Τρίζουν τα θεμέλια της πρώτης κατοικίας των Ελλήνων…
Η ισχύς των ρυθμιστικών πλαισίων για την προστασία της από πλειστηριασμούς (νόμος Κατσέλη λήγει τέλος 2018) και πωλήσεις σε funds ακόμη και ενήμερων δανείων που συνδέονται με αυτήν (νόμος Σταθάκη λήγει τέλος 2017) θα τεθεί στην κρίση των δανειστών. Μάλιστα, παρότι δεν έχουν ξεκινήσει οι διαβουλεύσεις σε επίπεδο ανώτατων αξιωματούχων γι’ αυτά τα επίμαχα ζητήματα, κυβερνητικά στελέχη σπεύδουν να καθησυχάσουν πως θα δοθεί παράταση στις παραπάνω ρυθμίσεις.
Μέλος της διαπραγματευτικής ομάδας αποκάλυψε στον «Ε.Τ.» της Κυριακής πως στόχος του αρμόδιου υπουργείου Οικονομίας και Ανάπτυξης είναι μια «διπλή παράταση». Κατ’ αρχάς, επιδιώκεται η επέκταση, κατά δύο χρόνια (έως το τέλος του 2019), του νόμου Σταθάκη (4354/2015), ο οποίος αφορά στο καθεστώς λειτουργίας των εταιριών διαχείρισης και μεταβίβασης απαιτήσεων. Βάσει αυτού, προστατεύονται από τις πωλήσεις σε funds ενήμερα και μη εξυπηρετούμενα δάνεια που συνδέονται με πρώτη κατοικία αντικειμενικής αξίας έως 140.000 ευρώ. Από εκεί και πέρα, η κυβέρνηση θέλει να ανοίξει συζήτηση και για την παράταση, κατά ένα χρόνο, της προστασίας της πρώτης κατοικίας από τους πλειστηριασμούς. Πρόκειται για το λεγόμενο νόμο Κατσέλη (3869/2010), ο οποίος λήγει τέλος του 2018 και προσδοκάται να παραταθεί, επίσης, έως τα τέλη 2019.
Το ίδιο στέλεχος σημείωσε πως οι ελληνικές Αρχές δεν μπορούν να προβούν σε μονομερείς ενέργειες, εκτεταμένης διάρκειας, για την παράταση των συγκεκριμένων ρυθμίσεων. Εκτίμησή του, είναι, πάντως, πως στην έσχατη περίπτωση (π.χ. αν πλησιάζει η λήξη ισχύος της προστασίας των δανείων που συνδέονται με την πρώτη κατοικία από της αγοροπωλησίες και οι εκπρόσωποι των δανειστών δεν έχουν δώσει το «πράσινο φως» για την επέκτασή της), η κυβέρνηση θα κινηθεί μονομερώς, δίνοντας παράταση για κάποιους μήνες – σε κάθε περίπτωση, όχι για τη διετία που επιδιώκεται.
Το ερώτημα είναι βέβαια τι θα γίνει εφόσον το διπλό αίτημα της κυβέρνησης χτυπήσει στα… βράχια των δανειστών. Φορείς της αγοράς σχολίασαν στον «Ε.Τ.» της Κυριακής πως ένα τέτοιο ενδεχόμενο δεν είναι διόλου απίθανο. Αρκεί να αναλογιστεί κανείς πως οι θεσμοί ζητούν, επανειλημμένως, τόσο να επισπευσθούν οι διαδικασίες για να ξεκινήσουν οι ηλεκτρονικοί πλειστηριασμοί όσο και να προβούν οι τράπεζες σε πωλήσεις δανείων. Σύμφωνα, μάλιστα, με πληροφορίες, στους αναθεωρημένους στόχους για τη μείωση των «κόκκινων» δανείων, οι οποίοι θα υποβληθούν αρχές Οκτωβρίου από τις ελληνικές τράπεζες στον Ενιαίο Εποπτικό Μηχανισμό (SSM), αναμένεται να ενισχυθεί το ποσοστό των πωλήσεων και να «κουρευτεί» αυτό που σχετίζεται με αναδιαρθρώσεις-ρυθμίσεις.
Αξίζει να επισημανθεί ακόμη πως ο αρμόδιος υπουργός Οικονομίας και Ανάπτυξης, Δημήτρης Παπαδημητρίου, συναντήθηκε με 30 και πλέον κορυφαία στελέχη από funds της διεθνούς επιχειρηματικής σκηνής (BlackRock, Invesco, Goldman Sachs, Lansdowne, GLG, Stormharbour Securities, M&G Investments, Sabal Financial Group, Amia Capital κ.ά.), στο πλαίσιο του 12ου ετήσιου επενδυτικού συνεδρίου του Χρηματιστηρίου Αθηνών, που πραγματοποιήθηκε 20-21 Σεπτεμβρίου στο Λονδίνο.
