«Η Ελλάδα διαπιστώνει την έλλειψη θέλησης εκ μέρους της Τουρκίας να εκπληρώσει τις υποχρεώσεις που ανέλαβε έναντι της Ενωσης αλλά και της Κυπριακής Δημοκρατίας, ειδικά… εάν δεν υπάρξει πλήρης τουρκική συμμόρφωση πέραν των κυρώσεων του 2006, που παραμένουν σε ισχύ, θα διαβουλευτούμε με τους εταίρους μας για το δέον γενέσθαι»
Αυτά δηλώνει σε συνέντευξή του προς την εφημερίδα «Ο Φιλελεύθερος», ο υφ/ργός Εξωτερικών κ. Γιάννης Βαληνάκης, ενώ αναφερόμενος στις τουρκικές παραβιάσεις στο Αιγαίο, δηλώνει, μεταξύ άλλων: «Κάθε απόκλιση από τις ευρωπαϊκές αρχές και αξίες είναι βέβαιον ότι μεγαλώνει την απόσταση της Τουρκίας από τον ενταξιακό της στόχο. Ανεκτικότητα από την πλευρά της Ελλάδας, δεν υπάρχει».
Αναλυτικά η συνέντευξη:
• Λέγεται σε Αθήνα και Λευκωσία ότι είναι νωρίς να υπάρχει τοποθέτηση για την αξιολόγηση της Τουρκίας από την Ε.Ε. Υπάρχει, όμως, ένα γενικό πλαίσιο κινήσεων και κριτήρια, στα οποία θα στηριχθεί η τοποθέτηση το Δεκέμβριο;
Πριν 5 χρόνια συμφωνήσαμε στο πλαίσιο της ΕΕ να δοθεί η ευκαιρία στην Τουρκία να γίνει πλήρες μέλος της ΕΕ κάτω από συγκεκριμένες προϋποθέσεις και προαπαιτούμενα. Αυτά είναι καταγεγραμμένα στο Διαπραγματευτικό Πλαίσιο και η Τουρκία οφείλει να τα εκπληρώσει. Ο δρόμος της Τουρκίας προς την πλήρη ένταξη έχει πολλούς ενδιάμεσους σταθμούς «διοδίων» που ονομάζονται διαπραγματευτικά κεφάλαια. Σε κάθε ένα η Τουρκία, όπως όλες οι χώρες πριν από αυτήν, μικρές ή μεγάλες, οφείλει να πληρώσει τα απαραίτητα «διόδια», δηλαδή να εκπληρώσει τις συγκεκριμένες προϋποθέσεις που το κοινοτικό κεκτημένο και τα 27 κράτη μέλη θέτουν. Η μη εκπλήρωση αυτών των υποχρεώσεων συνεπάγεται καθυστερήσεις, πισωγυρίσματα αλλά και επιπλέον κόστος κάτι που ήδη έγινε εμφανές το 2006 με την ομόφωνη απόφαση των 27 για το πάγωμα των 8 κεφαλαίων και το μη κλείσιμο όλων των υπολοίπων.
• Δεν υπάρχουν ενδείξεις ότι η Τουρκία θα εκπληρώσει τις υποχρεώσεις της έναντι της Ε.Ε. Βεβαίως, χρόνος υπάρχει, αλλά μπορεί κανείς να αντιληφθεί ότι δεν υπάρχει από μέρους της διάθεση. Πώς θα αντιμετωπίσουμε το ενδεχόμενο να μην εφαρμόσει δεσμεύσεις και υποχρεώσεις της;
Δυστυχώς διαπιστώνουμε πράγματι την έλλειψη θέλησης εκ μέρους της Τουρκίας να εκπληρώσει τις υποχρεώσεις που ανέλαβε έναντι της Ένωσης αλλά και της Κυπριακής Δημοκρατίας ειδικά. Η Τουρκία οφείλει να τιμήσει την υπογραφή της. Ας μην υπάρξει καμία αμφιβολία περί τούτου. Εάν δεν υπάρξει πλήρης τουρκική συμμόρφωση πέραν των κυρώσεων του 2006, που παραμένουν σε ισχύ, θα διαβουλευτούμε με τους εταίρους μας για το τι δέον γενέσθαι ώστε η Τουρκία να ανταποκριθεί στις υποχρεώσεις της. Στο πλαίσιο αυτών των διαβουλεύσεων έχουμε τις επιλογές μας ανοιχτές στο τραπέζι. Θέλουμε όμως να καλέσουμε ακόμα μια φορά την Τουρκία να το πράξει εγκαταλείποντας την ψευδαίσθηση ότι μπορεί να απαλλαγεί από τις υποχρεώσεις της.
