Ενα νέο υπερταμείο με τέσσερις πυλώνες δημιουργείται για την περιουσία του Δημοσίου, με τα έσοδα που θα προκύψουν να πηγαίνουν σε δύο κατευθύνσεις: στο χρέος και σε νέες επενδύσεις.
Με βάση το κυβερνητικό χρονοδιάγραμμα μέσα στον Ιούνιο θα ανακοινωθεί το συμβούλιο που θα το εποπτεύει, και μέχρι τον Σεπτέμβριο η νέα εταιρεία θα έχει μπει σε λειτουργία.
Η σύσταση της Ελληνικής Εταιρείας Δημοσίων Συμμετοχών και Περιουσίας -όπως είναι η επίσημη ονομασία του νέου υπερταμείου- προβλέπεται στον νόμο που ψηφίστηκε την προηγούμενη Κυριακή. Θα αποτελείται από τέσσερις «εταιρείες», που θα έχουν την ευθύνη για την αξιοποίηση της περιουσίας του Δημοσίου. Συγκεκριμένα δημιουργείται η Εταιρεία Δημοσίων Συμμετοχών, όπου σε αυτήν τη φάση εντάσσονται έξι επιχειρήσεις. Σύμφωνα με τα όσα ανακοινώθηκαν στη Βουλή πρόκειται για τις: ΟΑΣΑ, ΟΣΥ ΑΕ, ΣΤΑΣΥ ΑΕ, ΟΣΕ ΑΕ, ΟΑΚΑ και ΕΛΤΑ ΑΕ. Σταδιακά μπορεί να υπαχθούν και άλλες επιχειρήσεις, κάτι που θα συζητηθεί εκ νέου το φθινόπωρο. Επίσης στην ομπρέλα του νέου Ταμείου θα υπαχθούν το ΤΑΙΠΕΔ (μέχρι να ολοκληρωθούν οι υποχρεώσεις που έχει αναλάβει), το Ταμείο Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας καθώς και η ΕΤΑΔ (Εταιρεία Ακινήτων Δημοσίου).
Το νέο σχέδιο πυροδότησε σφοδρή σύγκρουση στη Βουλή, καθώς κυβέρνηση και αντιπολίτευση διασταύρωσαν τα ξίφη τους σχεδόν για το σύνολο των προωθούμενων διατάξεων.
Στο επίκεντρο της πολιτικής αντιπαράθεσης βρέθηκε η διάρκεια ζωής της εταιρείας, η σύνθεση του εποπτικού συμβουλίου αλλά και το κατά πόσο ο όρος «αξιοποίηση της περιουσίας» συνεπάγεται ιδιωτικοποιήσεις. Κυβερνητικά στελέχη τόνιζαν με διαδοχικές τοποθετήσεις τους πως δεν σημαίνει πως όσες επιχειρήσεις μπουν στο νέο Ταμείο θα πάνε προς ιδιωτικοποίηση. Σε κάποιες περιπτώσεις θα υπάρξουν ιδιωτικοποιήσεις (υπάρχουν οι σχετικές διαδικασίες στο ΤΑΙΠΕΔ), σε άλλες θα αναζητηθεί στρατηγικός επενδυτής, σε κάποιες θα πωληθεί μειοψηφικό ποσοστό (με το Δημόσιο να διατηρεί την πλειοψηφία) και σε άλλες θα αναζητηθούν τρόποι αναβάθμισής τους.
Σε δημόσιο έλεγχο
Ενδεικτική του κλίματος στο κυβερνητικό στρατόπεδο είναι η τοποθέτηση του υπουργού Οικονομίας Γιώργου Σταθάκη, ο οποίος δήλωσε πως «καμία ιδιωτικοποίηση σε νερά, ούτε σε Ενέργεια, συγκοινωνίες και τα σχετικά. Αρα δεν τίθεται θέμα ιδιωτικοποίησεων όλου αυτού του φάσματος των πραγμάτων. Είναι δεδομένο πως θα παραμείνουν σε δημόσιο έλεγχο».