Οι αγοραπωλησίες
Αυτό που προέχει είναι η επέκταση του νομικού πλαισίου αναφορικά με την προστασία δανείων που συνδέονται με την πρώτη κατοικία από τις πωλήσεις. Σε περίπτωση που οι θεσμοί δεν εγκρίνουν τη συγκεκριμένη παράταση θα περάσουν στα χέρια των funds ακόμη και ενήμερα δάνεια που συνδέονται με την πρώτη κατοικία. Με άλλα λόγια, από τις αρχές του 2018 θα απελευθερωθεί, πλήρως, η αγορά δανείων.
Σημειώνεται πως στα δάνεια που έχουν διασφάλιση σε πρώτη κατοικία συμπεριλαμβάνονται οι εξής κατηγορίες: στεγαστικά, καταναλωτικά, επισκευαστικά, ελεύθερων επαγγελματιών, εμπόρων, αγροτών, μικρών και μικρομεσαίων επιχειρήσεων.
«Η παράταση για τις αγοροπωλησίες θα συζητηθεί απευθείας σε επίπεδο υψηλόβαθμων στελεχών», αποκάλυψε αρμόδιο στέλεχος στον «Ε.Τ.» της Κυριακής.
Εφόσον οι θεσμοί δεν επιστρέψουν μαζί με τα τεχνικά κλιμάκια, δηλαδή στα μέσα Οκτωβρίου, το οικονομικό επιτελείο της κυβέρνησης αναμένεται να ζητήσει, επισήμως, την παράταση από τους δανειστές μέσω τηλεδιάσκεψης ή e-mail.
Διευκρινίζεται πως η προστασία από την πώληση σε fund δεν σημαίνει αυτομάτως και προστασία από τον πλειστηριασμό. Και αυτό, διότι αν ο δανειολήπτης στο… κόκκινο δεν έχει προβεί στις απαραίτητες διαδικασίες για τη ρύθμιση του δανείου του, η ίδια τράπεζα μπορεί να κινήσει τη διαδικασία του πλειστηριασμού. Με άλλα λόγια, τα δάνεια που συνδέονται με πρώτη κατοικία αντικειμενικής αξίας έως 140.000 ευρώ προστατεύονται αποκλειστικά από μεταβιβάσεις-πωλήσεις σε funds. Η προστασία από τον πλειστηριασμό θα μπορούσε να επιτευχθεί αν, για παράδειγμα, ο δανειολήπτης κατέθετε αίτηση υπαγωγής στο ν. 3869/2010.
Ο νόμος Κατσέλη
Στο μεταξύ, νομικοί κύκλοι εξέφρασαν την ανησυχία τους στον «Ε.Τ.» της Κυριακής πάνω στη συζήτηση που έχει ανοίξει περί αναθεώρησης του ν. 3869/2010. Οπως είπαν, ενδεχόμενη περαιτέρω αυστηροποίηση των κριτηρίων ένταξης θα δώσει τη «χαριστική βολή» στο τελευταίο οχυρό για την προστασία της πρώτης κατοικίας, όπως χαρακτηρίζεται το νομοθέτημα.
Υπενθυμίζεται πως επί ηγεσίας Γ. Σταθάκη στο αρμόδιο υπουργείο ο νόμος Κατσέλη έγινε πιο «σκληρός», περιορίζοντας τον αριθμό των δικαιούχων προστασίας πρώτης κατοικίας από τους πλειστηριασμούς.
Πληροφορίες του «Ε.Τ.» της Κυριακής αναφέρουν πως την προηγούμενη εβδομάδα στις διαπραγματεύσεις τα τεχνικά κλιμάκια των θεσμών ζήτησαν από το οικονομικό επιτελείο της κυβέρνησης να αξιολογήσει την πορεία του νόμου Κατσέλη, για να συνεκτιμηθεί σε δεύτερο χρόνο κατά πόσο κρίνεται επιτακτική η εκ νέου αναθεώρησή του.
Επειτα από αυτήν την υπόδειξη, την τρέχουσα εβδομάδα ξεκίνησαν οι διαβουλεύσεις μεταξύ του οικονομικού επιτελείου και αρμόδιων φορέων (π.χ. Συνήγορος του Καταναλωτή) με αντικείμενο τις επιδόσεις του νόμου Κατσέλη – επί της ουσίας επιχειρείται η καταγραφή παρατηρήσεων. Τα ευρήματα αυτής της προεργασίας θα «φιλτραριστούν» και θα συζητηθούν σε επίπεδο τεχνικών κλιμακίων περί τα μέσα Οκτωβρίου.
