Πολιτική θύελλα προκαλεί τις τελευταίες ώρες η αποκάλυψη ότιυπηρεσία του υπουργείου Πολιτισμού επιθυμεί να κηρύξει «αρχαιολογικό χώρο» σχεδόν ολόκληρη την περιοχή Ελληνικού, όπου πρόκειται να γίνει μια από τις μεγαλύτερες επενδύσεις και μάλιστα σε περίοδο κρίσης.
Έντονη ήταν η αντίδραση σύσσωμης σχεδόν της αντιπολίτευσης, με τη Νέα Δημοκρατία να καλεί τον ίδιο τον πρωθυπουργό να λάβει ξεκάθαρα θέση για τις εξελίξεις, σημειώνοντας πως η κυβερνητική πολιτική συνεχίζει να παράγει αδιέξοδα και τους εκπροσώπους των υπόλοιπων κομμάτων να στηλιτεύουν -και μάλιστα με ιδιαίτερα σκωπτικό τρόπο- το ενδεχόμενο να προχωρήσει η κήρυξη αρχαιολογικού χώρου, κάτι που θα οδηγούσε σε «ναυάγιο» της επένδυσης. «Ο μόνος που βρίσκεται σε αδιέξοδο είναι εκείνος που γράφει τις ανακοινώσεις της ΝΔ» απάντησε η κυβερνητική εκπρόσωπος Όλγα Γεροβασίλη.
Λίγο νωρίτερα, το υπουργείο Πολιτισμού είχε επιχειρήσει να διασκεδάσει τις εντυπώσεις που προκάλεσε η δημοσιοποίηση εγγράφου υπηρεσιών του περί πρόθεσης κήρυξης του Ελληνικού ως «αρχαιολογικού χώρου».
Σε τετρασέλιδη ανακοίνωση την οποία έδωσε στη δημοσιότητα, το υπουργείο έκανε λόγο για «καταστροφολογικά δημοσιεύματα»γύρω από την επένδυση του Ελληνικού. Ωστόσο παραδέχεται ότι πράγματι έχει ζητηθεί η κήρυξη ως αρχαιολογικού χώρου μεγάλου τμήματος της περιοχής προς παραχώρηση -«τμήμα της επένδυσης στο Ελληνικό και όχι ολόκληρη την επένδυση» όπως αναφέρεται επί λέξει.
Και διαψεύδει ουσιαστικά μόνο το ότι ζητεί να κηρυχθεί ως “νεότερο μνημείο” ο διάδρομος προσγείωσης ή ο υδατόπυργος της πρώην αμερικανικής βάσης (!), αφού αναφέρει πως έχει ζητηθεί γνωμοδότηση «για χαρακτηρισμό ή μη μόνο των εξής κτηρίων: (α) του κελύφους του αρχικού κτηρίου του δυτικού αεροσταθμού (αίθουσα αφίξεων – αναχωρήσεων εξωτερικού), (β) του παλαιού πύργου ελέγχου του αεροσταθμού, (γ) του αγγλικού υπόστεγου (Παγόδα) και (δ) του αρχικού πυρήνα του συγκροτήματος του πρώην αμερικανικού κολεγίου Αθηνών (νυν κτήρια ΥΠΑ)», δηλαδή πολύ μεγάλης έκτασης των εγκαταστάσεων. Αν και το Υπουργείο Πολιτισμού αναφέρει πως «η επένδυση στο Ελληνικό θα προχωρήσει απρόσκοπτα», από τα ίδια τα στοιχεία που παραθέτει προκύπτει ότι βάζει νέα εμπόδια στην ολοκλήρωσή της.
Kόντρα ΝΔ-Γεροβασίλη για τα «αδιέξοδα της κυβέρνησης»
«Κάθε φορά που δρομολογείται κάποια σοβαρή επένδυση στη χώρα,υπαρκτές ή τεχνητές ενδοκυβερνητικές διαμάχες και δυσλειτουργίες, τη δυναμιτίζουν» αναφέρει σε ανακοίνωσή της η Νέα Δημοκρατία, που καλεί τον πρωθυπουργό να πάρει θέση για το θέμα του Ελληνικού.
