Η έκθεση του ΟΟΣΑ αποτελεί το τελευταίο στάδιο του Έργου «Αξιολόγηση συνθηκών ανταγωνισμού στην ελληνική νομοθεσία», μίας ανεξάρτητης μελέτης που εκπονήθηκε κατόπιν αιτήματος της ελληνικής κυβέρνησης με την στήριξη της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και της Ελληνικής Επιτροπής Ανταγωνισμού.
Όπως επισημαίνει η ΕΣΕΕ, αποτιμώντας τα κυριότερα σημεία της, οι προτεινόμενες μεταρρυθμίσεις αποτελούν την τρίτη στη σειρά «εργαλειοθήκη» εκ μέρους του ΟΟΣΑ και εκτιμάται πως θα αποφέρουν οφέλη της τάξεως των 414 εκατ. ευρώ, μέσω της άρσης 356 ρυθμιστικών φραγμών στη λειτουργία του ανταγωνισμού, σε πέντε βασικούς κλάδους της οικονομίας: το ηλεκτρονικό εμπόριο, τις κατασκευές, τα μέσα μαζικής ενημέρωσης, το χονδρεμπόριο και μια σειρά από υποτομείς της μεταποίησης, όπως τα χημικά προϊόντα και τα φάρμακα.
Οι 356 συστάσεις στο σύνολό τους, προήλθαν από τη μελέτη και αξιολόγηση 1.288 νομοθετημάτων και αφορούν κλάδους που αντιστοιχούν στο 11,2% του ελληνικού ΑΕΠ και στο 16,7% της συνολικής απασχόλησης στην Ελλάδα.
Ο πρόεδρος της ΕΣΕΕ, κ. Βασίλης Κορκίδης μετά τη παρουσίαση δήλωσε: «…Η Εργαλειοθήκη Νο3 του ΟΟΣΑ με τις 356 συστάσεις περιορισμού των 1.288 νομοθετημάτων και των 577 ρυθμιστικών εμποδίων για εξοικονόμηση € 3,28 δισ. ευρώ, σε ιδιωτικές επιχειρήσεις από 13 τομείς της αγοράς είναι μια χρήσιμη άσκηση επί χάρτου. Η εμπειρία μας από τις δύο προηγούμενες εργαλειοθήκες μαρτυρά ότι τα αποτελέσματά τους δεν έγιναν ποτέ αισθητά στην ελληνική αγορά. H εμπλοκή των φορέων της αγοράς στην τρίτη εργαλειοθήκη, αφορά στην καταγραφή των προβλημάτων και την υποβολή προτάσεών μας για την επίλυσή τους. Το βέβαιο είναι ότι μετά την ανάλυση και αποτίμηση της έκθεσης, θα υπάρξουν δίκαιες αντιδράσεις από πολλούς κλάδους του εμπορίου και των υπηρεσιών, τις οποίες η ΕΣΕΕ θα υποστηρίξει…».
Οι κυριότερες συστάσεις του ΟΟΣΑ ανά εξεταζόμενο τομέα εξειδικεύονται ως εξής:
1. Ηλεκτρονικό εμπόριο
Η απλούστευση, ο εξορθολογισμός και η κωδικοποίηση της νομοθεσίας για την προστασία των καταναλωτών θα άρουν την ανασφάλεια δικαίου και θα περιορίσουν σε σημαντικό βαθμό το κόστος συμμόρφωσης. Παράλληλα, θα βελτιωθεί η ποιότητα των υπηρεσιών ηλεκτρονικού εμπορίου, μέσω της πρόβλεψης αυτοματοποιημένων και τυποποιημένων διαδικασιών, της εξίσωσης των όρων ανταγωνισμού με τους μη εγχώριους παρόχους και της περαιτέρω τόνωσης της εμπιστοσύνης των καταναλωτών στις ηλεκτρονικές αγορές. Όλοι οι παραπάνω παράγοντες θα συντελέσουν στην κατάργηση των εμποδίων και στην συνεπαγόμενη ανάπτυξη του κλάδου. Ο εκσυγχρονισμός του θεσμικού πλαισίου θα βοηθήσει ιδιαίτερα στην ολοένα και μεγαλύτερη εξέλιξη και προώθηση του ηλεκτρονικού εμπορίου, ο τζίρος του οποίου εκτιμάται για το 2016 στα 4,5 δισ. ευρώ, αυξημένου κατά 10% σε σχέση με το προηγούμενο έτος.
