Σε πλήρη απομυθοποίηση του δημοσίου διαλόγου για το Σένγκεν και το προσφυγικό προχωρά μιλώντας στο ΚΥΠΕ η εκπρόσωπος της Κομισιόν για το μεταναστευτικό και δεξί χέρι του προέδρου Γιούνκερ κατά την προεκλογική του εκστρατεία, Νατάσα Μπερτρώ.
Η κ. Μπερτρώ μιλάει εξ ονόματος της Κομισιόν, του προέδρου Ζαν Κλοντ Γιούνκερ και του αρμόδιου αντιπροέδρου Φρανς Τίμμερμανς και εξηγεί πως, ούτε έξοδος από το Σένγκεν υπάρχει, ούτε κοινές περιπολίες ζητά κανένας, ούτε θα αναγκαστεί η Ελλάδα να κρατήσει ξάνα εκατομμύριο μετανάστες.
Aπαντώντας σε ερώτηση για το αν υπάρχει περίπτωση de facto ή de jure εξόδου, αποκλεισμού η αναστολής της συμμετοχής της Ελλάδας στο Σένγκεν, η Ν. Μπερτρώ απάντησε: “όχι δεν το κάναμε, και σας ευχαριστώ που μου δίνετε την ευκαιρία να το διευκρινίσω. Κανείς δεν μιλάει για αποπομπή κανενός από τη ζώνη Σένγκεν, ούτε μιλάμε για αναστολή της συνθήκης. Αυτό που συζητήσαμε είναι μια αναφορά για την διαχείριση των εξωτερικών συνόρων, δηλαδή της Ελλάδας, τέτοιες κάνουμε 5-7 κάθε χρόνο για διαφορετικά κράτη, δεν είναι εξαιρετικό ούτε το ότι κάνουμε μια τέτοια αναφορά. Αυτό που είναι διαφορετικό είναι τα ευρήματα. Και βρίσκουμε ότι υπάρχουν σοβαρές ελλείψεις στην ελληνική διαχείριση του εξωτερικού συνόρου της Σένγκεν.”
Κληθείσα να διευκρινίσει τότε τί αφορά η διορία των τριών μηνών στη σχετική απόφαση της Κομισιόν αναφέρει: “είναι προβλέψεις που υπάρχουν στη συνθήκη, υπό το συνοριακό κώδικα, που λέει ότι όταν υπάρχει κίνδυνος για τη δημόσια ασφάλεια, κάποια κράτη μπορούν προσωρινά να κάνουν ελέγχους στα μεταξύ τους σύνορα. Αυτό που συμβαίνει μεταξύ Γερμανίας και Αυστρίας, Αυστρίας και Σλοβενίας. Έχουν εισαγάγει προσωρινούς ελέγχους. Κανονικά πρέπει να αρθούν μέχρι το Μάιο. Εκτός και αν εμείς, η Κομισιόν, ενεργοποιήσουμε ένα άλλο άρθρο της συνθήκης, που επιτρέπει παράταση για δύο χρόνια στο σύνολο. Αυτό έχουμε. Για να το ενεργοποιήσουμε, πρέπει να έχουμε βρει σοβαρή έλλειψη στα εξωτερικά σύνορα και ακριβώς σε αυτό αναφέρεται η προθεσμία των τριών μηνών. Τα άρθρα 19 και 26 λένε ότι αν σε τρεις μήνες δεν ανακτήσουμε τον έλεγχο στα εξωτερικά σύνορα σε μια χώρα, τότε μια άλλη χώρα μπορεί να δικαιολογήσει ελέγχους για δύο χρόνια στα δικά της σύνορα”.
Παρομοίως διευκρινίζει ότι η υπόθεση δεν αφορά ούτε και τις πτήσεις από την Ελλάδα προς άλλες χώρες της ζώνης:” Δεν μιλάμε για αποκλεισμό της Ελλάδας από τη ζώνη Σένγκεν, αυτό θα σήμαινε ελέγχους σε όλους όσοι φεύγουν από την Ελλάδα προς τη ζώνη, με αεροπλάνα ή πλοία. Δεν μιλάμε για αυτό. Μιλάμε για τους ελέγχους που ήδη γίνονται σε κάποια σύνορα”.