Όπως αναφέρει στην ανακοίνωσή του το γραφείο Τύπου της ΝΔ, «η επένδυση του Ελληνικού και μαζί με αυτήν χιλιάδες θέσεις εργασίας κινδυνεύουν να τιναχθούν στον αέρα.
Αιτία η πρόθεση του Υπουργείου Πολιτισμού να κηρύξει – με ακατανόητη καθυστέρηση – ως αρχαιολογικό χώρο σχεδόν ολόκληρη την έκταση του Ελληνικού.
Για μια ακόμη φορά η Κυβέρνηση παράγει αδιέξοδα. Τα, τουλάχιστον, περίεργα μπρος – πίσω στο ζωτικό για την οικονομική ανάκαμψη της χώρας τομέα των επενδύσεων, έχουν ως πρώτο θύμα τους τις θέσεις απασχόλησης που εναγώνια περιμένουν οι άνεργοι συμπολίτες μας.
Κάθε φορά που δρομολογείται κάποια σοβαρή επένδυση στη χώρα, υπαρκτές ή τεχνητές ενδοκυβερνητικές διαμάχες και δυσλειτουργίες, τη δυναμιτίζουν.
Το Ελληνικό κινδυνεύει να γίνει ένα ακόμα θύμα αυτής της νοσηρής κατάστασης.
Ο κ. Τσίπρας οφείλει να πάρει άμεσα ξεκάθαρη θέση».
«Ο μόνος που βρίσκεται (ξανά) σε αδιέξοδο είναι εκείνος που γράφει τις ανακοινώσεις της ΝΔ», ήταν η απάντηση που έδωσε στη ΝΔ η κυβερνητική εκπρόσωπος Όλγα Γεροβασίλη με μήνυμα που ανάρτησε στον λογαριασμό της, παραθέτοντας μάλιστα και σημεία της σχετικής ανακοίνωσης του υπουργείου Πολιτισμού.
Ομοβροντία για το «φρένο» στην επένδυση του Ελληνικού
Νωρίτερα, τόσο ο αντιπρόεδρος της ΝΔ, Άδωνις Γεωργιάδης όσο και ο επικεφαλής του Ποταμιού Σταύρος Θεοδωράκης είχαν στηλιτεύσει με έντονο τρόπο τις εξελίξεις.
«Η πρόθεσή τους να κηρύξουν ως Αρχαιολογικό Χώρο ακόμη και την πίστα του αεροδρομίου αποδεικνύει πόσο επικίνδυνοι είναι αυτοί που κυβερνούν» ανέφερε σε ανάρτησή του στo twitter ο κ. Γεωργιάδης και πρόσθεσε δηκτικά: «Πάντως αν ερμηνεύσουμε τον Κριτία του Πλάτωνος, δεν αποκλείεται η Ατλαντίδα να βρίσκεται κάπου μεταξύ πίστας και κεντρικού κτιρίου…εύγε».
Από τη μεριά του, ο επικεφαλής του Ποταμιού με ανάρτησή του στο Facebook χαρακτήρισε την πρόθεση χαρακτηρισμού του Ελληνικού ως αρχαιολογικού χώρου «γελοίες επιλογές κουτοπόνηρων ανθρώπων».
«Θα τους θυμάστε και από το σχολείο. Είναι αυτοί που όταν έχαναν, έπαιρναν την μπάλα και έφευγαν. Ή την πετούσαν στον δρόμο, να την πατήσει το αυτοκίνητο να τελειώσει άδοξα το ματς…Τέτοιοι τύποι είναι σήμερα υπουργοί…Τώρα με το μισό κράτος στις διακοπές θέλουν να ορίσουν ως αρχαιολογική ζώνη το παλιό αεροδρόμιο! Ναι δεν είναι πλάκα. Υπουργοί και ένα τμήμα του ΣΥΡΙΖΑ συνωμοτούν Αυγουστιάτικα, για να καθυστερήσει ακόμα περισσότερο η αξιοποίηση του Ελληνικού… Γελοίες επιλογές κουτοπόνηρων ανθρώπων. Αν είχαν κότσια, θα έπρεπε να βγουν και να πουν καθαρά όχι στην αξιοποίηση αλλά πού να διακινδυνεύεις καλοκαιριάτικα το Υπουργείο σου …Να χάσουν και την δουλειά τους και οι διορισμένοι φίλοι σου… Πέτα καλύτερα η μπάλα στην … αρχαιολογία!» ανέφερε ο κ. Θεοδωράκης.
