ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ:
ΧΑΡΗΣ ΠΟΛΙΤΗΣ
«Επιβατηγός εταιρεία της χρονιάς», με τη σφραγίδα των ελληνικών ναυτιλιακών βραβείων της Lloyd’s List, είναι η Dodekanisos Seaways η εταιρεία που ίδρυσε το 2000 ο κ. Γιώργος Σπανός και έχει αναβαθμίσει αισθητά τις συγκοινωνιακές υπηρεσίες της Δωδεκανήσου, με έντονο αποτύπωμα και στην τουριστική ανάπτυξη του τόπου. Ο Λεριός πλοιοκτήτης άφησε την αλυσίδα σούπερ μάρκετ που διοικούσε και εισήλθε στην ακτοπλοΐα με επιτυχία, σε δύσκολους καιρούς και με τολμηρό βηματισμό, κάνοντας ένα παιδικό του όνειρο πραγματικότητα αρχικά ως μέτοχος της ΔΑΝΕ και εδώ και μια 15ετία ως πρόεδρος της Dodekanisos Seaways. Αλλά το νέο πρόσωπο που έκλεψε την παράσταση στα Greek Shipping Awards, καθώς παρέλαβε το τιμητικό βραβείο, είναι η κυρία Ειρήνη Σπανού, διευθύνουσα σύμβουλος της εταιρείας και κόρη του πλοιοκτήτη. Με αίσθηση της ευθύνης της. δηλώνει αισιόδοξη για το αύριο της ακτοπλοΐας και μοιράζεται μαζί μας το όραμα της για το μέλλον των Δωδεκανήσων.
Η Dodekanisos Seaways δραστηριοποιείται στα Δωδεκάνησα με τα ταχύπλοα DODEKANISOS EXPRESS και DODEKANISOS PRIDE και με το συμβατικό ΠΑΝΑΓΙΑ ΣΚΙΑΔΕΝΗ. Εφαρμόζει το επιτυχημένο νορβηγικό μοντέλο στα ακριτικά νησιά μας και διακρίνεται για τη συνέπεια των δρομολογίων της και τις υψηλές υπηρεσίες προς τον ταξιδιώτη χειμώνα καλοκαίρι. Η δωδεκανησιακή κοινωνία έχει αναγνωρίσει αυτή την προσφορά και έχει αγκαλιάσει την εταιρεία και τους ανθρώπους της.
Η πρόσφατη βράβευση της Dodekanisos Seaways ήρθε ως συνέχεια άλλων σημαντικών διακρίσεων σε τοπικό επίπεδο, και κυρίως ως επισφράγιση και καταξίωση μιας 15ετούς επιτυχούς πορείας στις δύσκολες θαλάσσιες συγκοινωνίες της Δωδεκανήσου. Ποια είναι τα «μυστικά» αυτής της επιτυχίας και πόσο δικαιωμένοι αισθάνεστε από τις μέχρι τώρα επιλογές σας;
Γ.Σ.: «Η ανακήρυξη της εταιρείας μας ως “επιβατηγού εταιρείας της χρονιάς” είναι για μας κορυφαία τιμητική διάκριση. Όπως αναφέρατε, επισφραγίζει την πολυετή πορεία μας σ’ έναν επιχειρηματικό τομέα με τον οποίο δεν είχα καμία σχέση πριν ξεκινήσω. Συνεπώς, ήταν μια διαδρομή υψηλού ρίσκου. Όμως τα καταφέραμε, παρά τις πολλές δυσκολίες και αντιξοότητες που συναντήσαμε. Σήμερα αισθάνομαι πραγματικά δικαιωμένος για την επιλογή μου να εγκαταλείψω το χώρο των σούπερ μάρκετ και να ρίξω τους κόπους μιας ολάκερης ζωής στη θάλασσα της αγαπημένης μας Δωδεκανήσου.
Μυστικά δεν υπάρχουν. Ό,τι πετύχαμε σ’αυτά τα 15 χρόνια, από τη ναυπήγηση του πρώτου ταχύπλοου καταμαράν DODEKANISOS EXPRESS το 2000 μέχρι τώρα. το πετύχαμε πάνω απ’ όλα με σκληρή δουλειά, με καθαρές σχέσεις με όλους, εντιμότητα, σεβασμό και μεγάλη αγάπη προς τα νησιά και τις μικρές αλλά αξιόλογες κοινωνίες τους. Και ακόμα, όποτε χρειάστηκε, με ρήξεις μ’ εκείνους τους πολιτικούς και υπηρεσιακούς παράγοντες που θέλουν να διαφεντεύουν κάθε επιχειρηματική δραστηριότητα».
