«Καυτό» θα είναι το επόμενο εξάμηνο στο μέτωπο του Προσφυγικού. Τα αποτελέσματα της Συνόδου Κορυφής στις 17-18 Δεκεμβρίου στις Βρυξέλλες δεν αφήνουν καμία αμφιβολία ότι θα υπάρξουν μεγάλες πιέσεις, με βασικό μοχλό τη Γερμανία, για την υλοποίηση αποφάσεων που έχουν ήδη ληφθεί, καθώς και για την προώθηση της Ευρωπαϊκής Συνοριοφυλακής και Ακτοφυλακής. Πρόκειται για τους πυλώνες που θα επιτρέψουν τη μείωση του αριθμού των προσφύγων, η οποία συνιστά τον μείζονα στόχο. Η φύλαξη όμως των εξωτερικών συνόρων έχει αναδειχθεί σε μείζον ζήτημα, κάτι που και συμβολικά αποδεικνύεται από το γεγονός ότι είναι το πρώτο σημείο στα Συμπεράσματα τα οποία υιοθετήθηκαν.
Ανησυχίες και πιέσεις
Αυτό λειτουργεί πιεστικά για την ελληνική κυβέρνηση – σε συνδυασμό με την ανάγκη άμεσης υλοποίησης των hotspots, που ήδη έχει καθυστερήσει. Η πρόταση της Κομισιόν για την κοινή ακτοφυλακή έχει θορυβήσει την Αθήνα. Κυβερνητικοί και διπλωματικοί παράγοντες διαβλέπουν κίνδυνο διάβρωσης της εθνικής κυριαρχίας στην προστασία των συνόρων. Η Ελλάδα δεν είναι φυσικά η μόνη χώρα που εκτιμά κάτι τέτοιο. Το ίδιο συμβαίνει και με την Πολωνία, καθώς και άλλα κράτη.
Ωστόσο η δήλωση του Νίκου Κοτζιά μετά το Συμβούλιο Εξωτερικών Υποθέσεων της περασμένης Δευτέρας, στην οποία ουσιαστικά είπε ότι τα ευρωπαϊκά όργανα «βιάζονται πάρα πολύ για ορισμένα πράγματα και προσπαθούν, εσπευσμένα, να λύσουν ορισμένα προβλήματα», δεν πέρασε απαρατήρητη στις Βρυξέλλες.
Το σημείο-κλειδί που γεννά ανησυχίες είναι η πρόβλεψη επέμβασης της δύναμης που θα διαδεχθεί τη Frontex στα εξωτερικά σύνορα ακόμη και υπερβαίνοντας το εθνικό βέτο σε έκτακτες περιπτώσεις, αλλά και η δυνατότητα που θα έχει στο πλαίσιο αυτό για κοινές επιχειρήσεις με τρίτα κράτη που η ίδια θα μπορεί να συντονίζει. Αυτό σημαίνει, εν δυνάμει, ότι η νέα ευρωπαϊκή ακτοφυλακή θα μπορούσε να συντονίσει κοινές ελληνοτουρκικές επιχειρήσεις στο Αιγαίο, εφόσον αυτές αποφασιστούν. Ηδη πάντως υπηρεσιακοί παράγοντες του υπουργείου Εξωτερικών «ξεσκονίζουν» τις κοινοτικές Συνθήκες, εστιάζοντας σε άρθρα όπως τα 72, 77 και 79, στα οποία κατοχυρώνεται η εθνική αρμοδιότητα σε ζητήματα συνοριακών ελέγχων, ασύλου και μετανάστευσης.
Ωστόσο, ως μία από τις χώρες που εδώ και πάνω από μία δεκαετία μιλούν για την ανάγκη κοινής ευρωπαϊκής ακτοφυλακής, η Ελλάδα και ο Αλέξης Τσίπρας δεν θα μπορούσαν να μη συγκατατεθούν, επί της αρχής, ώστε να προχωρήσει η διαβούλευση επί της πρότασης της Επιτροπής. Κρίσιμος θα είναι το επόμενο εξάμηνο ο ρόλος της Ολλανδίας, η οποία αναλαμβάνει την εκ περιτροπής Προεδρία του Συμβουλίου.
Ο ρόλος της Τουρκίας
Οι επιχειρησιακές λεπτομέρειες θα κρίνουν πολλά, καθώς στο παρασκήνιο υπάρχει πάντοτε ο παράγοντας «Τουρκία» που έχει οριζόντια επίδραση σε σειρά θεμάτων.