Από την πλευρά του ΠΑΣΟΚ, ο υπεύθυνος της Κ.Ο. της Δημοκρατικής Συμπαράταξης (ΠΑΣΟΚ-ΔΗΜΑΡ) για Ενέργεια, Περιβάλλον και Υποδομές, Γιάννης Μανιάτης, έκανε την ακόλουθη δήλωση:
«Μόλις δυο μήνες μετά την υπογραφή του Μνημονίου, μεταξύ του ΤΑΙΠΕΔ και των επενδυτών και μετά την έγκριση του Ελεγκτικού Συνεδρίου, η κυβέρνηση οδηγεί σε ναυάγιο τη μεγαλύτερη επένδυση των τελευταίων δεκαετιών.
Η διεθνής απαξίωση της χώρας κορυφώνεται με την πρόθεση να κηρυχθεί ως αρχαιολογικός χώρος το Ελληνικό και μνημεία τα κτίρια του αεροδρομίου, ο υδατόπυργος, ακόμη και ο … διάδρομος προσγειώσεων! Λες και όλα αυτά δεν υπάρχουν εδώ και δεκαετίες, λες και δεν τα ήξερε η κυβέρνηση όταν το ΤΑΙΠΕΔ έβαζε την υπογραφή του στην κατακύρωση του διαγωνισμού.
Η απρόβλεπτη αυτή εξέλιξη είναι επικίνδυνη, με πιθανές συνέπειες π.χ.:
α) να παραμείνει το Ελληνικό εγκαταλελειμμένο, περιοχή διακίνησης ναρκωτικών και αποθήκη ψυχών προσφύγων, να χαθούν 70.000 θέσεις εργασίας και η ευκαιρία να δρομολογηθεί μια νέα αναπτυξιακή πορεία για το λεκανοπέδιο Αττικής, σύμφωνα με τα προβλεπόμενα στο Νέο Ρυθμιστικό Σχέδιο Αθήνας – Αττικής (ν. 4277/2014), που ο ΣΥΡΙΖΑ (τυχαία;) καταψήφισε.
β) να μην υπογραφεί η σύμβαση εντός του Σεπτεμβρίου, η οποία είναι προαπαιτούμενο για την αξιολόγηση και τη δόση που περιμένουμε
γ) να υπάρξει κίνδυνος αποχώρησης του επενδυτή και να απαιτηθούν σοβαρές αποζημιώσεις για αθέτηση συμβατικών υποχρεώσεων.
Την ιλαροτραγωδία την έχουμε ξαναδεί με τον ΟΛΠ, τη ΔΕΗ, τα 14 Αεροδρόμια, την Αφάντου στη Ρόδο, τον Αστέρα. Όλα, στο βωμό της ικανοποίησης του τοπικού κομματικού ακροατηρίου του ΣΥΡΙΖΑ, αγνοώντας τον κίνδυνο να διασυρθεί διεθνώς η χώρα και να υπονομευθούν παραπέρα τα θέματα της ανάπτυξης και της απασχόλησης. Θέματα που δεν πρέπει να αφεθούν να ρυθμιστούν από τις άναρχες δυνάμεις των εσωκομματικών οπλαρχηγών και μηχανισμών.
Τελικά ποια συμφέροντα εξυπηρετεί αυτή η κυβέρνηση και πού οδηγεί τη χώρα; Αν δεν παρθούν άμεσα οι σωστές αποφάσεις, ο πρωταγωνιστής της πιθανής αναπτυξιακής κατάρρευσης της χώρας από εδώ και πέρα θα ακούει στο όνομα ΣΥΡΙΖΑ και μάλιστα με τρόπο ηχηρό».