Ε.Σ.: «Από την πλευρά μου, ένιωσα πολύ μεγάλη συγκίνηση παραλαμβάνοντας αυτό το βραβείο, επειδή ενσαρκώνει το παιδικό όραμα του πατέρα μου. Σε μας. τα παιδιά του, μιλούσε συχνά για την έλξη που του ασκούσε από πάντα η θάλασσα, από τότε που μικρό παιδί έβλεπε το πλοίο της γραμμής να έρχεται στη Λέρο αραιά και πού, κι έπειτα να φεύγει και το νησί να βυθίζεται και πάλι, για πολλές μέρες, στη μοναξιά του. Θαρρώ πως αυτές οι παιδικές εικόνες διαμόρφωσαν το όραμα του να γίνει πλοιοκτήτης. Δεν είναι τυχαίο ότι στα 17 του χρόνια μπάρκαρε ως ναυτόπαις σε ποντοπόρο για μεγάλο χρονικό διάστημα. “Χωρίς έρωτα για τη δουλειά σου δεν μπορείς να πας μακριά”, μας λέει. Αυτό το μυστικό μάς έχει μεταδώσει».
Την προηγούμενη άνοιξη η εταιρεία σας εγκαινίασε την ακτοπλοϊκή σύνδεση των Δωδεκανήσων με τη Σάμο, την Ικαρία και τους Φούρνους, ανοίγοντας μια ακόμη γέφυρα με το υπόλοιπο Αιγαίο. Πώς αξιολογείτε σήμερα αυτή την πρωτοβουλία και ποιες επόμενες κινήσεις να περιμένουμε σ’ αυτή την κατεύθυνση;
Γ.Σ.: «Η σύνδεση αυτή υπήρξε κοινό αίτημα των τοπικών κοινωνιών, που εδώ και αρκετά χρόνια διέβλεπαν αμοιβαία οφέλη στον τουρισμό, την οικονομία, τον πολιτισμό και σε άλλους τομείς. Για μας. υπήρξε ένα ακόμα βήμα για την ανάπτυξη της εταιρείας μας. Τα πλοία μας έγιναν πραγματική “γέφυρα” του Ανατολικού Αιγαίου. Από τα αποτελέσματα της πρώτης χρονιάς είμαι αρκετά αισιόδοξος για το μέλλον της σύνδεσης».
Ε.Σ.: «Η νέα σύνδεση παρουσιάζει εξαιρετικά πλεονεκτήματα. Τόσο η Ρόδος και η Κως όσο και η Σάμος έχουν διεθνή αεροδρόμια, με χιλιάδες πτήσεις τσάρτερ εξωτερικού κατά τη θερινή περίοδο. Με σωστό προγραμματισμό δρομολογίων και επαρκή ενημέρωση των τουριστικών παραγόντων των νησιών μας αλλά και των μεγάλων tour operators της Ευρώπης, είναι δυνατή η διαμόρφωση πακέτων διακοπών σε δύο και τρία νησιά ή η διάχυση του τουριστικού ρεύματος με ημερήσιες εκδρομές από τα μεγαλύτερα προς τα μικρότερα και απομονωμένα νησιά, όπως είναι οι Φούρνοι, το Αγαθονήσι, οι Λειψοί. Η προέκταση της γραμμής προς το Βόρειο Αιγαίο αναμφίβολα αποτελεί ενδιαφέρουσα προοπτική, όμως η γενικότερη πολιτική και οικονομική κατάσταση της χώρας αυτή την περίοδο δρα ανασταλτικά».
Είστε μια οικογένεια γέννημα-θρέμμα Δωδεκανήσιοι, και μια εταιρεία στελεχωμένη κατά κύριο λόγο με Δωδεκανήσιους ναυτικούς. Πόσο επηρεάζει τις επιδόσεις της Dodekanisos Seaways η καταγωγή και η αγάπη για τον τόπο; Ποια είναι η ενδεδειγμένη δοσολογία ανάμεσα στην επιχειρηματικότητα και τη διάθεση για προσφορά και πώς μπολιάζεται η μία στην άλλη;
Ε.Σ.: «Ο πλούτος κάθε τόπου είναι οι άνθρωποί του. Η Δωδεκάνησος έχει υπέροχους ανθρώπους σε όλα τα νησιά, όσο κι αν η οικονομική ευμάρεια λόγω της τουριστικής ανάπτυξης διαβρώνει συνειδήσεις και αλλάζει συμπεριφορές. Ο πλούτος της Dodekanisos Seaways είναι ακριβώς οι άνθρωποί της. Στελέχη, πληρώματα, εργαζόμενοι, συνεργάτες, είμαστε μια μεγάλη οικογένεια με κοινωνικές ευαισθησίες. Και πιστεύω στον ηθικό κανόνα που λέει ότι, όταν μια κοινωνία σού προσφέρει απλόχερα την αγάπη και την εμπιστοσύνη της, έχεις χρέος να της επιστρέφεις ένα μέρος αυτού που κερδίζεις».