Ουσιαστικά η μίνι Σύνοδος της «συμμαχίας των προθύμων» που διοργανώθηκε με πρωτοβουλία της Αυστρίας πριν από το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο ίσως να είχε μεγαλύτερη σημασία. Σε αυτή συμμετείχαν οι ηγέτες της Αυστρίας, της Γερμανίας, της Ελλάδας, του Βελγίου, της Σουηδίας, της Ολλανδίας, της Φινλανδίας, της Πορτογαλίας και της Σλοβενίας, ενώ εκ μέρους της Γαλλίας παραβρέθηκε ο υπουργός Ευρωπαϊκών Υποθέσεων Χαρλέμ Ντεζίρ.
Οπως όλα δείχνουν, οδεύουμε για νέα Σύνοδο Κορυφής ΕΕ – Τουρκίας, πιθανότατα εντός του Φεβρουαρίου και πριν από το επόμενο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο στις 18-19 του μηνός. Στη συνάντηση της περασμένης Πέμπτης πάντως το βασικό θέμα συζήτησης ήταν αν η Τουρκία έχει πράξει τα δέοντα ώστε να μειωθούν οι προσφυγικές ροές έπειτα από την πρόσφατη συμφωνία με τους Ευρωπαίους.
Κοινοτικές πηγές με γνώση των διαμειφθέντων τονίζουν ότι ο Αχμέτ Νταβούτογλου υπήρξε εποικοδομητικός. Ο τούρκος πρωθυπουργός φέρεται να παρουσίασε στοιχεία ότι κατά τους τελευταίους τέσσερις μήνες η Τουρκία «έπιασε» περίπου 80.000 παράνομους μετανάστες και 1.700 λαθροδιακινητές. Ο κ. Τσίπρας πάντως, εντός του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, φέρεται να αμφισβήτησε ότι έχουν μειωθεί οι ροές από την Τουρκία προς την Ελλάδα.
Ετερο ζήτημα είναι η προώθηση ενός σχεδίου για απευθείας μετεγκατάσταση προσφύγων από την Τουρκία σε ευρωπαϊκές χώρες. Στο σημείο αυτό εκφράζονται διαφωνίες μεταξύ κρατών, όπως η Γερμανία, τα οποία πιστεύουν ότι το σχέδιο που παρουσίασε πριν από λίγες ημέρες η Κομισιόν πρέπει να υλοποιηθεί, έστω και αν είναι εθελοντικό, και εκείνων που θεωρούν ότι πρώτα πρέπει να μειωθούν οι ροές προσφύγων και μετά να αρχίσουν να συζητούνται τέτοια σχέδια. Αυτός είναι και ο λόγος που δεν ελήφθη κάποια απόφαση στη μίνι Σύνοδο.
Η Αθήνα στη μέση
Η συνεργασία με την Αγκυρα θα περάσει όπως φαίνεται από… σαράντα κύματα. Και η Αθήνα βρίσκεται στο μέσον αυτής της αντιπαράθεσης. Ο κ. Τσίπρας είχε την ευκαιρία να διατυπώσει μία σειρά από θέματα τόσο στη μίνι Σύνοδο όσο και σε επίπεδο «28». Οπως τόνισε, έχει αυξηθεί η ροή μεταναστών από χώρες που οι πολίτες τους δεν θεωρούνται πρόσφυγες, προσθέτοντας πως το γεγονός ότι η Τουρκία έχει απελευθερώσει το καθεστώς χορήγησης θεωρήσεων με μία σειρά χωρών περιπλέκει το πρόβλημα.
Δυσπιστία υπάρχει επίσης για τα κονδύλια που έχει συμφωνηθεί να δοθούν στην Τουρκία. Η Ανγκελα Μέρκελ επανέλαβε την Παρασκευή ότι 1 δισ. ευρώ θα δοθεί από τον κοινοτικό προϋπολογισμό και τα υπόλοιπα 2 δισ. ευρώ από τα κράτη-μέλη. Ωστόσο ορισμένες χώρες επιμένουν να καλυφθεί όλο το ποσό από τον προϋπολογισμό της ΕΕ. Κάτι τέτοιο όμως θα επηρέαζε τα αντίστοιχα ποσά για την Κοινή Αγροτική Πολιτική και τα διαρθρωτικά ταμεία.
Το ΒΗΜΑ
