Η ιδέα είναι απλή. Αφού έχουν όλα πια δοκιμαστεί, αφού ο μεγάλος ασθενής δεν ανταποκρίνεται σε καμία αγωγή, τι μένει; Η μεταμόσχευση. Και δη η μεταμόσχευση εγκεφάλου.
Ο ασθενής είναι βέβαια το ελληνικό κράτος, που επτά χρόνια τώρα αποδεικνύεται ανεπίδεκτο μεταρρύθμισης. Το μόσχευμα που θα έσπαγε τον φαύλο κύκλο θα μπορούσε να είναι οι Ελληνες της διασποράς. Της νέας διασποράς. Με την κατάρτιση και την εμπειρία που έχουν αποκτήσει σε διεθνείς οργανισμούς, πανεπιστήμια και επιχειρήσεις του εξωτερικού, θα μπορούσαν να αποτελέσουν δύναμη αναζωογόνησης των ελληνικών θεσμών. Αρκεί κατ’ αρχήν να τους δινόταν το κίνητρο.
Κάπως έτσι το συνέλαβαν οι ερευνητές του Ινστιτούτου Max Planck της Χαϊδελβέργης, ο Armin von Bogdandy και ο Μιχάλης Ιωαννίδης. Η φόρμουλα που κατέστρωσαν προβλέπει τη «στρατολόγηση» στελεχών για την ελληνική διοίκηση και τον ευρύτερο δημόσιο τομέα μέσω της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Οι Βρυξέλλες, με τις διαδικασίες πρόσληψης και αξιολόγησης προσωπικού που έχουν αναπτύξει, θα επιλέξουν 500 με 1.000 στελέχη, αποκλειστικώς Ελληνες, για θέσεις-κλειδιά στο ελληνικό κράτος. Ο διαγωνισμός θα είναι ανοικτός στους Ελληνες που εργάζονται στην Ελλάδα. Πρωτίστως όμως θα στοχεύει στην παλιννόστηση του ταλέντου που έχει μεταναστεύσει. Δηλαδή στην προσέλκυση ανθρώπων που, αν και εξοικειωμένοι με την ελληνική πραγματικότητα, δεν έχουν συνάφεια με την εγχώρια διοικητική και πολιτική κουλτούρα. Οι Βρυξέλλες δεν θα τους προσλάβουν μόνο. Θα αναλάβουν, σύμφωνα με την πρόταση, και τη μισθοδοσία τους.
Δομικά προβλήματα
Η ιδέα ακούγεται όντως απλή, αλλά εγείρει σοβαρές ενστάσεις που δεν περιορίζονται μόνο στις προφανείς νομικές και πρακτικές δυσκολίες. Αμφισβητούν και το ίδιο το σκεπτικό της. Αμφισβητούν το κατά πόσον μπορεί να αποδώσει η εγκατάσταση μιας ελίτ στην κορυφή της διοίκησης, χωρίς να έχει αλλάξει το σώμα της διοίκησης. Τι θα καταφέρουν τα πρόσωπα, αν δεν έχουν πρώτα σπάσει οι συστημικές αγκυλώσεις;
«Η ελληνική διοίκηση δεν έχει οργανογράμματα. Εχει ανάποδη πυραμίδα – πολλά αφεντικά και λίγους υπαλλήλους. Είναι μεξικανικός στρατός», λέει στέλεχος που συμμετείχε στην Task Force της Κομισιόν, της ομάδας υπό τον Χορστ Ράιχενμπαχ που από το 2011 μέχρι τον Ιούνιο του 2015 συνεργάστηκε με τις ελληνικές αρχές για να προωθήσει διαρθρωτικές αλλαγές. «Ακόμη κι αν φέρεις 500 ανθρώπους, 500 διαμάντια, θα είναι σαν να τα πετάς στη λάσπη», επισημαίνει η ίδια πηγή.
Με τις διαπιστώσεις για τα δομικά προβλήματα της διοίκησης συμφωνεί και ένας από τους εμπνευστές της, ο Μιχάλης Ιωαννίδης. Στα 33 του, ο ερευνητής του Max Planck δεν έχει εργαστεί ποτέ στην Ελλάδα. Ολοκλήρωσε τις σπουδές του στο εξωτερικό και εργάζεται έκτοτε στη Γερμανία. Περιπτώσεις σαν τη δική του αντιπροσωπεύουν το συνεχώς διερυνόμενο αρνητικό ισοζύγιο ανθρώπινου δυναμικού μεταξύ ευρωπαϊκού Βορρά και ευρωπαϊκού Νότου. Η Ελλάδα δεν μπορεί να επωφεληθεί από τις επενδύσεις της σε ανθρώπινο κεφάλαιο. Χρειάζεται επειγόντως καταρτισμένο προσωπικό, αλλά δεν μπορεί να το κρατήσει. Σύμφωνα με τον Ιωαννίδη, «η πρότασή μας έχει και τη λογική ότι η Ε.Ε. καλείται να φέρει κάποιους πίσω, ως αντίμετρο στο brain drain». Πεντακόσιοι είναι, βέβαια, λίγοι. Αλλά «από κάπου πρέπει να γίνει η αρχή», λέει.
Καθημερινή