Γ.Σ.: «Η Dodekanisos Seaways είναι αυτό ακριβώς που είπατε μια μεγάλη οικογένεια στελεχωμένη κυρίως με Δωδεκανήσιους ναυτικούς, που έχουν τη ναυτοσύνη στο αίμα τους. Αυτό που κάνουν τα πλοία και οι ναυτικοί μας δεν θα το συναντήσετε πουθενά, ούτε στην Ελλάδα ούτε στο εξωτερικό: σε 10 ώρες προσεγγίζουν σε 12-13 λιμάνια, με δεκάλεπτη παραμονή στο καθένα. Πολύ σπάνια παρατηρούνται αποκλίσεις στις ώρες άφιξης και αναχώρησης, ακόμα και σε περιόδους τουριστικής αιχμής, όταν σε κάθε λιμάνι αποεπιβιβάζονται εκατοντάδες επιβάτες, αυτοκίνητα, δίκυκλα και εμπορεύματα. Αυτή η συνέπεια στα δρομολόγια είναι επίτευγμα της ικανότητας των ναυτικών μας, και χάρη σ’ αυτό τα πλοία μας έχουν χαρακτηριστεί ως το “θαλάσσιο μετρό της Δωδεκανήσου”. Επομένως, η καταγωγή και η αγάπη όλων μας για τον τόπο είναι το συγκριτικό μας πλεονέκτημα. Μην ξεχνάτε ότι στα Δωδεκάνησα όλοι γνωριζόμαστε, και όλοι κρινόμαστε αυστηρά για την όποια προσφορά μας. Εμείς δεν θα είχαμε την πορεία που έχουμε αν φτιάχναμε μια εταιρεία χωρίς κοινωνικό πρόσωπο. Η δοσολογία επιχειρηματικότητας και κοινωνικής προσφοράς δεν προκαθορίζεται. Ωστόσο, πάγια αρχή μας είναι να συμβάλλουμε κοινωνικά, όποτε χρειάζεται και όσο μπορούμε. Προσωπικά, έζησα την απόλυτη φτώχεια, έζησα παιδί δέκα χρόνων το πεζοδρόμιο, πουλώντας με το κασελάκι μου πασατέμπο και τσίχλες στο λιμάνι, με τους Αμερικανούς του COURIER, στα σινεμά, στα γήπεδα. Γνωρίζω τους καημούς και τις αγωνίες των ανθρώπων των λαϊκών στρωμάτων, αλλά δεν θέλω να μιλώ για την κοινωνική προσφορά μας».
Η Dodekanisos Seaways εισήλθε στα ακτοπλοϊκά τεκταινόμενα της χώρας με τη ναυπήγηση δύο σύγχρονων καταμαράν, σε μια κίνηση με ρίσκο που ωστόσο δικαιώθηκε. Εχετε μετανιώσει ή αναθεωρήσει για κάποια από τις πρωτοβουλίες του παρελθόντος;
Γ.Σ.: «Όταν το 2000 αποφάσισα να εγκαταλείψω το σούπερ μάρκετ που είχαμε ιδρύσει με τον αδελφό μου Γιάννη Σπανό, το πρώτο και μεγαλύτερο στη Ρόδο, για να ασχοληθώ αποκλειστικά με τη ναυτιλία, ήξερα πολύ καλά ότι έπαιρνα ένα πολύ μεγάλο επιχειρηματικό ρίσκο. Και δεν σας κρύβω ότι πέρασα πολύ δύσκολες μέρες και νύχτες τα δύο πρώτα χρόνια. Δεν είχα ιδέα τι πάει να πει θάλασσα και ναυτιλιακή εταιρεία. Η ίδρυση της “Δωδεκάνησος Ναυτιλιακή” έγινε πριν ακόμα κοπάσει ο σάλος από το σκάνδαλο της ΔΑΝΕ, που εντέλει την οδήγησε και στο οριστικό “ναυάγιο”. Και ήταν φυσικό ώρες ώρες να νιώθω αβεβαιότητα και να έχω αμφιβολίες, υπό την πίεση και δικών μου ανθρώπων που μου έλεγαν “τι πας να κάνεις, θα τα χάσεις όλα”. Κάποιες στιγμές, είναι αλήθεια, με κυρίευε ο πανικός. Αλλά τελικά εμπιστεύτηκα το ένστικτό μου, έκλεισα τ’ αυτιά μου στις σειρήνες της καταστροφολογίας, και φυσικά δεν έχω μετανιώσει ποτέ για την επιλογή μου.
