Κόστος που αντιστοιχεί ενδεχομένως και σε δισεκατομμύρια ευρώ για την ελληνική οικονομία έχει η αργή ταχύτητα απονομής της Δικαιοσύνης, αλλά και το καθεστώς εξωδικαστικής επίλυσης διαφορών της χώρας. Η Ελλάδα είναι, σύμφωνα με την Παγκόσμια Τράπεζα, ουραγός στην Ευρώπη αναφορικά με τον χρόνο που χρειάζεται για να επιβληθεί δικαστικά η εφαρμογή μιας σύμβασης, αλλά και τέταρτη από το τέλος παγκοσμίως, μεταξύ 190 χωρών.
Σύμφωνα με τον δείκτη Enforcing Contracts Indicator της τελευταίας έρευνας Doing Business 2017, απαιτούνται κατά μέσον όρο 1.580 ημέρες ή πάνω από τέσσερα χρόνια για την επίλυση μιας εμπορικής διαφοράς από το αρμόδιο μονομελές πρωτοδικείο και την εφαρμογή της απόφασης, με βάση τα στοιχεία Ιουνίου 2016. Μόνον τον Αφγανιστάν, η Γουινέα Μπισάου και το Σουρινάμ χρειάζονται περισσότερο χρόνο. Στην Ευρώπη ο μέσος αντίστοιχος χρόνος είναι 485,9 ημέρες και στις χώρες του ΟΟΣΑ 553 ημέρες.
Απογοητευτικές επίσης παραμένουν για την ώρα και οι επιδόσεις της χώρας ως προς τον χρόνο που απαιτείται για να ολοκληρωθούν διαδικασίες πτώχευσης. Σύμφωνα με μελέτη του Παρατηρητήριου Επιχειρηματικού Περιβάλλοντος του ΣΕΒ, που έγινε προ διετίας, η εξοικονόμηση που μπορεί να προκύψει από σύντμηση των ετών ολοκλήρωσης της διαδικασίας κατά τρία έτη (δηλαδή από 11,3 χρόνια σε 8,3) θα μπορούσε να προσθέτει στο ΑΕΠ 0,3% της ποσοστιαίας μονάδας ή περί τα 464 εκατ. ευρώ σε τιμές 2014.
Γίνεται εύκολα αντιληπτό από τις δύο παραπάνω περιπτώσεις όχι μόνον το άμεσο κόστος για την οικονομία, αλλά και τα διαφυγόντα έσοδα από επενδύσεις, που δεν έρχονται στη χώρα εξαιτίας αυτών των επιδόσεων. Είναι άλλωστε κοινός τόπος όλων όσων έχουν συνομιλήσει ενδελεχώς για το ζήτημα με ξένους επενδυτές πως η ταχύτητα απονομής της Δικαιοσύνης στην Ελλάδα είναι ένα από τα ισχυρότερα αντικίνητρα για τις άμεσες ξένες επενδύσεις. Και υπό αυτή την έννοια, το κόστος προσμετρείται σε δισεκατομμύρια.
Παράγων επιβίωσης
Για τις επιχειρήσεις, η ταχύτητα επίλυσης των διοικητικών διαφορών και διεκπεραίωσης όλων των δικαστικών διαδικασιών που τις αφορούν (φορολογία, συμβάσεις, διαδικασίες αναγκαστικής απαλλοτρίωσης, πτώχευσης, εξυγίανσης) αποτελεί παράγοντα επιβίωσης, δηλώνει ο Σύνδεσμος Επιχειρήσεων και Βιομηχανιών (ΣΕΒ) σε σχετική του μελέτη. «Οι υπέρμετρες καθυστερήσεις επιβαρύνουν τις επιχειρήσεις με δυσανάλογο διοικητικό κόστος και κόστος κεφαλαίου, καθυστερούν ή ματαιώνουν επιχειρηματικές πρωτοβουλίες και αποθαρρύνουν την προσέλκυση κεφαλαίων και επενδύσεων από το εξωτερικό», αναφέρει χαρακτηριστικά.
Εκτίμηση του ΣΕΒ είναι πως «αυτή η πραγματικότητα, σε συνδυασμό και με άλλους παράγοντες που συμβάλλουν στην ανάδειξη ζητημάτων που χρήζουν δικαστικής διευθέτησης (κακή νομοθέτηση, ασάφειες σε κρίσιμες διαδικασίες), αλλά και τη συμπεριφορά του ίδιου του Δημοσίου κατά την εκδίκαση διενέξεων με ιδιώτες, οδηγεί το σύστημα απονομής να καθυστερεί σημαντικά την τελεσιδικία υποθέσεων επιχειρηματικού ενδιαφέροντος».
Υπό αυτό το πρίσμα, η επιτάχυνση στην απονομή Δικαιοσύνης χαρακτηρίζεται κρίσιμη και επείγουσα πρόκληση της δημόσιας διακυβέρνησης που πρέπει όμως να ενισχύσει και την εξωδικαστική επίλυση διαφορών. Αλλιώς «η οποιαδήποτε προσπάθεια αύξησης της ταχύτητας εκδίκασης χωρίς παράλληλη μείωση της εισροής των υποθέσεων θα επιτύγχανε οριακές μόνον βελτιώσεις».
Οι προτάσεις του επιχειρηματικού κόσμου προς την κυβέρνηση και το υπουργείο Δικαιοσύνης, όπως αυτές αποτυπώνονται σε σχετικό κείμενο θέσεων του ΣΕΒ, περιλαμβάνουν την υιοθέτηση δεσμευτικού οδικού χάρτη υλοποίησης για την επιτάχυνση διαδικασιών και την αποσυμφόρηση των δικαστηρίων, τη βελτίωση και ενίσχυση των υφιστάμενων θεσμών προδικαστικής επίλυσης διαφορών και τη μείωση του όγκου των υποθέσεων, μέσω της ομαδοποίησης και εκκαθάρισης ομοειδών υποθέσεων από ειδική ομάδα δικαστικών λειτουργών με παροχή επαρκούς νομικής και διοικητικής υποστήριξης.
Προτείνεται επίσης η ενίσχυση της νομικής, τεχνικής και διοικητικής υποστήριξης των δικαστών για τη βελτίωση της αποτελεσματικότητας του συστήματος, η εισαγωγή στα δικαστήρια του θεσμού του «διοικητικού διευθυντή», με ευρείες διαχειριστικές αρμοδιότητες και η υλοποίηση ολοκληρωμένου προγράμματος κωδικοποίησης και απλοποίησης της νομοθεσίας. Εχει προταθεί επίσης από τον ΣΕΒ η αξιολόγηση της αποδοτικότητας των δικαστηρίων, μέσω της θέσπισης συστήματος στοχοθεσίας και διαρκούς παρακολούθησης της απόδοσής τους.
Καθημερινή