Τα έσοδα που θα προκύψουν από την περιουσία του Δημοσίου θα κατευθύνονται σε δύο «κουμπαράδες» με διαφορετικό σκοπό. Συγκεκριμένα στον νόμο προβλέπεται πως θα πηγαίνουν:
• Σε ποσοστό 50% για το χρέος. Η μείωση του χρέους αφορά μόνο στις υποχρεώσεις του ν. 4336.2015 (δηλαδή της τρίτης δανειακής σύμβασης). Μετά την κάλυψή τους -και για το υπόλοιπο της ζωής της εταιρείας- η λειτουργία θα αφορά αναπτυξιακούς στόχους.
• Σε ποσοστό 50% για επενδύσεις (που αποτελεί και την κυριότερη τροποποίηση σε σχέση με το παρελθόν που τα χρήματα από τις ιδιωτικοποιήσεις πήγαιναν αποκλειστικά στο χρέος). Με τις νέες διατάξεις από το ποσοστό αυτό ένα μεγάλο τμήμα θα πηγαίνει σε νέες επενδύσεις, με στόχο να υπάρξει ανάπτυξη. Οι τομείς που θα γίνονται οι επενδύσεις χαράσσονται στο πλαίσιο της κυβερνητικής πολιτικής και μεταξύ άλλων θα δοθεί έμφαση στην έρευνα και στην καινοτομία αλλά και σε συμπράξεις δημόσιου και ιδιωτικού τομέα. Ταυτόχρονα -με βάση το άρθρο 200 του νόμου- τμήμα αυτών των χρημάτων μπορεί να πηγαίνει για επενδύσεις σε περιουσιακά στοιχεία της εταιρείας και των άμεσων θυγατρικών της. Δηλαδή το Ταμείο θα έχει τη δυνατότητα να επενδύει στα ίδια τα περιουσιακά του στοιχεία προκειμένου να ανεβαίνει η αξία τους και μετά να τα αξιοποιεί.
Τα 99 έτη
Πεδίο σφοδρής πολιτικής αντιπαράθεσης -τις ημέρες που συζητούνταν η διάταξη στις επιτροπές αλλά και στην Ολομέλεια της Βουλής- ήταν η διάρκεια ζωής της εταιρείας, που είναι 99 έτη. Υπουργοί της κυβέρνησης, απαντώντας στα πυρά της αντιπολίτευσης, τόνιζαν πως αυτό αποτελεί συνήθη πρακτική για μεγάλους οργανισμούς με μακροπρόθεσμους στόχους.
Βασικό επιχείρημα ήταν πως όσο πιο μικρή είναι η διάρκεια ζωής τόσο περισσότερα έσοδα θα έπρεπε να αποδοθούν για την εξυπηρέτηση της δανειακής σύμβασης, κάτι που θα είχε ως αποτέλεσμα να αυξηθούν οι πιέσεις για ιδιωτικοποιήσεις. Οπως τονίζει πρόσωπο που έχει παρακολουθήσει από πολύ κοντά τη διαπραγμάτευση με τους δανειστές, «ο λόγος για τον οποίο η διάρκεια της εταιρείας είναι μεγαλύτερη από τη διάρκεια του δανείου είναι γιατί ο στόχος είναι ευρύτερος από τον κοντόφθαλμο τρόπο με τον οποίο κατά καιρούς είχαν αντιμετωπιστεί οι ιδιωτικοποιήσεις».
Γαλλικό μοντέλο
Στην αιτιολογική έκθεση αναφέρεται πως ο νέος θεσμός δεν είναι δεσμευμένος να ιδιωτικοποιεί, αλλά έχει ως στόχο την αξιοποίηση της περιουσίας (κάτι αντίστοιχο με το γαλλικό μοντέλο). Να σημειωθεί πως στον νόμο επισημαίνεται (στο άρθρο 197) πως δεν θα υπάρξουν απολύσεις ούτε αλλαγές στο εργασιακό καθεστώς στις ΔΕΚΟ που θα μπουν στην Εταιρεία.
Η διοικητική πυραμίδα
Ο υπουργός Oικονομικών θα έχει τον τελευταίο λόγο
Οσον αφορά στη διοίκηση της Ελληνικής Εταιρείας Δημοσίων Συμμετοχών και Περιουσίας από τον νόμο προβλέπεται η σύσταση εποπτικού αλλά και διοικητικού συμβουλίου. Τον τελευταίο λόγο θα έχει ο υπουργός Οικονομικών.