Ήξεις-αφίξεις από το υπουργείο Πολιτισμού
Το απόγευμα του Σαββάτου, το υπουργείο Πολιτισμού πάντως επιχείρησε να διασκεδάσει τις αρνητικές εντυπώσεις που προκάλεσε δημοσιοποίηση του εγγράφου υπηρεσιών του για το Ελληνικό, δίνοντας στη δημοσιότητα εκτενή ανακοίνωση στην οποία κάνει λόγο για «καταστροφολογικά δημοσιεύματα».
Το πλήρες κείμενο της ανακοίνωσης έχει ως εξής:
«Σε σειρά καταστροφολογικών δημοσιευμάτων αναφέρεται ότι ο Υπουργός Πολιτισμού και η Κυβέρνηση δήθεν θέτουν εμπόδια για την επένδυση στο Ελληνικό. Αφορμή υπήρξαν έγγραφα των υπηρεσιών του Υπουργείου Πολιτισμού και Αθλητισμού με τα οποία γνωστοποιούνται προτάσεις αφ’ ενός για την κήρυξη – οριοθέτηση ευρύτερου αρχαιολογικού χώρου στην περιοχή των Δήμων Αλίμου και Ελληνικού – Αργυρούπολης και αφ’ ετέρου για τον χαρακτηρισμό κτηρίων ως νεότερων μνημείων στην περιοχή της επένδυσης του Ελληνικού.
Για την αποκατάσταση της αλήθειας, το Υπουργείο Πολιτισμού και Αθλητισμού επισημαίνει τα ακόλουθα.
* Για την πρόταση κήρυξης – οριοθέτησης αρχαιολογικού χώρου
Η πρόταση κήρυξης – οριοθέτησης αρχαιολογικού χώρου αφορά σε μία ευρύτερη περιοχή στους Δήμους Αλίμου και Ελληνικού – Αργυρούπολης, περιλαμβάνοντας τμήμα της επένδυσης στο Ελληνικό και όχι ολόκληρη την επένδυση, όπως ανακριβώς αναφέρεται στα δημοσιεύματα. Στο σύνολο της περιοχής αυτής έχουν ανασκαφεί στο παρελθόν και υπάρχουν ορατές αρχαιότητες, που ανήκουν στους αρχαίους Δήμους Αλιμούντος και Ευωνύμου.
Η πρόταση περιλαμβάνει εκτάσεις των συνεκτικών πολεοδομικών ιστών των σύγχρονων δήμων Αλίμου και Ελληνικού – Αργυρούπολης και εκτείνεται σε τμήμα της έκτασης του πρώην αεροδρομίου του Ελληνικού. Κριτήριο για τον καθορισμό ορίων είναι η αρχαιολογική έρευνα πεδίου και οι αρχαιότητες που έχουν εντοπιστεί.
Όπως έχει επανειλημμένα εξηγηθεί και στην περίπτωση Αφάντου, όπου η στάση του Υπουργείου Πολιτισμού δικαιώθηκε απόλυτα και από το Συμβούλιο της Επικρατείας, η κήρυξη – οριοθέτηση αρχαιολογικού χώρου δεν δεσμεύει την περιοχή ούτε μεταβάλλει επί τα χείρω τους συνήθεις όρους που ισχύουν γενικότερα από την πλευρά του αρχαιολογικού νόμου για δημόσια και ιδιωτικά έργα σε ολόκληρη τη χώρα.
Η μόνη υποχρέωση που προκύπτει από την κήρυξη είναι ότι τα έργα που εκτελούνται στην περιοχή που οριοθετείται, πρέπει να εγκρίνονται από το Υπουργείο Πολιτισμού, μετά από γνώμη του αρμόδιου Συμβουλίου, και να παρακολουθούνται από την αρχαιολογική υπηρεσία. Πρόκειται για συνήθεις όρους που ούτως ή άλλως τίθενται σε περιοχές όπου έχουν εντοπιστεί ή είναι ορατές αρχαιότητες, όπως στη συγκεκριμένη.