Εξηγεί δε, ότι σκοπός της απόφασης δεν είναι να εγκλωβιστούν έτσι οι πρόσφυγες στα σύνορα με τα Σκόπια: “δεν έχει καμία σχέση με τους πρόσφυγες στα σύνορα με τα Σκόπια. Από εκεί ξεκινάει η σύγχυση. Εμείς σε σχέση με το Σένγκεν θέλουμε να δρούμε μέσα στους κανόνες, διότι τη στιγμή που θα αρχίσουμε να έχουμε χώρες που παρατείνουν τους ελέγχους εκτός κανόνων, τότε μιλάμε για τη διάλυση της Σένγκεν και δεν θέλουμε ποτέ να φτάσουμε εκεί. Θέλουμε να διατηρήσουμε την ελεύθερη διακίνηση. Ο Επίτροπος Αβραμόπουλος, αυτό είπε την περασμένη εβδομάδα, ότι θέλουμε να το διατηρήσουμε και να δρούμε εντός νομιμότητας.”
Συμπληρώνει μάλιστα ότι “σε σχέση με τα σύνορα με την ΠΓΔΜ, αυτό είναι κάτι που αποφάσισε η κυβέρνηση μαζί με τους επικεφαλής άλλων 11 κυβερνήσεων και η Κομισιόν το συζητά από τον Οκτώβρη και τη σύνοδο των δυτικών Βαλκανίων. Είπαμε τότε να έχουμε ενισχυμένη παρουσία, ενώ τα κράτη μέλη στέλνουν βοήθεια και σε διμερές επίπεδο στην άλλη πλευρά των συνόρων. Πρέπει να έχουμε έλεγχο των ροών, να ξέρουμε ποιος πάει που, όλοι να είναι καταγεγραμμένοι, με αποτυπώματα, σωστά.”
Ωστόσο εξηγεί ότι η σημερινή κατάσταση δεν συνάδει με τη νομιμότητα: “Σύμφωνα με το Διεθνές, το Κοινοτικό και το Ελληνικό Δίκαιο, καθένας που φτάνει από την Τουρκία στην Ελλάδα πρέπει να καταγράφεται και να ταυτοποιείται, με αποτυπώματα, γνήσια έντυπα, και έλεγχο συγκριτικά με τις βάσεις δεδομένων ασφαλείας. Αυτό πρέπει να γίνεται και αυτό προσπαθούμε να πετύχουμε μαζί με την ελληνική κυβέρνηση. Πρώτα να καταγράφονται και μετά είτε να πηγαίνουν σε άλλα κράτη μέλη, είτε να επιστρέφουν αν δεν έχουν δικαίωμα. Δεν μπορούμε να έχουμε ανεξέλεγκτες ροές και αυτό όλοι οι ηγέτες και η ελληνική κυβέρνηση συμφώνησαν.”
Η κ. Μπερτρώ λέει στο ΚΥΠΕ πως “βλέπουμε στην Ελλάδα ότι μεγάλη προσπάθεια γίνεται. Δεν είμαστε ακόμα εκεί γιατί δεν υπάρχει προσωπικό, υποδομές δυναμικό και όλα αυτά πρέπει να εφαρμοστούν. Δουλεύουμε για να τους βοηθήσουμε.” Ερωτηθείσα σε σχέση με τις ελληνικές αιτιάσεις πως δεν λαμβάνουν τη βοήθεια που ζητούν ξεκαθαρίζει: “η αλληλεγγύη της Κομισιόν και των άλλων θεσμών δεν μπορεί να αμφισβητηθεί. Η Κομισιόν έχει 150 υπαλλήλους και η Frontex 700. Δώσαμε ότι ζήτησαν; Όχι ακόμα, αλλά κανείς δεν μπορεί να πει ότι δεν δώσαμε και τίποτα. Πρέπει να υπάρχει υπευθυνότητα και από τις δύο πλευρές, και η Ελλάδα να κάνει περισσότερα και οι εταίροι.”
Αποκρούει μάλιστα και το μύθο ότι το προσωπικό της Frontex δουλεύει 9 με 5 Δευτέρα με Παρασκευή: “Οι υπάλληλοι της Frontex δουλεύουν πλήρες ωράριο κάτω από τις εντολές των ελληνικών αρχών και με τη συνεργασία των ελληνικών αρχών. Η Frontex δεν έχει δικούς της υπαλλήλους τους δανείζεται από τα κράτη μέλη. Τα κράτη μέλη πρέπει να ανταποκριθούν, άλλα έχουμε εκεί ήδη 700 άτομα. Δουλεύουν πλήρες ωράριο όλη τη μέρα, όλο το εικοσιτετράωρο.”