Με τα νέα δεδομένα που έχουν πια διαμορφωθεί, εξακολουθούν τα ταχύπλοα να αποτελούν πλοία του μέλλοντος; Σε ποιους τύπους σκαφών αναμένεται να δώσει έμφαση η εταιρεία στο μέλλον;
Ε.Σ.: «Όλες οι μεγάλες ναυτιλιακές έχουν επενδύσει σε νεότευκτα ταχύπλοα την τελευταία δεκαετία στη χώρα μας και διεθνώς, στην προσπάθειά τους να κερδίσουν τη μάχη του ανταγωνισμού. Το επέβαλαν οι συνθήκες. Εμείς ξεκινήσαμε με δύο νεότευκτα ταχύπλοα που ναυπηγήθηκαν στη Νορβηγία το 2000 και το 2005, κάτι που χαρακτηρίστηκε επαναστατικό για τις θαλάσσιες συγκοινωνίες της Δωδεκανήσου. Με ταχύτητα 30 μιλίων την ώρα, με τους πλέον αυστηρούς όρους ασφαλείας, με υψηλού επιπέδου υπηρεσίες από τα πληρώματά μας, τα καταμαράν DODEKANISOS EXPRESS και DODEKANISOS PRIDE κέρδισαν την εμπιστοσύνη των νησιωτών μας, αναβαθμίζοντας την έννοια “θαλάσσιο ταξίδι”. Είναι πολύ σημαντικό για τους κατοίκους των μικρών Δωδεκανήσων να μεταβαίνουν στα μεγαλύτερα νησιά για τη διεκπεραίωση των ατομικών τους υποθέσεων, ή για λόγους υγείας, και να επιστρέφουν αυθημερόν στα σπίτια τους. Τα ταχύπλοα έφεραν πιο κοντά τα νησιά, το ένα με το άλλο, και αποδείχτηκαν τα κατάλληλα “εργαλεία” τουριστικής ανάπτυξης. Επομένως, η εμπειρία μας προεξοφλεί και τις κατευθύνσεις μας για το μέλλον».
Γ.Σ.: «Εγώ από την αρχή είχα πιστέψει ότι η ταχύτητα των καταμαράν ήταν το κλειδί της επιτυχίας του εγχειρήματός μου. Έτσι, εξακολουθώ να πιστεύω ότι είναι τα πλοία και του σήμερα και του αύριο, χωρίς αυτό να μειώνει την αξία των συμβατικών πλοίων».
Η δραστηριοποίηση της εταιρείας συνέπεσε -όχι τυχαία- με τη μεγάλη αύξηση της τουριστικής και επιβατικής κίνησης στα μικρά Δωδεκάνησα. Πώς οραματίζεστε το μέλλον των μικρών νησιών, τόσο συγκοινωνιακά όσο και σε σχέση με το γενικό μοντέλο ανάπτυξής τους;
Γ.Σ.: «Η αλματώδης τουριστική ανάπτυξη της Ρόδου και Κω, των δύο μητροπολιτικών οικονομικών και διοικητικών κέντρων του νομού, έφερε στο προσκήνιο και τα μικρότερα νησιά, τα οποία πριν από μια δεκαετία ζούσαν ακόμα τις συνέπειες της απομόνωσης. Τώρα, με την πύκνωση των συνδέσεων μεταξύ τους, το μέλλον τους διαγράφεται ασφαλώς καλύτερο, ωστόσο υπό ορισμένες προϋποθέσεις. Αρκεί το κράτος να προχωρήσει στον αναγκαίο εξορθολογισμό του εθνικού θαλάσσιου δικτύου, με έμφαση στην ενίσχυση των δρομολογίων προς τα νησιά της άγονης γραμμής. Μέχρι τώρα το κεντρικό κράτος δεν έκανε όσα όφειλε για τα νησιά της τρίτης ταχύτητας, όπως τα αποκαλούν οι ίδιοι οι δήμαρχοί τους, οι οποίοι -οφείλω να το επισημάνω- αγωνίζονται με πάθος και πείσμα για την επίλυση των καθημερινών προβλημάτων του μικρού τόπου τους».
Ε.Σ.: «Νομίζω ότι το μοντέλο που ταιριάζει στα μικρά νησιά είναι αυτό της ήπιας τουριστικής ανάπτυξης, με απόλυτο σεβασμό στην αρχιτεκτονική, στην προστασία του φυσικού περιβάλλοντος, στη διατήρηση των παραδόσεων, στην ενίσχυση του πρωτογενή τομέα. Τι λείπει; Πρώτα απ’όλα λείπουν γιατροί, για να αισθάνονται ασφάλεια κάτοικοι και επισκέπτες, λείπουν δάσκαλοι και πολλά άλλα. Δυστυχώς, το κράτος δεν έχει αξιοποιήσει τις δυνατότητες που προσφέρει η τηλεϊατρική και το διαδίκτυο. Επίσης, δεν ενισχύει όσο πρέπει τη θαλάσσια επικοινωνία, ιδιαίτερα κατά τους δύσκολους μήνες του χειμώνα. Ομολογουμένως είναι πολύ δύσκολη η ζωή στα μικρά νησιά, αλλά πολύ φοβάμαι ότι αυτό δεν θα το αντιληφθούν ποτέ αυτοί που τα “ανακαλύπτουν” κάθε καλοκαίρι για τις διακοπές τους».