Οι συγκεκριμένοι όροι ήδη έχουν τεθεί σε έργα που έχουν εκτελεστεί στην προς κήρυξη περιοχή, συμπεριλαμβανομένης της έκτασης του πρώην αεροδρομίου του Ελληνικού, στην οποία κατά την υλοποίηση τεχνικών έργων μετά την μετεγκατάσταση του αεροδρομίου εντοπίστηκαν αρχαία (π.χ. αμαξοστάσιο ΤΡΑΜ).
Μάλιστα, στις περιοχές που πρόκειται να καλύψουν χωρικά σχέδια, όπως το σχέδιο χωρικής ανάπτυξης που προβλέπεται για την επένδυση του Ελληνικού, σύμφωνα με τη νομοθεσία προηγείται η κήρυξη αρχαιολογικών χώρων, εφόσον υπάρχουν ανάλογα αρχαιολογικά δεδομένα, όπως στη συγκεκριμένη περίπτωση.
Συνεπώς, η κήρυξη – οριοθέτηση αρχαιολογικού χώρου δεν προκαλεί κανένα πρόβλημα στην εξέλιξη της επένδυσης του Ελληνικού ούτε στρέφεται ενάντιά της. Απλά επισημαίνει και γνωστοποιεί με θεσμικό τρόπο ότι στην ευρύτερη περιοχή έχουν εντοπιστεί και υπάρχουν ορατές αρχαιότητες, συνεπώς θα πρέπει να τηρούνται οι προβλεπόμενες διαδικασίες του αρχαιολογικού νόμου, που ισχύουν σε όλα τα μεγάλα και μικρά έργα σε ανάλογες περιπτώσεις.
* Για την πρόταση χαρακτηρισμού νεότερων μνημείων
Όσον αφορά στα νεότερα μνημεία, ήδη στο παρελθόν έχουν γίνει χαρακτηρισμοί τεσσάρων κτηρίων στην περιοχή του Ελληνικού, συγκεκριμένα ο σταθμός του ανατολικού αεροδρομίου του αρχιτέκτονα Σάαρινεν και τρία υπόστεγα.
Πιο πρόσφατα, το εργαστήριο αστικού περιβάλλοντος του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου κατέθεσε στο Υπουργείο Πολιτισμού έκθεση – αίτηση, στην οποία τεκμηριώνεται η μεγάλη ιστορική, αρχιτεκτονική και τεχνική αξία κτιρίων, εγκαταστάσεων και εξοπλισμού, που διατηρούνται στους χώρους του πρώην αεροδρομίου, τα οποία το ΕΜΠ ζήτησε να χαρακτηριστούν ως μνημεία, πρόταση που έχει υιοθετηθεί και από το Διεθνές Συμβούλιο Μνημείων και Τοποθεσιών (ICOMOS).
Την πρόταση αυτή οι Υπηρεσίες του Υπουργείου Πολιτισμού οφείλουν να επεξεργαστούν και να αντιμετωπίσουν, σύμφωνα με τις διαδικασίες που προβλέπει ο αρχαιολογικός νόμος και οι οποίες ακολουθήθηκαν.
Στα δημοσιεύματα γίνεται αναφορά σε σειρά κτηρίων, με βάση προκαταρκτική πρόταση της περιφερειακής υπηρεσίας νεότερων μνημείων του Υπουργείου που ασκεί τον επιτόπιο έλεγχο στην περιοχή προς την αρμόδια διεύθυνση της κεντρικής υπηρεσίας του Υπουργείου. Αποκρύπτεται, όμως, από τα δημοσιεύματα ότι η εν λόγω διεύθυνση σύμφωνα με την προβλεπόμενη από τον νόμο διαδικασία έχει ήδη αποστείλει την τελική εισήγησή της προς τους ενδιαφερόμενους φορείς για χαρακτηρισμό ή μη μόνο των εξής κτηρίων: (α) του κελύφους του αρχικού κτηρίου του δυτικού αεροσταθμού (αίθουσα αφίξεων – αναχωρήσεων εξωτερικού), (β) του παλαιού πύργου ελέγχου του αεροσταθμού, (γ) του αγγλικού υπόστεγου (Παγόδα) και (δ) του αρχικού πυρήνα του συγκροτήματος του πρώην αμερικανικού κολλεγίου Αθηνών (νυν κτήρια ΥΠΑ).