• Υπάρχουν εταίροι μας στην Ε.Ε., που ευνοούν αναβολή της αξιολόγησης της Τουρκίας. Ένα τέτοιο σενάριο μπορεί να γίνει αποδεκτό και από την Ελλάδα;
Ούτε τα χάδια, ούτε οι αφορισμοί είναι χρήσιμοι. Οι καλοί λογαριασμοί κάνουν τους καλούς φίλους. Προσπάθειες να οδηγηθούν τα πράγματα σε νέες παρατάσεις ή σε στήριξη της τουρκικής θέσης για διασύνδεση των τουρκικών υποχρεώσεων με το ζήτημα του κανονισμού για το δήθεν απ ευθείας εμπόριο ουδόλως βοηθούν το ξεπέρασμα του αδιεξόδου. Αντίθετα κάνουν την Τουρκία να επιμένει στη σημερινή άτεγκτη στάση της θεωρώντας ότι όχι μόνο κόστος δεν θα έχει αλλά και θα ωφεληθεί.
Σε ό,τι αφορά το θέμα της βελτίωσης της οικονομικής κατάστασης των Τ/κ τόσο η Κυπριακή Δημοκρατία όσο και η ΕΕ έχουν πράξει πολλά και σημαντικά τα τελευταία 5 χρόνια κάτι που αποδεικνύεται και από τη σημαντική βελτίωση του βιοτικού τους επιπέδου. Οι καθυστερήσεις και τα εμπόδια στην τουρκική ενταξιακή πορεία οφείλονται στο ότι η ίδια η Τουρκία δεν προχωρεί στις αναγκαίες μεταρρυθμίσεις και προσαρμογές στην εξωτερική συμπεριφορά της. Αυτοί που πράγματι θέλουν να βοηθήσουν την Τουρκία πρέπει να την πείσουν να βοηθήσει τον εαυτό της εκπληρώνοντας στους αμέσως επόμενους μήνες τις υποχρεώσεις της.
• Εάν η Τουρκία περάσει τη δοκιμασία του Δεκεμβρίου, χωρίς επιπτώσεις αλλά και χωρίς να εκπληρώσει υποχρεώσεις, δεν θα συνιστά υπαναχώρηση σε σχέση με τα ελλαδοτουρκικά αλλά και το Κυπριακό; Κυρίως το Κυπριακό.
Επιτρέψτε μου, να μην θέλω να ανοίξω σήμερα τα χαρτιά μου μπαίνοντας σε μία συζήτηση υποθετικών σεναρίων.
• Η διαδικασία στο Κυπριακό δεν προχωρεί όπως αρχικά είχαν κάποιοι προβλέψει. Θεωρείτε ότι μπορεί να επιτευχθεί συμφωνία εντός των χρονικών πλαισίων που θέτουν τα Ηνωμένα Έθνη αλλά και η τουρκική πλευρά; Μέχρι το τέλος του χρόνου, δηλαδή.
Η ελπίδα για ουσιαστική πρόοδο στις εν εξελίξει διαπραγματεύσεις δεν έχει μέχρι σήμερα υλοποιηθεί. Παρά την κάποια πρόοδο σε ορισμένα θέματα όπως η Διακυβέρνηση σε πολλά βρισκόμαστε ακόμα μακριά από μία συμφωνία. Ο κύριος λόγος για αυτό εντοπίζεται στην εμμονή της τουρκικής πλευράς να παρουσιάζει στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων θέσεις που έρχονται σε αντίθεση με τις αποφάσεις του ΟΗΕ, τις αρχές της ΕΕ και το ευρωπαϊκό κεκτημένο. Ενώ επί της αρχής η Τ/κ πλευρά συμφώνησε για ομοσπονδιακή λύση οι προτάσεις της δυστυχώς θα οδηγούσαν στη συγκρότηση ενός συνομοσπονδιακού μορφώματος. Σε ό,τι αφορά τον παράγοντα χρόνο πρώτοι από όλους οι Ε/κ είναι εκείνοι που θέλουν λύση το συντομότερο δυνατό γιατί είναι οι Ε/κ που ζουν υπό διαρκή τουρκική απειλή , γιατί είναι οι Ε/κ που στερούνται των περιουσιών τους. Πιστεύουμε ότι ο Πρόεδρος Χριστόφιας έκανε και θα κάνει κάθε τι το δυνατόν για να πετύχει μία λύση στο πλαίσιο που έχουμε από καιρό καθορίσει. Η επιτυχία της προσπάθειάς του όμως εξαρτάται από την τουρκική πλευρά που θα πρέπει να εγκαταλείψει τις λογικές της συνομοσπονδίας και των δύο κρατών. Η ομοσπονδιακή λύση θα υπηρετήσει τα συμφέροντα και των δύο κοινοτήτων στην Κύπρο.
