Το θέμα θίγει εμφανώς ζητήματα εθνικής κυριαρχίας
Με ικανοποίηση αλλά παράλληλα και με επιφυλάξεις αντιμετωπίζει η Αθήνα το σχέδιο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για την αναβάθμιση του Frontex και τη δημιουργία μίας ισχυρής ευρωπαϊκής συνοριοφυλακής και ακτοφυλακής. Στην πρόταση της Κομισιόν την οποία θα παρουσιάσει στο Κολέγιο των Επιτρόπων αύριο Τρίτη, 15 Δεκεμβρίου, ο Δημήτρης Αβραμόπουλος προβλέπεται ότι η νέα δύναμη θα μπορεί να επεμβαίνει στα εξωτερικά σύνορα της ΕΕ ακόμη και υπερβαίνοντας το βέτο ενός ή περισσοτέρων κρατών – μελών.
Το όλο θέμα θίγει εμφανώς ζητήματα εθνικής κυριαρχίας και στην περίπτωση της Ελλάδος, η οποία αντιμετωπίζει προβλήματα με δύο γειτονικές χώρες που έχουν αναδειχθεί σε κομβικές στην προσφυγική κρίση (την Τουρκία στα ανατολικά σύνορα και την πρώην Γιουγκοσλαβική Δημοκρατία στα βόρεια σύνορα), δεν μπορεί να αγνοηθεί. Ανάλογες επιφυλάξεις φέρονται να έχουν εκφράσει και άλλες χώρες όπως η Ιταλία, η Μάλτα και η Ιταλία.
Ωστόσο, καθώς το πρόβλημα στην Ελλάδα είναι αυτή τη στιγμή μεγαλύτερο, το θέμα αποκτά βαρύνουσα σημασία. Η Αθήνα έχει επισημάνει εδώ και πολλά χρόνια την ανάγκη να δημιουργηθεί κοινή ευρωπαϊκή ακτοφυλακή η οποία θα επιτηρεί και θα προστατεύει τα εξωτερικά σύνορα της ΕΕ που είναι και ελληνικά σύνορα. Έφθασε όμως πλέον η ώρα της αλήθειας και οι λεπτομέρειες για τον τρόπο δράσης είναι κρίσιμες.
Οι βασικές παράμετροι του «Σχεδίου Αβραμόπουλου», το οποίο προετοιμάστηκε στο γραφείο του έλληνα επιτρόπου ο οποίος έχει και την αρμοδιότητα σε θέματα μετανάστευσης και εσωτερικής ασφαλείας, έχουν σε αδρές γραμμές περιγραφεί. Και το πνεύμα της πρότασης είχε επίσης περιγραφεί στην κοινή επιστολή των υπουργών Εσωτερικών Γερμανίας και Γαλλίας, Τόμας ντε Μεζιέρ και Μπερνάρ Καζνέβ αντιστοίχως, οι οποίοι ζήτησαν την άμεση ενίσχυση και αναβάθμιση του Frontex με σκοπό τον καλύτερο έλεγχο των εξωτερικών συνόρων ώστε να διασφαλιστεί και η ακεραιότητα της Ζώνης Σένγκεν.
Οι λεπτομέρειες όμως παρουσιάζουν έντονο ενδιαφέρον. Σύμφωνα με την πρόταση, η νέα Ευρωπαϊκή Υπηρεσία Συνοριοφυλακής και Ακτοφυλακής θα μπορεί να επεμβαίνει παρακάμπτοντας τα εθνικά βέτο. «Η Κομισιόν», αναφέρεται χαρακτηριστικά σε σημείο της πρότασης, «θα έχει τη δυνατότητα να υιοθετεί μία εφαρμοστική απόφαση που θα καθορίζει ότι η κατάσταση σε ένα συγκεκριμένο κομμάτι των εξωτερικών συνόρων απαιτεί επείγουσα δράση και θα αναθέτει στην υπηρεσία το έργο της εκτέλεσης των αναγκαίων επιχειρησιακών μέτρων».