Οι προτάσεις για την κήρυξη – αναοριοθέτηση αρχαιολογικού χώρου στους Δήμους Αλίμου και Ελληνικού – Αργυρούπολης και για τον χαρακτηρισμό νεότερων μνημείων στην περιοχή της επένδυσης του Ελληνικού έχουν γίνει αντικείμενο ενδελεχούς επεξεργασίας από τις υπηρεσίες του Υπουργείου Πολιτισμού, σε σειρά συσκέψεων και αυτοψιών. Στο πλαίσιο των διαδικασιών που οφείλουν να ακολουθούνται, ήταν και η ευρύτερη κοινοποίηση των προτάσεων στους εμπλεκόμενους φορείς, σύμφωνα με τα όσα προβλέπει ο αρχαιολογικός νόμος, για λόγους διαφάνειας και χρηστής διοίκησης.
Παράλληλα, το Υπουργείο Πολιτισμού και Αθλητισμού βρίσκεται σε στενή συνεργασία και συντονισμό με τους υπόλοιπους φορείς της κυβέρνησης, συμμετέχοντας εποικοδομητικά σε συσκέψεις και ανταλλάσσοντας εγκαίρως ενημέρωση και στοιχεία, όπως μπορεί πολύ εύκολα να διασταυρωθεί. Συνεπώς, δεν έχει υπάρξει κανένας αιφνιδιασμός ούτε βέβαια υπάρχει πρόθεση να προκληθούν προβλήματα στην επένδυση.
Στο επόμενο διάστημα επίκειται η εξέταση των προτάσεων στο Κεντρικό Αρχαιολογικό Συμβούλιο και το Κεντρικό Συμβούλιο Νεότερων Μνημείων. Αυτό έχει προγραμματιστεί να γίνει εγκαίρως, χωρίς να υπάρξει καμία καθυστέρηση στην εξέλιξη της επένδυσης. Κατά τη συζήτηση των θεμάτων, όλοι οι εμπλεκόμενοι φορείς θα έχουν βήμα να εκθέσουν τις απόψεις και την επιχειρηματολογία τους, που θα ληφθούν υπ’ όψιν στις γνωμοδοτήσεις των συμβουλίων.
Η όλη προσπάθεια που γίνεται από την Κυβέρνηση σε σχέση με την επένδυση του Ελληνικού δεν στρέφεται εναντίον της αλλά εντάσσεται στην έγκαιρη ολοκλήρωση του ευρύτερου θεσμικού πλαισίου, που οι προηγούμενες κυβερνήσεις είχαν αφήσει για χρόνια σε εκκρεμότητα, προκειμένου να προχωρήσει εντός των χρονοδιαγραμμάτων η έγκριση του ολοκληρωμένου σχεδίου χωρικής ανάπτυξης της επένδυσης.
Σε αντίθεση με όσους καταστροφολογούν ότι η πολιτιστική κληρονομιά «διώχνει τις επενδύσεις», πάγια θέση του Υπουργείου Πολιτισμού και Αθλητισμού είναι ότι η θεσμική και φυσική προστασία και ανάδειξη του πολιτιστικού αποθέματος της χώρας μπορούν και πρέπει να συνυπάρξουν με τη σύγχρονη ζωή και την ανάπτυξη, διασφαλίζοντας βιωσιμότητα και αειφορία.
Ο θόρυβος που έχει προκληθεί από τα δημοσιεύματα γύρω από το Ελληνικό οφείλεται σε κύκλους που, θολώνοντας τα γεγονότα, επιδιώκουν να προκαλέσουν προβλήματα στην Κυβέρνηση.
Οι εξελίξεις για μία ακόμα φορά θα τους διαψεύσουν.
Και η πολιτιστική κληρονομιά θα προστατευτεί και θα αναδειχτεί και η επένδυση στο Ελληνικό θα προχωρήσει απρόσκοπτα, αξιοποιώντας τα συγκριτικά πλεονεκτήματα που προσφέρει ο πολιτισμός και εν τέλει κερδίζοντας προστιθέμενη αξία».