Στην συνέχεια η εκπρόσωπος της Κομισιόν εξηγεί τί θα αλλάξει με την κοινή ακτοφυλακή της ΕΕ, την οποία προτείνει ο πρόεδρος Γιούνκερ: “ο πρόεδρος Γιούνκερ έχουν θέσει την πρόταση για μια κοινή ακτοφυλακή, μια ενίσχυση της Frontex, διότι το πρόβλημα με τη Frontex είναι ότι δεν έχει δικό της προσωπικό. Εξαρτάται από τη διαθεσιμότητα και την πολιτική θέληση των κρατών μελών. Αυτό είναι ένα από τα ζητήματα που θα διορθώσουμε. Θα υπάρχει ανά πάσα στιγμή εφεδρεία συνοριοφυλάκων, η νέα υπηρεσία θα τους καλεί, άμεσα και θα τους στέλνει υπό τις διαταγές του κράτους μέλους που θα τους χρειαστεί.”
Απορρίπτει όμως την εικόνα της “εισβολής” παρά τη θέληση των κρατών μελών: “όχι, αυτό που προβλέπεται είναι πως όταν υπάρχει πρόβλημα και δεν έχει ζητηθεί επισήμως βοήθεια, η νέα υπηρεσία θα πηγαίνει και πάλι στη χώρα με το πρόβλημα, λειτουργώντας στα όρια του τοπικού νόμου. Δεν θέλουμε να φτάσουμε σε σημείο να μην τους θέλει το κράτος, αλλά αν φτάσουμε εκεί, το νομικό κείμενο λέει ότι τα κράτη μέλη θα αποφασίσουν και θα στήσουν αυτό το σύστημα. Αυτοί θα δεσμευθούν για το τι θα μπορεί να κάνει η υπηρεσία.”
Η Νατάσα Μπερτρώ απορρίπτει και την ιδέα των κοινών περιπολιών Ελλάδας – Τουρκίας στο Αιγαίο: “όχι δεν το συζητάμε αυτό. Δεν το θέσαμε ποτέ. Πρέπει να υπάρχει συνεργασία, να μπορούν να σωθούν ζωές, αυτό που θέλουμε είναι οι δύο ακτοφυλακές να μιλάνε μεταξύ τους, αλλά ο καθένας να επιτηρεί τη δική του πλευρά των συνόρων. Έχουμε ένα κοινό σχέδιο δράσης με την Τουρκία, είναι πολλά που πρέπει να κάνει η Τουρκία, για να βεβαιωθούμε ότι γίνονται έλεγχοι στη δική τους μεριά του συνόρου. Η συνεργασία μεταξύ των δύο είναι ήδη πολύ καλή κεντρικά, πρέπει να γίνει και τοπικά. Να μπορεί η μια ακτοφυλακή να ειδοποιεί την άλλη ότι πλησιάζουν μετανάστες”.
“Οι Τούρκοι θα επιχειρούν μόνο στα δικά τους χωρικά ύδατα. Κανείς δεν είπε κάτι άλλο. Ποτέ δε το προτείναμε”, λέει χαρακτηριστικά.
Σχολιάζοντας την συμφωνίας επανεισδοχής Ελλάδας – Τουρκίας εξηγεί ότι: “υπάρχει μια συμφωνία επανεισδοχής της ΕΕ ως σύνολο με την Τουρκία, όμως ισχύει προς το παρόν μόνο για τους Τούρκους υπηκόους. Για τους υπόλοιπους από το 2017, αν και προσπαθούμε να το φέρουμε πιο νωρίς. Όμως η Ελλάδα έχει μια διμερή συμφωνία επανεισδοχής. Αυτή δεν δουλεύει όπως ελπίζαμε, το δείξαμε αυτό στην έκθεση προόδου της Τουρκίας το Δεκέμβρη. Πολύ λίγες επαναπροωθήσεις έχουν γίνει. Τώρα τα πράγματα είναι λίγο καλύτερα, οι επαναπροωθήσεις έχουν προχωρήσει.” Συμπληρώνει δει ότι: “είναι ένα βασικό πρόβλημα με τις επαναπροωθήσεις, δεν φτάνει να πάνε μόνο στην Τουρκία, αλλά και να γυρνάνε στις χώρες προέλευσης και έχουμε συμφωνίες για αυτό με όλα τα κράτη του κόσμου. Αν όμως δεν καταγράφονται, οι μετανάστες φεύγουν από τα σημεία εισόδου και κανείς δεν μπορεί να τους ξαναβρεί.”
