Ασφαλιστικό, “κόκκινα” δάνεια, αποκρατικοποιήσεις και συμπληρωματικά μέτρα για να βγει ο “λογαριασμός” των πλεονασματικών Προϋπολογισμών έως το 2019 και… μετά.
Ο λόγος για τα μεγάλα πεδία της διαπραγμάτευσης που ξεκινά στις 18 Ιανουαρίου, με στόχο να υπάρξει πολιτικά και κοινωνικά “εφικτή” συμφωνία.
Ωστόσο, το “πακέτο” είναι πολύ πιο μεγάλο και εμπροσθοβαρές. Και αν κάποια πεδία γίνει εφικτό να μεταφερθούν για… αργότερα, απλώς θα επιβαρύνουν τον επόμενο λογαριασμό, που θα έρθει ξανά και ξανά τους επόμενους μήνες.
Η κυβέρνηση μέσα στους πρώτους μήνες του τρίτου Μνημονίου έφερε εις πέρας τρία πακέτα προαπαιτουμένων. Ωστόσο, ο μεγάλος “όγκος” των παρεμβάσεων του Μνημονίου όχι μόνο από πλευράς ποσότητας, αλλά και από πλευράς δυσκολίας, είναι… μπροστά.
Ο λόγος για διαδοχικά τσουνάμι παρεμβάσεων στο ασφαλιστικό, στις τράπεζες και στις αγορές, για διαδοχικούς Προϋπολογισμούς και για συνεχή επανεξέταση της νομοθεσίας σε κρίσιμα πεδία, όπως είναι τα “κόκκινα” δάνεια, η εποπτεία τραπεζών, αλλά και η απόδοση των μέτρων και του φοροεισπρακτικού μηχανισμού.
Ο λογαριασμός
Το 2016 έχουν προβλεφθεί, βάσει της συμφωνίας του Αυγούστου, περί τις 100 παρεμβάσεις, που καλύπτουν το 80% του Μνημονίου, που λήγει στο μέσον του 2018, καθώς είναι εμπροσθοβαρές.
Στον “λογαριασμό” των παρεμβάσεων που είχαν εξαρχής οριστεί για το 2016 προστίθενται τα μεγάλα “αγκάθια” που μεταφέρθηκαν χρονικά από τις προηγούμενες διαπραγματεύσεις: για το ασφαλιστικό, για τη φορολογία εισοδήματος και αγροτών, για τα “κόκκινα” δάνεια και για την απελευθέρωση αγορών και επαγγελμάτων.
Προβλέπει και συνεχείς “λακκούβες” επανεξέτασης απόδοσης μέτρων με λήψη ισοδυνάμων. Ο λόγος για τον πιο μεγάλο κίνδυνο της αξιολόγησης που έχει προγραμματιστεί να ξεκινήσει στις 18 Ιανουαρίου.
Ο κίνδυνος συνδέεται με το βάρος που φέρνει το πέρασμα του χρόνου. Κάθε μήνας που περνά φέρνει νέα μέτρα και υποχρεώσεις επανεξέτασης των παρεμβάσεων που έχουν ήδη γίνει, μεγαλώνοντας τον “λογαριασμό”.
Το δημοσιονομικό μέτωπο
Το μεγάλο “αγκάθι” των νέων δημοσιονομικών μέτρων θα είναι το πρώτο που θα ανοίξει στη νέα διαπραγμάτευση. Απαιτούνται πρωτογενή πλεονάσματα 3,5% του ΑΕΠ από το 2017 και μετά. Και οι “θεσμοί” βλέπουν 900 εκατ. ευρώ περίπου “τρύπα” στον Προϋπολογισμό του 2016, 1,75 δισ. ευρώ μέτρα που προσμετρώνται μεν ήδη στους στόχους, αλλά δεν έχουν νομοθετηθεί, 2 δισ. ευρώ περίπου μέτρα για τη διετία 2017-2018 και –άγνωστο πόσα ακόμη– για μετά. Και όλα αυτά έχουν –βάσει της θέσης των “θεσμών”– ως άμεση συνάρτηση την άμεση πραγμάτωση των μεταρρυθμίσεων που επίσης συνδέονται με την διαπραγμάτευση. Και ανάμεσα στις “μεταρρυθμίσεις” είναι και τα μεγάλα δημοσιονομικά μέτωπα, το φορολογικό και το ασφαλιστικό…
Οι υπόλοιπες εκκρεμότητες του 2015
Πέρα από το καθαρά δημοσιονομικό πεδίο, από το 2015 εκκρεμούν οι παρεμβάσεις στο ασφαλιστικό με την ενοποίηση των Ταμείων και τα πρώτα αποτελέσματα της αξιολόγησης του συστήματος κοινωνικής πρόνοιας.