2. Κατασκευαστικός τομέας
Οι υποψήφιοι ανάδοχοι, φυσικά πρόσωπα και εταιρείες, θα μπορούν να υποβάλλουν προσφορές ανεξαρτήτως της κατάταξής τους στα μητρώα, υπό τον όρο ότι θα πληρούν τα κριτήρια που ορίζονται στην πρόσκληση υποβολής προσφορών. Παράλληλα, ενδείκνυται η δημοσίευση οικονομικών στοιχείων που αφορούν στη διαδικασία του διαγωνισμού για την ανάληψη δημόσιων έργων, προκειμένου να αντανακλώνται οι πραγματικές συνθήκες της Αγοράς.
3. Μέσα μαζικής ενημέρωσης
Οι κανονισμοί που διέπουν τους σταθμούς θα πρέπει να αποσαφηνιστούν και να υπάρξει μεγαλύτερη ευελιξία στους κανόνες για τα τέλη αδειοδότησης, την εταιρική δομή και την πολλαπλή ιδιοκτησία διαφορετικών μέσων που διέπουν τη συνδρομητική τηλεόραση. Θα πρέπει να αναθεωρηθεί ο ορισμός των ανεξάρτητων παραγωγών οπτικοακουστικών μέσων σύμφωνα με σχετική Οδηγία της Ε.Ε., ενώ τροποποιήσεις πρέπει να επέλθουν σε προγενέστερους νόμους, οι οποίοι στην πραγματικότητα παρείχαν ευνοϊκό καθεστώς σε συγκεκριμένες επιχειρήσεις, καθιστώντας προβληματική την εφαρμογή συνθηκών υγιούς ανταγωνισμού στον κλάδο.
4α. Μεταποίηση και εμπόριο χημικών προϊόντων
Οι συστάσεις του ΟΟΣΑ στοχεύουν στη δυνατότητα χύμα πώλησης απορρυπαντικών, στην κατάργηση του Ειδικού Φόρου Κατανάλωσης στην ισοπροπυλική αλκοόλη και στην κατάργηση των περιοριστικών προδιαγραφών για τους αποθηκευτικούς χώρους των φυτοφαρμάκων.
4β. Φαρμακευτικά προϊόντα
Οι προτεινόμενες αλλαγές αποσκοπούν κυρίως στην αναθεώρηση του νομικού πλαισίου για τα Μη Συνταγογραφούμενα Φάρμακα (ΜΗΣΥΦΑ) και στη περαιτέρω μείωση της τιμής των γενόσημων φαρμάκων, έτσι ώστε να βελτιωθεί η διείσδυσή τους στην αγορά. Η υφιστάμενη νομοθεσία δεν προωθεί τη χρήση των γενόσημων φαρμάκων, στερώντας το πλεονέκτημα τιμής που έχουν σε σύγκριση με το προϊόν αναφοράς, συρρικνώνοντας δραστικά τα περιθώρια ανταγωνιστικότητας των συγκεκριμένων προϊόντων. Όσον αφορά στους περιορισμούς που προβλέπονται για τις φαρμακαποθήκες (μόνο μία βοηθητική μονάδα και εγκατάσταση σε συγκεκριμένες μόνο γεωγραφικές περιοχές) προτείνεται η εξάλειψη ή έστω η δραστική συρρίκνωσή τους.
5α. Χονδρεμπόριο τροφίμων
Μέχρι σήμερα επιτρέπεται η ύπαρξη μόνο μίας κεντρικής αγοράς (κρέατος, φρούτων, λαχανικών και αλιευμάτων) σε Αθήνα και Θεσσαλονίκη, ενώ η ίδρυση κεντρικών αγορών προβλέπονταν μόνο κατόπιν υπουργικών αποφάσεων. Με βάση τα πορίσματα της έρευνας συνίσταται η δυνατότητα δημιουργίας ιδιωτικών χονδρεμπορικών αγορών, χωρίς να επηρεάζονται οι υπάρχουσες αγορές και ο δημόσιος χαρακτήρας τους. Ταυτόχρονα θα οριοθετείται το πλαίσιο οργάνωσης και λειτουργίας των συγκεκριμένων αγορών (ιδιωτικών), διασφαλίζοντας με τον καλύτερο δυνατό τρόπο την προστασία του δημοσίου συμφέροντος (ασφάλεια τροφίμων, χωροταξία, υγιής ανταγωνισμός, επαρκής τροφοδοσία της αγοράς). Με αυτόν τον τρόπο ενθαρρύνεται η είσοδος νέων προμηθευτών ενισχύοντας παράλληλα τις συνθήκες ανταγωνισμού, με τις ευεργετικές συνέπειες να διαχύνονται τόσο στους καταναλωτές -ποιοτικότερα και φθηνότερα προϊόντα- όσο και στην εν γένει αρτιότερη οργάνωση του χονδρικού εμπορίου.