Όπως χαρακτηριστικά προστίθεται, «σε επείγουσες καταστάσεις, η υπηρεσία θα πρέπει να έχει τη δυνατότητα να παρεμβαίνει για να διασφαλίζει ότι θα αναλαμβάνεται δράση επί του εδάφους ακόμη και όπου δεν υπάρχει αίτημα για βοήθεια από το ενδιαφερόμενο κράτος – μέλος ή όπου αυτό το κράτος – μέλος θεωρεί ότι δεν υπάρχει ανάγκη για επιπρόσθετη επέμβαση».
Για να αποφευχθεί μάλιστα η εμπλοκή στην ανάληψη δράσης από τη νέα δύναμη, η Κομισιόν προτείνει ότι για να ανατραπεί η απόφαση θα πρέπει το ενδιαφερόμενο κράτος να συγκεντρώσει ενισχυμένη πλειοψηφία εναντίον αυτής (reverse qualified majority) στο Συμβούλιο της ΕΕ. Θα πρόκειται για τιτάνιο, αν όχι αδύνατο, έργο, καθώς θα προϋποθέτει τη συγκέντρωση ποσοστού ψήφων περίπου 75%.
Στην Αθήνα, κυβερνητικές και διπλωματικές πηγές παρακολουθούν με προσοχή τις εξελίξεις. Η πρόταση της Κομισιόν θα συζητηθεί προφανώς και στη Σύνοδο Κορυφής του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου την προσεχή Πέμπτη και Παρασκευή, 17-18 Δεκεμβρίου, στις Βρυξέλλες. Λογικά, οι ηγέτες θα την καλωσορίσουν και από εκεί και πέρα θα φανεί πως η πρόταση αυτή θα μετατραπεί σε πρακτική πολιτική. Είναι σαφές όμως ότι ο γαλλογερμανικός άξονας και κράτη της βόρειας, κεντρικής και ανατολικής Ευρώπης τη στηρίζουν.
Άλλο ένα ζήτημα που θα συζητηθεί από την ελληνική πλευρά στις Βρυξέλλες είναι η πολυδιαφημισμένη πλέον τριμερής συνάντηση Ελλάδος – Γερμανίας – Τουρκίας, πιθανότατα εντός του Ιανουαρίου και ίσως στη Χίο. Το ραντεβού (θα συμμετάσχουν ο Αλέξης Τσίπρας, η Άνγκελα Μέρκελ και μάλλον ο τούρκος Πρωθυπουργός Αχμέτ Νταβούτογλου, που θα βρεθεί επίσης στις Βρυξέλλες την Πέμπτη) δεν έχει ακόμη οριστικοποιηθεί, καθώς πρέπει να πληρούνται και οι κανόνες ασφαλείας στο νησί.
Η ελληνική κυβέρνηση πάντως, αν και κύκλοι της παραδέχονται ότι υπήρξαν καθυστερήσεις στο ζήτημα της δημιουργίας των hotspots, χαρακτηρίζει άδικη την κριτική που της ασκείται ότι δεν κάνει όσα της αναλογού. Οι ίδιοι κύκλοι μιλούν για αδυναμία του Frontex να ανταποκριθεί σε αιτήματα για μηχανήματα EURODAC ή για επιχειρήσεις RABIT στα νησιά, που η Αθήνα φέρεται να μην είχε πρόβλημα να πραγματοποιηθούν, αλλά η ευρωπαϊκή υπηρεσία επέμενε στην επιχείρηση «Ποσειδών».
Πέραν της Τουρκίας πάντως (σσ. στην Ευρώπη υπάρχουν αντιδράσεις στη χορήγηση μεγάλων χρηματικών ποσών στη γείτονα από τα κράτη – μέλη), η Αθήνα κινείται σε μία τροχιά συνεννόησης και με τα Σκόπια όπου μετέβη τις τελευταίες ημέρες ο Πολιτικός Διευθυντής του υπουργείου Εξωτερικών για πολιτικές διαβουλεύσεις με έμφαση, όπως αναφέρουν ορισμένες πληροφορίες, στη διαχείριση του προσφυγικού.
Το ΒΗΜΑ
