Τελευταία, γίνεται πολλή κουβέντα για εθελοντισμό. Δεν μπορεί παρά να επικροτεί κάποιος γενικά το έργο των εθελοντών που προσφέροντας την προσωπική τους εργασία βοηθούν το κοινωνικό σύνολο. Πολλά τα παραδείγματα ανιδιοτελών ανθρώπων που πραγματικά προσφέρουν και δεν τους παίρνει είδηση κανείς.
Αυτό δεν σημαίνει όμως ότι ο εθελοντισμός είναι δια πάσαν νόσον. Όταν φορείς επιφορτισμένοι με το καθήκον της καθαριότητας, καλούν τον κόσμο να καθαρίσει χωρίς κανείς τους να νοιώθει την ανάγκη να απολογηθεί, για το πως έφτασε μεγάλο κομμάτι του νησιού σε αυτή την κατάντια, κάτι δεν πάει καλά με την ερμηνεία της πολύ σοβαρής έννοιας του εθελοντισμού.
Το πλατύ χαμόγελο των κρατικών λειτουργών τα λέει όλα. Ανακουφισμένοι από την μετάθεση των ευθυνών τους στους πολίτες και ικανοποιημένοι από την προβολή τους στα ΜΜΕ, παρακολουθούν τη δουλειά που έπρεπε να έχουν κάνει αυτοί, να γίνεται από άλλους.
Πάμε στην παραλία να μαζέψουμε τα σκουπίδια. Και από πίσω ο αντιδήμαρχος καθαριότητας με ένα χαμόγελο μέχρι τα αυτιά να επικροτεί την «δράση». Και είναι οικτρό, το ότι, όλοι επικαλούνται την κρίση, βαφτίζουν αλληλεγγύη και εθελοντισμό τα πάντα, «χτυπώντας» το ευαίσθητο θυμικό αυτό το διάστημα όλων μας, αφού πριν μας έχουν ενοχοποιήσει καταλλήλως.
Γιατί ναι! Φταίνε οι πολίτες που ότι τους περισσεύει το πετάνε στο διπλανό δασάκι, αλλά αυτό, δεν έγινε τα 5-6 τελευταία χρόνια. Γινόταν και όταν οι πακτωλοί από τα ΕΣΠΑ γέμιζαν τα ταμεία, και το προσωπικό περίσσευε.
Τότε, δεν βρήκες αρμόδιε κονδύλι για να μαζέψεις με εργολαβία ότι μάζεψε η αδιαφορία σου απέναντι σε τέτοια φαινόμενα; Και τι έκανες τόσα χρόνια, να εκπαιδεύσεις τους πολίτες σου και να πάρεις όλα εκείνα τα μέτρα που χρειάζονται για να μην ξανασυμβούν; Και πως νομίζεις πως θα εκπαιδεύσεις στην ιδέα του εθελοντισμού ή του σεβασμού στο περιβάλλον; Με το να μαζεύεις σχολεία και προσκοπάκια μια φορά τον χρόνο να καθαρίσουν παραλίες;
Και φυσικά (και αυτό είναι το χειρότερο) δεν πρόκειται κανείς να κάνει τίποτε ούτε τώρα, ώστε να μην ξανάρθει σε αυτή την κατάσταση η παραλία ή το πάρκο. Ας είναι καλά οι εθελοντές…
Με άλλα λόγια, καλείται ο πολίτης να κάνει τη δουλειά που θα έπρεπε να κάνουν κάποιοι κρατικοί υπάλληλοι, που πληρώνονται για αυτόν ακριβώς το λόγο και επί καθημερινής βάσεως.
Θα μου πεις και τι προτείνεις; Τίποτε δεν θα καθαριστεί, ούτε με θεωρίες, ούτε φυσικά από τις «αρμόδιες» υπηρεσίες, εδώ που έχουμε φτάσει. Να συνεχίσουμε να ζούμε μέσα στη βρώμα γκρινιάζοντας;
Όχι βέβαια. Θα ήθελα όμως, η παρέμβαση των εθελοντών να κόβει το γέλιο των δημάρχων, αντιδημάρχων και λοιπών ανεύθυνων.
