργίας του Πανεπιστημίου Αιγαίου.
Η νέα εποχή
που φέρνει το e-book
Το ηλεκτρονικό βιβλίο αποτελεί σήμερα το πιο καινούργιο «προϊόν», που θεωρείται ότι σε βάθος χρόνου ίσως μπορέσει να εκτοπίσει και το παραδοσιακό, έντυπο, γεμάτο ιδιαίτερες μυρωδιές βιβλίο. Σήμερα σε ολόκληρο τον πλανήτη κυκλοφορούν εκατομμύρια συσκευές ανάγνωσης ηλεκτρονικών βιβλίων, οι οποίες είναι κατασκευασμένες με τρόπο τέτοιο ώστε ο αναγνώστης να έχει την αίσθηση ότι διαβάζει ένα πραγματικό βιβλίο από χαρτί.
«Είναι γεγονός ότι η τεχνολογία τρέχει και το βιβλίο δεν υπήρχε περίπτωση να μείνει ανεπηρέαστο» δήλωσε προς τη «δημοκρατική» ο κ. Αντώνης Αγγελής, ωστόσο εξέφρασε την άποψη πως «θα χρειαστεί να περάσουν πάρα πολλά χρόνια, δεκαετίες ολόκληρες μέχρις ότου το e-book να αντικαταστήσει πλήρως το πραγματικό βιβλίο. Ισως, αυτό θα συμβεί όταν έρθει η ημέρα κατά την οποία οι μαθητές στα δημοτικά σχολεία δεν θα παίρνουν βιβλία, αλλά ηλεκτρονικά αρχεία. Ισως τότε, όταν ολόκληρη η γενιά θα έχει μεγαλώσει μελετώντας σε μια ηλεκτρονική συσκευή, ίσως τότε το βιβλίο με την έντυπή του μορφή να περιορίσει την κυκλοφορία του. Ισως τότε το έντυπο βιβλίο θα περιοριστεί, αλλά δεν θα πάψει να υπάρχει».
Πρέπει να σημειωθεί ότι ο κ. Αντώνης Αγγελής είναι ένας απόλυτα αφοσιωμένος εργάτης στην υπηρεσία της πνευματικής καλλιέργειας της Ρόδου. Η Δημόσια Βιβλιοθήκη της Ρόδου είναι το δεύτερό του σπίτι και εκεί υπηρετεί, μαζί με τα υπόλοιπα πιστά στελέχη που της έχουν απομείνει, την εντολή του Στρατιωτικού Διοικητή της Δωδεκανήσου, Αντιναυάρχου Περικλή Ιωαννίδη που στα 1947 έγραψε και δημοσίευσε την απόφαση ίδρυσης «εν Ρόδω Δημόσια Βιβλιοθήκη, με σκοπό να παράσχει στους κατοίκους τα φώτα του ελληνικού πολιτισμού, τα οποία εσκεμμένως επί μακράν σειρά ετών, εστέρησεν ο κατακτητής».