Θα μπορούσε η επιτυχημένη πορεία της εταιρείας να αποτελέσει μοχλό πίεσης για τη βελτίωση των λιμενικών υποδομών στα νησιά, που σε πολλές περιπτώσεις είναι προβληματικές;
Γ.Σ.: «Αν κρίνω από τα νησιά που προσεγγίζουν τα πλοία μας, έχουμε τις χειρότερες λιμενικές υποδομές στην Ευρώπη. Κάθε χρόνο οι καπετάνιοι των πλοίων της ελληνικής ακτοπλοΐας διαμαρτύρονται για την αθλιότητα των λιμανιών και επισημαίνουν τους μεγάλους κινδύνους που διατρέχουν κάθε φορά που προσεγγίζουν σ’ αυτά κάτω από αντίξοες καιρικές συνθήκες. Αλλά, δυστυχώς, το κράτος δεν έχει εκπονήσει ένα έστω μακροπρόθεσμο πρόγραμμα για τη βελτίωση της κατάστασης. Όμως, ούτε και τα λιμενικά ταμεία ανταποκρίνονται στις απαιτήσεις των καιρών, παρόλο που εισπράττουν σημαντικά ποσά από τα λιμενικά τέλη. Τα πλοία είναι σύγχρονα και πανάκριβα, αλλά τα λιμάνια μας παραμένουν τριτοκοσμικά παρά την τουριστική ανάπτυξη των νησιών».
Ποια σχέση πρέπει να διαμορφωθεί ανάμεσα στις ακτοπλοϊκές εταιρείες και το κράτος, ώστε να διασφαλίζεται το συμφέρον όλων των μερών;
Γ.Σ.: «Σε όλες τις σχέσεις, για να είναι στέρεες, πρέπει να επικρατεί αμοιβαίος σεβασμός και εμπιστοσύνη. Δυστυχώς, η πολιτεία διαχρονικά δεν έχει δώσει την απαιτούμενη σημασία στην ακτοπλοΐα, μολονότι είναι ένας οικονομικός τομέας ζωτικός, με έντονα κοινωνικά χαρακτηριστικά. Αποτελεί το συνδετικό κρίκο για τη συνοχή της νησιωτικής με την ηπειρωτική χώρα και πρέπει πάντοτε να αντιμετωπίζεται υπ’ αυτό το πρίσμα. Χωρίς τις ακτοπλοϊκές εταιρείες, τα νησιά δεν θα είχαν την όποια οικονομική, κοινωνική και πολιτισμική ανάπτυξη έχουν σήμερα. Κι όμως, οι εταιρείες μας αντιμετωπίζονται ως ο παρίας της ελληνικής οικονομίας, αν και συνεισφέρουν σημαντικά στο ΑΕΠ χωρίς το κράτος να ξοδεύει δεκάρα -κάτι που συμβαίνει με άλλους κλάδους, όπως ο τουρισμός και η βιομηχανία, μέσα από τους αναπτυξιακούς νόμους και την παροχή γενναίων επιδοτήσεων και κινήτρων.
Ακόμα, η ακτοπλοΐα αντιμετωπίζεται όχι απλώς μειονεκτικά, αλλά θα έλεγα εχθρικά και σε σχέση με τις χερσαίες μεταφορές. Το ισχύον θεσμικό πλαίσιο αναμφίβολα χρειάζεται αναθεώρηση και αναπροσαρμογή σύμφωνα με την ευρωπαϊκή νομοθεσία. Πρέπει επιτέλους να σταματήσει ο κρατικός παρεμβατισμός, που προσθέτει οικονομικά βάρη στις εταιρείες και νοθεύει τον υγιή ανταγωνισμό. Και πρέπει ο κάθε υπουργός, με τις όποιες ιδεοληψίες του, να αντιληφθεί ότι χωρίς τις ακτοπλοϊκές εταιρείες τα εκατοντάδες διάσπαρτα νησιά δεν θα γνώριζαν τι σημαίνει τουρισμός».
Ε.Σ.: «Το κράτος δεν αντιμετωπίζει τις ακτοπλοϊκές επιχειρήσεις ισότιμα με τους άλλους κλάδους. Όλες οι μελέτες που έχουν γίνει κατά καιρούς για την προσφορά της ακτοπλοΐας αποτυπώνουν τις θετικές, πολλαπλασιαστικές επιδράσεις της στη διαμόρφωση του ΑΕΠ, στην απασχόληση, στην αύξηση του τουρισμού, άρα στη δημιουργία εισοδήματος για τους νησιώτες επαγγελματίες του τουρισμού, τους εμπόρους και τους ασχολούμενους στον πρωτογενή τομέα. Όμως, το κράτος φαίνεται να τις αγνοεί. Όπως και αγνοεί το ότι οι ακτοπλοϊκές επιχειρήσεις είναι υψηλού κόστους και ρίσκου. Για να γίνω σαφής, αν τα κεφάλαια που επενδύσαμε στα δύο ταχύπλοα τα επενδύαμε στον τουρισμό, με την επιδότηση του αναπτυξιακού νόμου θα είχαμε μια πολυτελή ξενοδοχειακή μονάδα 1.500 κλινών τουλάχιστον. Φυσικά, δεν μετανιώνουμε για το ρίσκο της επένδυσής μας, αλλά δεν μπορεί να αγνοείται από τους κρατικούς φορείς ο αναπτυξιακός και κοινωνικός χαρακτήρας αυτής της επένδυσης. Πολύ περισσότερο σήμερα, που σχεδόν στο σύνολό τους οι ακτοπλοϊκές εταιρείες είναι υπερχρεωμένες».