Έχουν, επίσης, “μεταφερθεί” οι παρεμβάσεις για τα “κόκκινα” δάνεια που συνδέονται με την πρώτη κατοικία και πρέπει να αντιμετωπιστούν το αργότερο έως τις 15 Φεβρουαρίου, βάσει της προθεσμίας που έχει τεθεί.
Εκκρεμούν στο πεδίο των αγορών η εφαρμογή των συστάσεων του ΟΟΣΑ για τα μη συνταγογραφούμενα φάρμακα, αλλά και η εφαρμογή των συστάσεων ενός εξωτερικού συμβούλου για τα νομοθετικώς κατοχυρωμένα επαγγέλματα (επανασυστάθηκε η διυπουργική επιτροπή στο πακέτο των 13 προαπαιτουμένων).
Επίσης “μεταφέρθηκε” το πακέτο για την απλούστευση των τελωνειακών διαδικασιών, η επικαιροποίηση του σχεδίου δράσης για τη διευκόλυνση του εμπορίου και την προώθηση των εξαγωγών, η υιοθέτηση μιας συνολικής στρατηγικής για την καταπολέμηση του λαθρεμπορίου καυσίμων και τσιγάρων.
Για το 2016 μεταφέρθηκαν και οι παρεμβάσεις στο Δημόσιο με την ανάπτυξη μιας τριετούς στρατηγικής για τη δημόσια διοίκηση, αλλά και για την εισαγωγή του νέου προγράμματος κινητικότητας στο Δημόσιο.
Πακέτο πρώτης αξιολόγησης
Ο λογαριασμός του α’ διμήνου του 2016 δεν έχει μόνο τα παραπάνω –εξ αναβολής– μέτωπα. Έχει και περίπου 25 “φρέσκες” παρεμβάσεις, που, αν δεν πάρουν “αναβολή”, θα προστεθούν στο πακέτο της πρώτης αξιολόγησης.
Μεταξύ άλλων, σε αυτές περιλαμβάνονται:
– Η υιοθέτηση των μεταρρυθμίσεων στην κοινωνική ασφάλιση και ο καθορισμός του προγράμματος του ελάχιστου εγγυημένου εισοδήματος (που προφανώς θα καθυστερήσει).
– Η ολοκλήρωση της επανεξέτασης των ληξιπρόθεσμων οφειλών, αλλά και η ολοκλήρωση του εξωτερικού ελέγχου των υποχρεώσεων του ΕΟΠΥΥ.
– Η έναρξη ισχύος του νέου πλαισίου και της εθνικής στρατηγικής για τις δημόσιες συμβάσεις (υπάρχει αστερίσκος στα προαπαιτούμενα του 2015 για την ηλεκτρονική πλατφόρμα προμηθειών).
– Θα πρέπει να ολοκληρωθεί η μεταρρύθμιση στον ΦΠΑ, στη φορολογία των επιχειρήσεων, αλλά και να γίνουν οι αλλαγές στο πεδίο της φορολογίας εισοδήματος και της φορολογικής δικονομίας.
– Το πακέτο για τις τράπεζες περιέχει την εκκίνηση της διαδικασίας εκκαθάρισης “μη βιώσιμων εμπορικών οντοτήτων”, την αναθεώρηση του κώδικα δεοντολογίας από την Τράπεζα της Ελλάδας, τη συμφωνία μεταξύ της ΤτΕ και των τραπεζών για συγκεκριμένους επιχειρησιακούς στόχους διευθέτησης των μη εξυπηρετούμενων δανείων, αλλά και την υλοποίηση ανάλογου σχεδίου από το ΤΧΣ για τη διαχείριση των μη εξυπηρετούμενων δανείων.