«Η λύση του γόρδιου δεσμού των «κόκκινων» δανείων απαιτεί προσεκτικούς χειρισμούς»
Πρόσφατα δημοσιογραφικές πληροφορίες που είδαν το φως της δημοσιότητας κάνουν λόγο, για ασφυκτική πίεση, αφενός, της ΕΚΤ προς τις τράπεζες, ώστε να προχωρήσουν σε πλειστηριασμούς και πωλήσεις δανείων έτσι ώστε να επιτευχθούν οι στόχοι που έχουν τεθεί για τη διαχείριση των «κόκκινων δανείων», και, αφετέρου, των τεχνικών κλιμακίων των δανειστών για την άμεση έναρξη των ηλεκτρονικών πλειστηριασμών.
Μέσα σ’ αυτή την κατάσταση επικρατεί ιδιαίτερη σύγχυση στο δημόσιο λόγο, εκουσίως ή ακουσίως αναφορικά με την προστασία της πρώτης κατοικίας τόσο από πλειστηριασμούς όσο και από πωλήσεις δανείων.
Αυτό που πρέπει να ξεκαθαριστεί αρχικά είναι ότι οριζόντια νομοθετική προστασία της πρώτης κατοικίας από κατασχέσεις και πλειστηριασμούς δεν υφίσταται. Δυνατότητα προστασίας παρέχεται μόνο μέσω της ένταξης στο νόμο Κατσέλη. Αναφορικά, δε, με τις πωλήσεις των δανείων, υπάρχει οριζόντια προστασία μέχρι την 31η-12-2017 για τα πρόσωπα εκείνα που η κατοικία τους αποτιμάται σε 140.000 ευρώ.
Σαφώς και στο σημείο αυτό δημιουργούνται εύλογα ερωτήματα για τους λόγους που εμποδίζουν την οριζόντια προστασία της κατοικίας των ανυπαίτιων δανειοληπτών τόσο από κατασχέσεις και πλειστηριασμούς όσο και από την πώληση των δανείων, και μάλιστα χωρίς χρονικούς περιορισμούς, τουλάχιστον για όσο χρονικό διάστημα υφίστανται οι ασφυκτικές αυτές οικονομικές συνθήκες. Στα ερωτήματα αυτά ουδεμία πειστική απάντηση έχει δοθεί μέχρι σήμερα, γεγονός που πυροδοτεί διάφορα σενάρια.
Ωστόσο ξεκάθαρο είναι ότι υφίσταται μία ακατανόητη αδυναμία να αντιμετωπιστούν με αποτελεσματικό τρόπο οι στρατηγικοί κακοπληρωτές. Καθημερινά υπάρχει επί του θέματος αυτού βομβαρδισμός δηλώσεων και δημοσιευμάτων αλλά μέχρι εκεί. Ουδεμία πραγματική και ουσιαστική βούληση για ενέργειες εναντίον τους, γεγονός που επιβαρύνει όσους επιβάλλεται να τύχουν απόλυτης προστασίας λόγω της ανυπαίτιας αδυναμίας τους στην ανταπόκριση των υποχρεώσεών τους και ρίχνει στις καλένδες σοβαρότατες προτάσεις που θα μπορούσαν να υλοποιηθούν και να διευκολύνουν τις ζωές εκατοντάδων χιλιάδων συνανθρώπων μας.
Η λύση του γόρδιου δεσμού των «κόκκινων» δανείων απαιτεί εξαιρετικά προσεκτικούς χειρισμούς. Αφορά εκατομμύρια Ελληνες πολίτες και τις οικογένειές τους. Μέσα σε βαλτωμένες οικονομικές συνθήκες με περίπου 4.000.000 ανθρώπους στη χώρα να βρίσκονται στο όριο της φτώχειας, την ανεργία να διατηρείται σε ιδιαίτερα υψηλά επίπεδα, την άκρατη εκμετάλλευση ευέλικτων μορφών εργασίας, τη σφοδρή απώλεια εισοδημάτων, την εξανέμιση των αποταμιεύσεων των νοικοκυριών λόγω αλλεπάλληλων και σφοδρών φορολογικών υποχρεώσεων, την απελπισία, την ανασφάλεια και την αγωνία να βρίσκονται καθημερινά στο προσκήνιο, τίποτα δεν αποκλείει να πυροδοτηθεί ανά πάσα στιγμή κοινωνική έκρηξη με ανεξέλεγκτες διαστάσεις.
ΙΩΑΝΝΑ ΦΕΝΤΟΥΡΗ-Ελεύθερος Τύπος