Το εποπτικό συμβούλιο του νέου Ταμείου αποτελείται από πέντε μέλη. Τα τρία μέλη θα ορίζονται από την ελληνική πλευρά (κατόπιν σύμφωνης γνώμης της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και του Ευρωπαϊκού Μηχανισμού Σταθερότητας που ενεργούν από κοινού). Τα άλλα δύο μέλη θα ορισθούν από τους θεσμούς, με τη σύμφωνη γνώμη του υπουργού Οικονομικών (με δικαίωμα βέτο).
Η θητεία των μελών -όπως αναφέρεται στο άρθρο 191- πρόκειται να είναι πενταετής. Για να υπάρξει απόφαση θα πρέπει να υπάρχει θετική ψήφος τουλάχιστον τεσσάρων από τα πέντε μέλη. Να σημειωθεί πως ο πρόεδρος του εποπτικού συμβουλίου δεν έχει επιπλέον αρμοδιότητες από τα άλλα μέλη (για παράδειγμα δεν έχει διπλή ψήφο).
Στόχος των πέντε μελών είναι η εποπτεία της λειτουργίας της εταιρείας και όχι η άσκηση διοίκησης. Για αυτό τον λόγο προβλέπεται διοικητικό συμβούλιο, τα μέλη του οποίου (που θα είναι από πέντε έως επτά) επιλέγονται από το εποπτικό συμβούλιο.
Με βάση τον νόμο που πέρασε από τη Βουλή, το Διοικητικό Συμβούλιο υποχρεούται να συζητήσει στην αρμόδια επιτροπή της Βουλής την ετήσια έκθεση που καταρτίζει.
Ταυτόχρονα ελέγχεται από τον υπουργό Οικονομικών, ο οποίος είναι αυτός που εγκρίνει το στρατηγικό σχέδιο της εταιρείας.
Η… μάχη των ονομάτων έχει ήδη ξεκινήσει, καθώς είναι σε εξέλιξη η αναζήτηση των προσώπων που θα αναλάβουν να «τρέξουν» το εγχείρημα του υπερταμείου. Πάντως κυβερνητικές πηγές εμφανίζονταν φειδωλές στις δηλώσεις τους και απέφευγαν να επιβεβαιώσουν τα ονόματα που κυκλοφορούσαν στους διαδρόμους του Κοινοβουλίου.
Να επισημανθεί πως το αρχικό μετοχικό κεφάλαιο θα είναι 40 εκατομμύρια ευρώ και καλύπτεται στο σύνολό του από το Ελληνικό Δημόσιο. Η έδρα της εταιρείας (άρθρο 186 του νέου νόμου) θα είναι στην Αττική.
Το επιχειρησιακό σχέδιο του ΤΑΙΠΕΔ
Οσον αφορά στο Ταμείο Αξιοποίησης Ιδιωτικής Περιουσίας του Δημοσίου (ΤΑΙΠΕΔ), αυτό θα παραμείνει σε λειτουργία μέχρι να ολοκληρώσει τις υποχρεώσεις που έχει αναλάβει (ύψους περίπου 6 δισεκατομμυρίων ευρώ έως το 2018).
Στο αναθεωρημένο επιχειρησιακό σχέδιο που δημοσιεύτηκε σε ΦΕΚ περιλαμβάνονται τα εξής: περιφερειακά αεροδρόμια, Ελληνικό, Αστήρ Βουλιαγμένης, Αφάντου Ρόδου, ΔΕΣΦΑ, ΟΛΠ, ΟΛΘ, ΤΡΑΙΝΟΣΕ ΕΕΣΤΤΥ, Διεθνής Αερολιμένας Αθηνών, Ηλεκτρονικές δημοπρασίες ακινήτων, Μαρίνες, Εγνατία Οδός, ΕΛΠΕ, ΟΤΕ, ΔΕΗ, ΕΥΔΑΠ, ΕΥΑΘ, ΔΕΠΑ, ΕΛΤΑ.
Παράλληλα, όπως ήδη αναφέρθηκε, στην «ομπρέλα» του νέου Ταμείου πρόκειται να μπουν η ΕΤΑΔ (δηλαδή η Εταιρεία Ακινήτων του Δημοσίου) και το Ταμείο Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας.
ΚΑΤΕΡΙΝΑ ΚΟΚΚΑΛΙΑΡΗ-ΕΘΝΟΣ