Ναι, να πάμε να καθαρίσουμε και από πίσω τα ΜΜΕ, να καταγράφουν την κατάντια. Και να βρεθεί ένας δικηγόρος, να καταθέσει αγωγή στον τοπικό άρχοντα! Τα στοιχεία που θα συλλεχθούν κατά τον καθαρισμό αρκούν! Να δεις πως κόβεται το χαμόγελο του «κρατικού λειτουργού»…
Ναι, πάμε να καθαρίσουμε την παραλία, ο παρκάκι και την παιδική χαρά, τον αρχαιολογικό χώρο. Όμως τα σκουπίδια, όχι στη χωματερή, αλλά στο Δημαρχείο! Φαντάσου μόνο τα περιποιημένα παρτέρια του Δημαρχιακού μεγάρου, διακοσμημένα με χρησιμοποιημένα προφυλακτικά, παλιά πλυντήρια και βρώμικες κάλτσες που πριν λίγες ώρες κοσμούσαν το αλσάκι που έπαιζε το δικό σου παιδί!
Να προβληθεί η ανεπάρκεια των εκλεγμένων, ώστε να πάψει η αδιαφορία, να αναγκαστούν να οργανωθούν και να δουλέψουν.
Ναι, να καθαρίσουμε και να τους βεβαιώσουμε πως σε λίγο καιρό θα ξανάρθουμε να δούμε εάν είναι το ίδιο καθαρά όπως τα αφήσαμε.
Ο ενεργός πολίτης δεν πρέπει να γίνεται εργαλείο που στηρίζει την αδιαφορία των κρατικών «λειτουργών», αλλά να συμμετέχει ώστε να διορθώνονται τα κακώς κείμενα. Αν αυτό σημαίνει να πάρει τον κασμά και να αρχίσει να σκάβει, να σκάψει.’ Ομως, θα πρέπει να αναρωτηθεί παράλληλα, γιατί πρέπει να σκάβει, εκεί που υπάρχουν άνθρωποι που πληρώνονται για αυτή τη δουλειά. Πρέπει να προβληματίζεται, όχι μόνο πως θα διορθωθεί το πρόβλημα, αλλά και πως θα αποτραπεί η διαιώνισή του.
Ακόμα και εάν δεχτώ πως ο καταμερισμός ευθυνών είναι συχνά από δύσκολος έως αδύνατος, το θέμα δεν είναι τόσο η τιμωρία των υπευθύνων, αλλά η αποφυγή επανάληψης, διαιώνισης του προβλήματος. Θέλεις να προσφέρεις, ψάξε που θα το κάνεις πρώτα, σε ποιον τελικά προσφέρεις τις υπηρεσίες σου. Γιατί κυκλοφορεί και το φαινόμενο «δράσεων» με κομματικές ομπρέλες. «Δράσεων» που επιδοτούνται από κοινοτικά προγράμματα και εξαντλούν την ευαισθησία τους (και το κοινοτικό πρόγραμμα) για το περιβάλλον, σε ζωγραφιές από παιδάκια. Εθελοντής είπαμε, όχι βλάκας. Όσο τρέχεις να καθαρίσεις, να προσφέρεις, να κλείσεις τα κενά, σιωπώντας όλο τον υπόλοιπο καιρό, βοηθάς στη διαιώνιση του προβλήματος. Οι υπεύθυνοι κρατικοί λειτουργοί εν τω μεταξύ θα σου χαμογελούν και θα σε χτυπούν ικανοποιημένοι στην πλάτη και οι «δράσεις» θα τσακώνονται ποιας είσαι. Α… και θα σου κουνούν το χέρι, γιατί δεν πήρες το χορτοκοπτικό και κάθεσαι στον καναπέ.