Κύριε Σπανέ, στον «Ε» Ιουνίου 2000, λίγο μετά την παραλαβή του πρώτου ταχυπλόου της εταιρείας, του DODEKANISOS EXPRESS, είχατε διατυπώσει το στόχο «τα Δωδεκάνησα να γίνουν ένα, με αφεντικό τον ίδιο τον επιβάτη». Θεωρείτε ότι επιτεύχθηκε ο στόχος; Είναι η Dodekanisos Seaways μια «βορειοευρωπαϊκή όαση» σ’ ένα άνυδρο ακτοπλοϊκό τοπίο του νότου; Ποια μηνύματα στέλνει η τοπική κοινωνία;
Γ.Σ.: «Ναι, πιστεύω ότι το καταφέραμε και αισθάνομαι απόλυτη ικανοποίηση γι’ αυτό. Φέραμε πιο κοντά τα νησιά μας, και η Dodekanisos Seaways είναι πια όπως το λέτε: “βορειοευρωπαϊκή όαση” στο ακτοπλοϊκό τοπίο του νότου. Το μοντέλο της εταιρείας μας παραλληλίζεται με το νορβηγικό. Αν επισκεφθεί κανείς τα νορβηγικά φιόρδ, θα δει ταχύπλοα καταμαράν όμοια με τα δικά μας, με γκαράζ και ψυκτικούς θαλάμους, δηλαδή θαλάσσια λεωφορεία, να οργώνουν την απέραντη έκταση μέχρι και τον τελευταίο οικισμό. Είναι ένα μοντέλο που έχουν αγκαλιάσει και στηρίζουν οι νησιωτικές κοινωνίες μας. Όταν ξεκινήσαμε, είχα πει πως αυτή η εταιρεία δεν είναι δική μου, αλλά “δική μας”, εννοώντας ότι ανήκει στους νησιώτες που υπηρετεί. Δεκαπέντε χρόνια μετά, εξακολουθεί να ισχύει αυτό. Δεν είναι άνευ σημασίας ότι η Νομαρχία Δωδεκανήσου και τρεις νησιωτικοί Δήμοι -της Πάτμου, της Χάλκης και των Λειψών- τίμησαν την Dodekanisos Seaways για τη συμβολή της στην ανάπτυξή τους».
Κυρία Σπανού, n εμφάνιση σας στα Greek Shipping Awards σάς ανέδειξε και δημοσίως ως το νέο πρόσωπο της σύγχρονης ελληνικής ακτοπλοΐας. Ανέρχεστε στο υψηλότερο σκαλί του βάθρου, κάτι που συνεπάγεται κι ένα βαρύ φορτίο στις πλάτες σας. Ποιες είναι οι προσδοκίες σας για το μέλλον, ποιες δυσκολίες φοβάστε ότι θα αντιμετωπίσετε, ποια συναισθήματα κυριαρχούν; Πώς μπορείτε να δείτε την ακτοπλοΐα του αύριο;
Ε.Σ.: «Είναι υπερβολή να χαρακτηρίζομαι ως το νέο πρόσωπο της σύγχρονης ελληνικής ακτοπλοΐας. Ο χώρος έχει πολλά νέα πρόσωπα, με σημαντική παράδοση και ρίζες θαλασσινές. Νιώθω όμως, όπως και τα αδέλφια μου, ο Χρήστος και ο Νικήτας, τις ευθύνες που έχουμε αναλάβει για να πάμε την εταιρεία που ίδρυσε ο πατέρας μας ένα βήμα παραπέρα, ένα σκαλί πιο πάνω.
