Γράφει ο Στέφανος Δράκος, PhD
Υπάρχουν στιγμές που βρισκόμαστε αντιμέτωποι με καταστάσεις που ίσως δεν είχαμε φανταστεί ποτέ. Αυτό ίσως να είναι εντονότερο για εμάς που ζούμε τα τελευταία χρόνια στην Ελλάδα της κρίσης και που οι καθημερινές μας συνθήκες είναι ευάλωτες ακόμα και σε γεγονότα μικρής κλίμακας που κλονίζουν την προσωπική μας ισορροπία. Αυτό που χαρακτηρίζει την ζωή μας θα μπορούσαμε να το φανταστούμε σαν ένα κομμάτι ενός ευρύτερου συστήματος που οι παράμετροι του θα είχαν να κάνουν με τις αποφάσεις και τις ενέργειες όλων μας.
Σκεφτείτε ότι το σύστημα αυτό εξελίσσεται με τον χρόνο και κάθε φορά αναζητά να βρει την νέα του ισορροπία. Κάποιοι θεωρητικοί μελετούν τέτοια συστήματα σύμφωνα με την θεωρία του χάους κατά την οποία εξετάζονται συστήματα τα οποία έχουν εξάρτηση και είναι ευαίσθητα από τις αρχικές τους συνθήκες. Μια μικρή ίσως και απειροελάχιστη μεταβολή στις αρχικές συνθήκες του συστήματος μπορεί να προκαλέσει γιγάντιες μεταβολές στην εξέλιξη του που θα αναζητήσει όμως να βρει την νέα κατάσταση ισορροπίας του. Αυτό που συμβαίνει είναι ότι τα συστήματα αυτά στην πορεία της εξέλιξης τους έλκονται από κάποια μεγέθη που ονομάζονται ελκυστές. Για να κατανοήσουμε καλύτερα την έννοια αυτή θα χρησιμοποιήσουμε ένα παράδειγμα από την κλασική θεωρία της μηχανικής σύμφωνα με το οποίο θέτουμε σε κίνηση ένα απλό εκκρεμές και τότε αυτό μετά από κάποιο χρόνο θα ισορροπήσει στο κατώτερο σημείο της τροχιάς που αποτελεί το σημείο έλξης του συστήματος.
Η κίνηση αυτή του εκκρεμούς οδηγείται ουσιαστικά προς έναν ελκυστη. Στα χαοτικά συστήματα τα πράγματα είναι πιο περίπλοκα και η εξέλιξη τους έλκεται σε διάφορες καταστάσεις που πολλές φορές είναι δύσκολο ακόμα και να ερμηνευτούν. Αν σκεφτούμε ένα ευρύ φάσμα καταστάσεων που έχει ως οριακές συνθήκες την αιτιοκρατία και την τυχαιότητα αυτό που συμβαίνει στην πραγματικότητα είναι κάτι μεταξύ των δύο και το χάος έρχεται να παντρέψει αυτές τις οριακές καταστάσεις ψάχνοντας να αποκαταστήσει την αρμονία του συστήματος γύρω από έναν ελκυστή. Ας φανταστούμε την ζωή μας τώρα, μπορεί σε προσωπικό μπορεί σε επαγγελματικό ή σε όποιο άλλο επίπεδο θέλουμε και ας αναλογιστούμε πόσα γεγονότα έχουν συμβεί στην πορεία της που έχουν μεταβάλει την ισορροπία που βρισκόμασταν και οδήγησαν την ζωή μας προς έναν ελκυστή που μας διαμόρφωσε τα νέα μας δεδομένα.
Στην προσπάθεια μας να κατανοήσουμε τους νόμους και τους κανόνες της εξέλιξης αυτής θα διαπιστώσουμε ότι αυτοί διέπονται από στοιχεία λογικής και αιτίου αλλά και από καταστάσεις τυχαιότητας και απροσδόκητων γεγονότων που συμβάλουν στην τελική θέση των καταστάσεων που βιώνουμε.
Ζώντας σε μια περίοδο έντονων μετασχηματισμών τα τελευταία χρόνια αυτό που ίσως μας συμβαίνει συχνά είναι η αναζήτηση κάθε φορά του γεγονότος ή του προσώπου που θα μας οδηγήσει στην νέα κατάσταση ισορροπίας. Χαρακτηριστικό βέβαια παράδειγμα του μετασχηματισμού αυτού αποτελεί η κατάρρευση του πολιτικού συστήματος πριν από τέσσερα χρόνια και η εξέλιξη του μέχρι σήμερα που καθορίζεται από ένα ελκυστή που αδυνατούμε να διακρίνουμε και κατανοήσουμε.
Αυτό που μπορούμε να αντιληφθούμε με βεβαιότητα όμως είναι ότι συμμετέχουμε όλοι μας σε αυτό το σύγχρονο χαοτικό σύστημα και οι επιλογές και οι ενέργειες μας στα μικροσυστήματα της καθημερινής μας ζωής μπορούν να αποτελέσουν την αιτία μεταβολής των αρχικών συνθηκών του σήμερα για να προκληθεί έτσι η εξέλιξη του συστήματος αυτού. Το ζητούμενο κάθε φορά είναι να αναζητήσουμε να διαμορφώσουμε και να ελέγξουμε τους νόμους και τους κανόνες που θα δημιουργήσουν τις νέες μας ισορροπίες. Στο μονοπάτι της αναζήτησης αυτής ίσως τελικά συναντήσουμε τον ελκυστή των ελπίδων μας.