• Όσο κάποιοι και να δηλώνουν πως αυτό δεν γίνεται, υπάρχει η αίσθηση ότι αυτό που φαίνεται να προωθείται στο Κυπριακό είναι ένα πλαίσιο διαφοροποιημένο μερικώς από το σχέδιο Ανάν. Έχετε και εσείς αυτή την αίσθηση;
Η δική μου αίσθηση είναι διαφορετική. Οι επικεφαλίδες των κεφαλαίων λίγο πολύ παραμένουν οι ίδιες αλλά η ουσία έγκειται στο τι θα περιληφθεί κάτω από αυτές.
• Όπως και το 2004, έτσι και τώρα φαίνεται ότι οι εξελίξεις στο Κυπριακό θα συμπέσουν με τις εκλογές στην Ελλάδα. Όταν συμβαίνει να υπάρχουν εξελίξεις παραμονές εκλογών στην Τουρκία, τα πάντα παγώνουν. Πρωτοβουλίες, εξελίξεις, συνομιλίες. Το 2004 δεν το έπραξε η Αθήνα, ούτε και τώρα θα ζητήσει προσωρινό πάγωμα των διεργασιών μέχρι τις εκλογές;
Η κυβέρνηση δεν εκλογολογεί και με υψηλό αίσθημα ευθύνης, συνεχίζει κανονικά να υλοποιεί τις δεσμεύσεις της. Δουλειά μας είναι πάντα να αντιμετωπίσουμε τις μεγάλες προκλήσεις, να επιλύουμε τα προβλήματα του ελληνικού λαού και να διαφυλάξουμε τα εθνικά μας συμφέροντα ανά τον κόσμο, με ξεχωριστή έμφαση στο Αιγαίο, τη Κύπρο και τα Βαλκάνια.
• Πολλοί λένε ότι η ¶γκυρα παίζει με τη φωτιά στο Αιγαίο. ¶λλοι υποστηρίζουν πως η επιθετικότητα και προκλητικότητά της οφείλεται στην ελληνική ανεκτικότητα. Πώς απαντάτε;
Η τουρκική συμπεριφορά στο Αιγαίο είναι απαράδεκτη. Δεν συνάδει με την αρχή της καλής γειτονίας, όπως αυτή έχει καταγραφεί σε διαδοχικές αποφάσεις του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου σχετικά με την ενταξιακή διαδικασία της Τουρκίας. Κάθε απόκλιση από τις ευρωπαϊκές αρχές και αξίες είναι βέβαιο ότι μεγαλώνει την απόσταση της Τουρκίας από τον ενταξιακό της στόχο. Ανεκτικότητα από την πλευρά της Ελλάδας δεν υπάρχει. Γίνονται όλες οι απαραίτητες διπλωματικές ενέργειες τόσο σε διμερές, έναντι της Τουρκίας, επίπεδο, όσο και έναντι των εταίρων, των συμμάχων και των διεθνών οργανισμών στους οποίους συμμετέχουμε. Μάλιστα, στο πρόσφατο Συμβούλιο Υπουργών Εξωτερικών της Ε.Ε. η κα. Ν. Μπακογιάννη ενημέρωσε λεπτομερώς τους εταίρους μας για την απαράδεκτη αυτή συμπεριφορά, η οποία δεν αρμόζει σε μία υποψήφια χώρα. Η ενημέρωση αυτή έγινε όπως αντιλαμβάνεστε σε μια κρίσιμη χρονικά στιγμή, δηλαδή εν όψει και της αξιολόγησης της Τουρκίας που ετοιμάζεται από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και θα γίνει από τα Κράτη Μέλη τον ερχόμενο Δεκέμβριο.
• Εσχάτως οι προκλήσεις αυτές αγγίζουν και την Κύπρο λόγω των ερευνών για τον εντοπισμό κοιτασμάτων πετρελαίου.
Ανεξάρτητα από τις ειδικές πτυχές του καθενός από τα ζητήματα αυτά η Ελλάδα στηρίζει τις προσπάθειες της κυπριακής κυβέρνησης και θεωρούμε ότι η Κυπριακή Δημοκρατία όπως κάθε κυρίαρχο κράτος έχει το αυτονόητο δικαίωμα να πραγματοποιεί έρευνες στην Αποκλειστική Οικονομική της Ζώνη. Θέλω ιδιαίτερα να τονίσω ότι στην Ευρωπαϊκή Ένωση η λογική των απειλών χρήσης βίας δεν έχει θέση. Εάν η Τουρκία φιλοδοξεί να καταστεί πλήρες μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης πρέπει να ξεχάσει τέτοιους είδους συμπεριφορές .