– Στο πεδίο των αγορών πρέπει να υιοθετηθεί το πακέτο των ιδιωτικοποιήσεων, των συστάσεων της διυπουργικής επιτροπής για τα νομοθετικώς κατοχυρωμένα επαγγέλματα, οδηγώντας πιθανώς σε νέες παρεμβάσεις σε ελεύθερους επαγγελματίες, το νομικό πλαίσιο για τα τοπικά γραφεία του Εθνικού Κτηματολογίου.
– Θα πρέπει να ολοκληρωθεί η στρατηγική για την ανάπτυξη, αλλά και να εφαρμοσθούν τα μέτρα που θα οδηγήσουν στη δημιουργία 150.000 θέσεων εργασίας.
– Στη δημόσια διοίκηση εκκρεμεί η κωδικοποίηση και η έγκριση του σχεδίου για κώδικα δεοντολογίας προς τα μέλη του Κοινοβουλίου κατά της διαφθοράς.
Η αξιολόγηση της άνοιξης
Το πακέτο της πρώτης αξιολόγησης είναι συγκοινωνούν δοχείο με το επόμενο “τσουνάμι” του Απριλίου-Μαΐου, που θα έχει ως “ναυαρχίδα” το νέο Μεσοπρόθεσμο – Προϋπολογισμό. Θα γίνει το τελικό “τεστάρισμα” για αποκλίσεις το 2015-2016 και για τα αναγκαία μέτρα που θα πρέπει να ληφθούν.
Το πακέτο περιλαμβάνει και άλλους είδους μέτρα που επίσης χρονοκαθυστερούν, ακόμα και από προηγούμενες κυβερνήσεις. Μεταξύ αυτών, περιλαμβάνει την έναρξη ισχύος του σχήματος του Ελάχιστου Εγγυημένου Εισοδήματος και την επικαιροποίηση της αναθεώρησης βάσει των συστάσεων του ΟΟΣΑ του ελληνικού εκπαιδευτικού συστήματος. Θα πρέπει να ισχύσει και το νέο κεντρικό σύστημα προμηθειών, αλλά και να γίνει η υποβολή προτάσεων για την εκπαιδευτική μεταρρύθμιση.
Ο δύσκολος Ιούνιος
Ο πιο “φορτωμένος” μήνας, πάντως, του 2016 είναι ο Ιούνιος. Και για κάποια στελέχη των διαπραγματευτών αυτό δεν είναι τυχαίο.
Συμπίπτει –εξηγούν– με την αύξηση των αναγκών αποπληρωμής δανείων. Άρα, και της πραγματικής ανάγκης της κυβέρνησης να είναι “επίκαιρη” στο μνημονιακό έργο.
Οι παρεμβάσεις περιλαμβάνουν, μεταξύ πολλών άλλων, την ολοκλήρωση της επιχειρησιακής ικανότητας της νέας φορολογικής αρχής, αλλά και τον “εξορθολογισμό” των διαδικασιών υπολογισμού των ασφαλιστικών εισφορών.
Θα πρέπει, επίσης, να γίνει κατάρτιση σχεδίου για τη διενέργεια ανεξάρτητων δημοσιονομικών ελέγχων στα νοσοκομεία, αλλά και αποτίμηση της ικανότητας της υγειονομικής περίθαλψης.
Θα γίνει επανεξέταση της αποτελεσματικότητας του πλαισίου για τα “κόκκινα” δάνεια, το πτωχευτικό, αλλά και της επίδοσης των μελών των διοικητικών συμβουλίων των τραπεζών που θα μπορεί να αντικατασταθούν στη συνέχεια…
Ανοιχτά τις Κυριακές
Τον Ιούνιο έρχεται νέο δημοσιονομικό πλαίσιο, αλλά και ένα άλλο πεδίο που στο παρελθόν δημιούργησε μεγάλους τριγμούς: η εφαρμογή των συστάσεων της εργαλειοθήκης 1 και 2 του ΟΟΣΑ, που περιλαμβάνει, μεταξύ άλλων, τις παρεμβάσεις για τα οικοδομικά υλικά και τη λειτουργία των καταστημάτων τις Κυριακές…
Τότε θα πρέπει να γίνουν επίσης και οι παρεμβάσεις στους φαρμακοποιούς, αλλά και το νέο ηλεκτρονικό σύστημα παραπομπής για δευτεροβάθμια περίθαλψη.