Στην Dodekanisos Seaways έπιασα δουλειά μόλις τέλειωσα τις σπουδές μου στο Οικονομικό Πανεπιστήμιο Πειραιά, το καλοκαίρι του 2008. Σ’ αυτό το διάστημα έχω γνωρίσει τις δυσκολίες που αντιμετωπίζει μια ακτοπλοϊκή εταιρεία, τους ενδογενείς και εξωγενείς παράγοντες που επηρεάζουν τη λειτουργία της, αλλά και τις προοπτικές εξέλιξης που σου προσφέρονται αν πραγματικά αγαπάς αυτό που κάνεις, και όχι μόνο από χρέος να συνεχίσεις αυτό που βρήκες. Δυσκολίες υπάρχουν, ιδιαίτερα σ’ αυτή την κρίσιμη συγκυρία, όμως από τη φύση μου είμαι αισιόδοξη και ελπίζω ότι θα ξεπεραστούν. Τρέφω μεγάλη εκτίμηση και εμπιστοσύνη στις ικανότητες και την ευθυκρισία των στελεχών της εταιρείας, στο φιλότιμο και την εργασιακή συνείδηση όλων των εργαζομένων μας, στα πλοία και τη διοίκηση. Όλοι μαζί αποτελούμε μια μεγάλη οικογένεια, χωρίς εντάσεις και τριβές, κι αυτό με κάνει ακόμα πιο αισιόδοξη για το μέλλον. Σε ό,τι αφορά την ακτοπλοΐα τού αύριο, μπορώ να τη δω μόνο αισιόδοξα, αν -όπως όλα δείχνουν- συνεχίσει την ανοδική πορεία του ο τουρισμός, αν διατηρηθεί σε χαμηλά επίπεδα η τιμή του πετρελαίου, και αν το κράτος επιδείξει την απαιτούμενη ευαισθησία ως προς το ρόλο και τη συμβολή των ακτοπλοϊκών επιχειρήσεων στην εθνική υπόθεση που λέγεται εδαφική συνοχή και νησιωτική πολιτική».
Η Dodekanisos Seaways κυριαρχεί στην ενδοδωδεκανησιακή συγκοινωνία, αλλά επίσης δραστηριοποιείται στη σύνδεση με την τουρκική ακτή και στις μονοήμερες εκδρομές. Ποιες είναι οι σχέσεις σας με τους ανταγωνιστές; Ποιες είναι οι παθογένειες σε κάθε περίπτωση;
Γ.Σ.: «Είναι κρίσιμα τα ερωτήματα που θέτετε. Προσωπικά, σε ανθρώπινο επίπεδο, δεν έχω κάτι με τους ανταγωνιστές. Αν καμιά φορά διαμαρτύρομαι και ξεσπαθώνω για όσα συμβαίνουν στα Δωδεκάνησα, αυτό έχει να κάνει αποκλειστικά με το “ανταγωνιστικό περιβάλλον” που διαμορφώνουν ανεξήγητες αποφάσεις, παραλείψεις και παρεμβάσεις των εκάστοτε υπουργών Ναυτιλίας. Ενέργειες που στρεβλώνουν τους κανόνες ανταγωνισμού, σε βάρος υγιών επιχειρήσεων που τηρούν τη νομιμότητα ως κόρη οφθαλμού. Θα γίνω συγκεκριμένος με δύο παραδείγματα. Το πρώτο αφορά την ελληνοτουρκική συμφωνία για τις θαλάσσιες συνδέσεις των νησιών του Ανατολικού Αιγαίου με τις απέναντι τουρκικές ακτές. Με αλλεπάλληλα υπομνήματά μας έχουμε επισημάνει ότι η συμφωνία είναι ετεροβαρής και εξοντώνει τα πλοία με ελληνική σημαία. Αλλά ουδείς συγκινείται. Σήμερα, τα πλοία με τουρκική σημαία αλωνίζουν στο Αιγαίο, από τη Μυτιλήνη, τη Χίο, τη Σάμο, την Κω και τη Ρόδο μέχρι το ακριτικό Καστελόριζο. Γιατί; Διότι απλούστατα τα ελληνικά πλοία δεν μπορούν να ανταγωνιστούν τα τουρκικά, όταν αυτά έρχονται με πλήρωμα 4-5 ατόμων, όταν πληρώνουν τέλη ελλιμενισμού στην Ελλάδα το 1/7 αυτών που καταβάλλουν τα ελληνικά πλοία στην Τουρκία, όταν οι μισθοί των Τούρκων ναυτικών είναι στο 1/4 των δικών μας, όταν μπορούν να παίρνουν από τα ελληνικά λιμάνια οργανωμένα γκρουπ τουριστών για μονοήμερες εκδρομές, όταν εμένα το ελληνικό κράτος στη διαδρομή Ρόδος-Μαρμαρίς μού επιβάλλει πλήρωμα 10 ατόμων.