Σε σχέση με τις ελληνικές υποχρεώσεις αναφέρει ότι: “έχουμε ζητήσει από την Ελλάδα να στήσει hot spots, σημεία όπου θα φτάνουν, στα νησιά, έχουμε ένα μόνο στη Λέσβο, με τη Frontex και την αστυνομία που καταγράφουν. Πρέπει να γίνουν και τα άλλα 4. Η προθεσμία ήταν μέχρι το τέλος του 2015. Η επόμενη είναι μέχρι τη Σύνοδο του Φεβρουαρίου.” Ξεκαθαρίζει ότι τα hot spots “δεν είναι το ίδιο με τη φιλοξενία. Η δυνατότητα φιλοξενίας είναι για 50.000 ως το τέλος του 2015. Προφανώς δεν έγινε. Δουλεύουμε με τον ΟΗΕ για να χρηματοδοτήσουμε τις 20.000. Συνολικά 13.000 έχουν γίνει. και προχωράμε. Η κυβέρνηση προχωράει και με τις 30.000 αλλά είμαστε μακριά”. Σημειώνει δε πως: “δεν πρέπει η Ελλάδα να τους κρατήσει όλους, μόνο να έχουν κάπου να μείνουν όταν φτάνουν. Δεν είναι στατικές θέσεις. Θα προωθούνται ανά την ΕΕ ή θα γυρνάνε στις χώρες τους.”
“Η απόφαση μετεγκατάσταση έχει δουλέψει μόνο για 400 άτομα”, λέει η Ν. Μπερτώ και εξηγεί ότι: “αυτό γιατί η Ελλάδα δεν έχει στήσει ακόμα την διοικητική λειτουργία για αυτό. Και οι χώρες υποδοχής δεν έχουν φτιάξει τις θέσεις. Όλοι φταίνε. Αυτό όμως με τους 160.000 είναι μια πρώτη δοκιμή, ήδη έχουμε μια νέα πρόταση για ένα μόνιμο μηχανισμό χωρίς οροφή. Θα προσαρμόζεται στο πόσοι φτάνουν. Το άλλο ήταν ένα πρώτο βήμα. Κοιτάμε και το πως θα αλλάξει το σύστημα του Δουβλίνου.”
Η εκπρόσωπος της Κομισιόν αποκαλύπτει ότι το σύστημα του Δουβλίνου για το Άσυλο θα αλλάξει: “το σύστημα του Δουβλίνου δεν δουλεύει. Συζητάμε αλλαγές, η πρόταση για τη μετεγκατάσταση είναι μια αλλαγή ήδη. Το σύστημα πρέπει να αλλάξει” και απορρίπτει φήμες για στρατόπεδα συγκέντρωσης στην Αθήνα και push backs στη θάλασσα:
“Η ιδέα για το κέντρο των 400.000 είναι κάτι που ακούω για πρώτη φορά. Δεν είναι κοινοτική πρόταση, δεν το συζήτησε κανένας. Δεν ξέρω κανέναν που να ζητά να κρατήσει η Ελλάδα τους πάντες εκεί πέρα. Οι υπουργοί κάνουν διάφορα σχόλια, αλλά πρέπει να βλέπετε τις αποφάσεις. Push Backs – Κανείς δεν το ζήτησε ποτέ. Θα ήταν παράνομο, αντίθετο με το διεθνές δίκαιο. Η συνθήκη της Γενεύης προβλέπει να παραλαμβάνουμε όλους όσους φτάνουν στο έδαφός μας”.
Τέλος αποδίδει τις διαφωνίες με την ελληνικής πλευρά σε παρεξηγήσεις και σε παρανοήσεις που δημιουργεί ο Τύπος: “Δεν θέλω να σχολιάσω τί λέει η ελληνική κυβέρνηση, η κυβέρνηση κάθεται γύρω από το τραπέζι και ξέρει τί συζητάμε, όμως, η παρεξήγηση πιθανώς να βρίσκεται στο πως ο Τύπος μπερδεύει τα μηνύματα. Είναι σοκαριστικό που διαβάζω τίτλους ότι η χώρα θα διωχθεί από το Σένγκεν ενώ αυτό δεν έχει καμία σχέση με την πραγματικότητα.”
Αθανάσιος Αθανασίου, ΚΥΠΕ, Βρυξέλλες, Βέλγιο