Μέχρι τον Ιούνιο θα πρέπει να γίνει και η προσαρμογή των αντικειμενικών αξιών ακινήτων με τις αγοραίες αξίες, αλλά και η σύνταξη νέου τρόπου κατανομής δαπανών του Προϋπολογισμού με πιο δεσμευτικό τρόπο, που θα ανοίγει τον δρόμο για την νέου τύπου εποπτεία.
Θα πρέπει να ολοκληρωθούν οι εφαρμοστικές διατάξεις για την αδειοδότηση των επενδύσεων, για την περαιτέρω μείωση του διοικητικού φόρτου (μεταξύ άλλων και μέσω καταστημάτων μιας στάσης για τις επιχειρήσεις), για τον νόμο περί χωροταξικού και πολεοδομικού σχεδιασμού.
Το καλοκαίρι θα πρέπει να είναι έτοιμη και η υιοθέτηση ενός ολοκληρωμένου στρατηγικού σχεδίου για όλα τα μέσα μεταφορών και της εφοδιαστικής αλυσίδας, η ολοκλήρωση της επιχειρησιακής ικανότητας στις ρυθμιστικές Αρχές λιμένων, αλλά και η εφαρμογή της Δασικής Νομοθεσίας.
Θα πρέπει, επίσης, να θεσπιστούν οι όροι για τη θεσμική κατοχύρωση του ελάχιστου εγγυημένου εισοδήματος, αλλά και να γίνει η αξιολόγηση του πλαισίου του ελάχιστου εγγυημένου εισοδήματος.
Δεύτερο εξάμηνο 2016
Τον Οκτώβριο θα έρθει το νέο πακέτο δημοσιονομικών μέτρων του 2017, αν κριθεί ότι οι παρεμβάσεις δεν είναι αρκετές, μαζί με τον Προϋπολογισμό του επόμενου έτους. Θα ολοκληρωθεί, επίσης, η μεταρρύθμιση της δημοσιονομικής αναθεώρησης και θα έρθει το νέο πλαίσιο οικονομικού σχεδιασμού.
Οι ανάγκες θα φανούν από την υποχρέωση καταβολής πλέον του συνόλου των 7,5 δισ. ευρώ ληξιπρόθεσμων οφειλών σε όλους τους δικαιούχους, αλλά και από την πλήρη ενοποίηση των ασφαλιστικών ταμείων.
Θα πρέπει να γίνει, επίσης, αναπροσαρμογή των ανώτατων ορίων για την κεντρική πρόσβαση σε δομές υγείας, η εφαρμογή ανεξάρτητων δημοσιονομικών ελέγχων επί των λογιστικών εγγραφών των νοσοκομείων και η επίσημη εισαγωγή του ελάχιστου εγγυημένου εισοδήματος.
Τότε θα πρέπει να έρθει και η ολοκλήρωση της κωδικοποίησης του εργατικού κώδικα, οι παρεμβάσεις για τη διευκόλυνση του εμπορίου, αλλά και τα μέτρα βελτίωσης του συστήματος των ενδίκων μέσων.
Ο λογαριασμός του 2017
Ακόμα μία διαπραγμάτευση για νέα μέτρα θα γίνει με αφορμή τη θέσπιση της μεσοπρόθεσμης δημοσιονομικής στρατηγικής τον Μάιο του 2017. Θα συμπληρωθεί τον Ιούνιο από την εισαγωγή της νέας δομής σύνταξης του Προϋπολογισμού.
Θα ολοκληρωθεί, επίσης, η μεταφορά της πληρωμής και της είσπραξης των εισφορών κοινωνικής ασφάλισης στη φορολογική διοίκηση, αλλά και η εφαρμογή της μεθόδου κοστολόγησης των υπηρεσιών υγείας βάσει της δραστηριότητας στα νοσοκομεία.
Μια νέα μεσοπρόθεσμη δημοσιονομική στρατηγική που θα οδηγήσει –στο καλό σενάριο– στη μεταμνημονιακή εποχή θα εκδοθεί τον Μάιο-Ιούνιο του 2018.
Εφημερίδα Κεφάλαιο