5β. Χονδρεμπόριο καυσίμων
Οι παρεμβάσεις σε έναν ιδιαίτερα νευραλγικό τομέα του χονδρικού εμπορίου επιδιώκουν την άρση πληθώρας περιορισμών και αγκυλώσεων. Πιο συγκεκριμένα, προτείνεται η κατάργηση των υπαρχόντων φραγμών εισόδου στην αγορά (αυστηρές προϋποθέσεις αδειοδότησης) και η ενθάρρυνση εφαρμογής ανταγωνιστικών πρακτικών μεταξύ των χονδρεμπόρων. Επίσης, προωθείται η αποσύνδεση της διάρκειας των συμβάσεων χονδρεμπορίας καυσίμων από τον όγκο των αποθηκευτικών χώρων, ενώ οι τελευταίοι θα πρέπει να καταχωρούνται στη Γενική Γραμματεία Ενέργειας. Η είσοδος νέων μελών στον κλάδο θα επιτευχθεί μέσω δράσεων μείωσης του απαιτούμενου αρχικού κεφαλαίου για τις επιχειρήσεις χονδρεμπορίας καυσίμων και της ταυτόχρονης δυνατότητας επέκτασης των αποκλειστικών συμβάσεων των χονδρεμπόρων με τους πρατηριούχους καυσίμων, πέραν των πέντε ετών, μόνο σε περίπτωση πλήρους κατοχής του ακινήτου από τους πρώτους (χονδρεμπόρους).
5γ. Οδικές μεταφορές
Προς την ίδια κατεύθυνση, στον κλάδο των οδικών μεταφορών συστήνεται να επέλθει εξομοίωση των κριτηρίων για την αδειοδότηση υφιστάμενων και νέων επιτηδευματιών, όπως επίσης και άρση των αγκυλώσεων στην αδειοδότηση των φορτηγών του κλάδου, σε σύγκριση το υφιστάμενο παρωχημένο κριτήριο της νομικής μορφής των επιχειρήσεων.
Οι παραπάνω προτεινόμενες μεταρρυθμίσεις που στηρίζονται στην έκθεση του ΟΟΣΑ προσπαθούν να αποδείξουν πως όσο πιο έντονο είναι το στοιχείο του ανταγωνισμού σε έναν κλάδο, τόσο ποιοτικότερες και φθηνότερες είναι οι παρεχόμενες υπηρεσίες.
Οι αλλαγές του ΟΟΣΑ σε πέντε τομείς της οικονομίας που αναφέρονται σε απαρχαιωμένες και ανεφάρμοστες διατάξεις εξετάζονται προσεκτικά από το ΙΝΕΜΥ της ΕΣΕΕ εάν κρίνεται απαραίτητη η κατάργησή τους. Συνοπτικά τα οφέλη για καταναλωτές και παραγωγούς/επιχειρηματίες σταχυολογούνται ως εξής:
• οφέλη για τον καταναλωτή:
➢ Κάλυψη όλων των αγαθών από δωρεάν διετή υποχρεωτική εγγύηση από την πλευρά των εμπόρων, χωρίς όμως οι τελευταίοι να υποχρεούνται στην επέκταση ισχύος του συγκεκριμένου χρονικού διαστήματος.
➢ Αποσαφήνιση του ορισμού του καταναλωτή.
➢ Ο εκσυγχρονισμός του θεσμικού πλαισίου στο εμπόριο συμβάλλει στην περαιτέρω ανάπτυξη του ηλεκτρονικού εμπορίου.
➢ Πρόσβαση σε ποιοτικότερες και φθηνότερες υπηρεσίες και αγαθά.
• οφέλη για τον παραγωγό/επενδυτή:
➢ Απελευθέρωση της αγοράς χονδρεμπορίου στα καύσιμα, μέσω της μείωσης του απαιτούμενου αρχικού κεφαλαίου (100.000 ευρώ από 300.000 για την εισαγωγική βαθμίδα) και του ελάχιστου ορίου μεγέθους των δεξαμενών (1.500 από 4.500 κυβικά μέτρα για την εισαγωγική βαθμίδα).
➢ Προτείνεται και άλλες νομικές μορφές επιχειρήσεων (ΟΕ, ΕΕ, ΕΠΕ), πέραν των ΙΚΕ, να έχουν τη δυνατότητα λειτουργίας καταστημάτων υγειονομικού ενδιαφέροντος χωρίς προέγκριση, όσον αφορά στην τήρηση των όρων ασφαλούς λειτουργίας.
➢ Προωθείται η θεσμοθέτηση της δυνατότητας μετατροπής μιας ΟΕ σε ΕΕ.
➢ Τόνωση των συναλλαγών μεταξύ των επιχειρήσεων (B2B), μέσω του εκσυγχρονισμού του θεσμικού πλαισίου για τις εμπορικές εκθέσεις.