Το δεύτερο παράδειγμα έχει σχέση με τα λεγόμενα τουριστικά επαγγελματικά πλοία που δραστηριοποιούνται στη γραμμή Ρόδος-Πανορμίτης-Σύμη με επιστροφή. Το Υπουργείο αρνείται πεισματικά να εφαρμόσει την έκδοση ηλεκτρονικού εισιτηρίου γι’ αυτά, στο πρότυπο του ΗΣΚΘΕΕΑ που ισχύει για τις ακτοπλοϊκές εταιρείες. Παραβιάζει έτσι τους ευρωπαϊκούς κανόνες για την ασφάλεια της ζωής στη θάλασσα και διευκολύνει -ουσιαστικά επιτρέπει-τη φοροαποφυγή, καθώς δεν είναι εφικτό να ελεγχθούν οι επιβάτες, δηλαδή πόσοι ταξιδεύουν και με ποιο ναύλο. Με αυτό τον τρόπο, δημιουργούνται συνθήκες αθέμιτου ανταγωνισμού στις ακτοπλοϊκές εταιρείες που δραστηριοποιούνται στην ίδια γραμμή. Αυτά και πολλά άλλα μάς κάνουν τη ζωή δύσκολη, γι’ αυτό και εξοργίζομαι».
Ποια είναι τα σοβαρότερα προβλήματα που αντιμετωπίζει σήμερα η ακριτική δωδεκανησιακή κοινωνία;
Γ.Σ.: «Όπως είναι φυσικό, η κρίση έχει αλλάξει τη συμπεριφορά και των νησιωτών. Η αύξηση του ΦΠΑ στους ναύλους, σε συνδυασμό με την κατάργηση των μειωμένων συντελεστών, έχει κάνει ακριβότερη τη ζωή τους. Σ’ αυτό το νέο τοπίο, η Dodekanisos Seaways κάνει ό,τι μπορεί για να διευκολύνει τουλάχιστον τις μετακινήσεις φορέων, αθλητικών σωματείων και μεμονωμένων επιβατών, αναγνωρίζοντας πως αυτός ο χειμώνας είναι εξαιρετικά δύσκολος για όλους».
Πώς βλέπουν την κρίση και γενικότερα το μέλλον ένας καταξιωμένος πλοιοκτήτης της ακτοπλοΐας και μια νέα γυναίκα-επιχειρηματίας του κλάδου;
Ε.Σ.: «Η κρίση είναι πρώτιστα ηθική και δευτερευόντως οικονομική. Ελπίζω στο μέλλον ο πολιτικός κόσμος, αλλά κι εμείς, ως απλοί πολίτες, να επιδείξουμε μηδενική ανοχή στα φαινόμενα σήψης και διαφθοράς. Η οικονομία θα ανακάμψει κάποια στιγμή -τουλάχιστον αυτό μας διδάσκει η οικονομική ιστορία. Αν κάτι με θλίβει έντονα σήμερα, είναι που βλέπω φίλους και φίλες, που σπουδάσαμε μαζί, να είναι άνεργοι και να παίρνουν το δρόμο του ξενιτεμού για μια θέση εργασίας κι ένα μισθό αξιοπρέπειας».
Γ.Σ.: «Κρίση είναι και θα περάσει. Είναι επώδυνη βέβαια για τον επιχειρηματικό κόσμο, για τους εργαζόμενους, για τους άνεργους, γενικότερα για τα λαϊκά στρώματα. Ελπίζω αυτή η βαθιά κρίση να μας διδάξει όλους, και σύντομα η Ελλάδα να γίνει πρώτα απ’ όλα κράτος δικαίου. Διότι μόνο με αρχές και αξίες σεβαστές απ’ όλους πάει ένας λαός μπροστά. Όσον αφορά την ελληνική ακτοπλοΐα, πιστεύω ότι έχει συγκροτημένες εταιρείες, μικρές και μεγάλες, με στελέχη ικανά που γνωρίζουν τις ιδιαιτερότητες του κλάδου. Το μέλλον τους προμηνύεται εξαιρετικό, αρκεί η κυβέρνηση να ανταποκριθεί θετικά στις τεκμηριωμένες εισηγήσεις και προτάσεις του Συνδέσμου Επιχειρήσεων Επιβατηγού Ναυτιλίας».
Πώς επηρέασαν τη ζωή στα νησιά αλλά και τη λειτουργία των τοπικών ακτοπλοϊκών γραμμών οι αυξημένες ροές προσφύγων και μεταναστών φέτος;
Γ.Σ.: «Γνώμη μου είναι ότι το προσφυγικό ζήτημα αποτελεί μια σύγχρονη ανθρώπινη τραγωδία που προκαλεί ανάμεικτα συναισθήματα στις μικρές κοινωνίες των νησιών μας. Από τη μια η συμπόνια, η συμπάθεια για τους ταλαιπωρημένους ανθρώπους, ο πόνος για τον πνιγμό εκατοντάδων παιδιών. Κι από την άλλη ο φόβος μήπως η μαζική ροή προσφύγων επηρεάσει αρνητικά τον τουρισμό των νησιών, άρα και τη ζωή των ίδιων των νησιωτών. Μακάρι το ζήτημα να επιλυθεί σύντομα».
Γιώργος Σπανός – Ειρήνη Σπανού: «Πλούτος μας οι άνθρωποί μας»
