«Νέοι αγρότες» χωρίς ιδιόκτητη γη, χωρίς πρόσβαση σε χρηματοδότηση και υπό την κηδεμονία των γηραιότερων είναι οι άνθρωποι που μπαίνουν στην πρωτογενή παραγωγή στην Ευρωπαϊκή Ενωση και φυσικά και στην Ελλάδα. Παρά τα προγράμματα στήριξης νέων αγροτών που υλοποιούνται εδώ και πολλά χρόνια, ο αγροτικός πληθυσμός της Ευρώπης γερνάει όλο και περισσότερο, γεγονός που βέβαια έχει μεγάλη επίδραση στην ανταγωνιστικότητα αλλά και στη βιωσιμότητα της αγροτικής οικονομίας της Ευρώπης. Το 31% των κατόχων ευρωπαϊκών εκμεταλλεύσεων είναι μεγαλύτεροι των 65 χρόνων σύμφωνα με μελέτη της Ευρωπαϊκής Ενωσης που αφορά την Αγροτική Παραγωγή.
«Νέοι αγρότες στην Ελλάδα είναι συχνά οι γιοι ή οι κόρες αγροτών που δηλώνουν αγρότες για να πάρουν τη χρηματοδότηση που προβλέπεται ή άνθρωποι που αποφασίζουν να ξεκινήσουν χωρίς να έχουν καμία εμπειρία ή σχέδιο», λέει στην «Κ» σύμβουλος Αγροτικών Επενδύσεων, κρίνοντας από τους ανθρώπους που απευθύνονται σε αυτόν.
Στην Ελλάδα, οι άνθρωποι που ασχολούνται με την παραγωγή είναι σε μεγάλο ποσοστό υπερήλικες: Μόλις το 5,2% των αγροτών είναι ηλικίας κάτω των 35 ετών. Το 14,7% των αγροτών είναι από 35 μέχρι 44 χρόνων, το 23,9% είναι από 45 μέχρι 54 ετών, το 24,9% από 55 μέχρι 64 χρόνων και το 31,3% άνω των 65 ετών.
Ο αγροτικός πληθυσμός της Ε.Ε. γερνάει ολοένα και περισσότερο και οι μεγαλύτεροι δεν δείχνουν καμία διάθεση να κάνουν χώρο στους νεότερους, παρόλο που έχουν πριμοδοτηθεί γι’ αυτό από τα προγράμματα πρόωρης συνταξιοδότησης της Ε.Ε. Ενα από τα μεγαλύτερα προβλήματα είναι ότι οι ηλικιωμένοι αγρότες «κρατούν» τη γη στην ιδιοκτησία τους, με αποτέλεσμα τα εύφορα εδάφη στα κράτη-μέλη να τα διαχειρίζονται μεγαλύτεροι σε ηλικία αγρότες, οι οποίοι σπάνια επιτρέπουν στους νεότερους να αναλάβουν πρωτοβουλίες. Περίπου 3,2 εκατ. αγρότες στην Ε.Ε. είναι άνω των 65 ετών. Αν αυτοί εγκατέλειπαν το επάγγελμα, αναφέρει η σχετική μελέτη της Ε.Ε., θα απελευθερώνονταν 200 εκατ. στρέμματα αγροτικής γης, αρκετή έκταση για 1,2 εκατ. νέους αγρότες μεσαίου μεγέθους. Με άλλα λόγια, σε κάθε έναν νέο αγρότη αντιστοιχούν 2,5 ηλικιωμένοι αγρότες που πρέπει να σταματήσουν τη δραστηριότητα.
Από τις χώρες της Ε.Ε η Γερμανία αντιμετώπισε το συγκεκριμένο πρόβλημα με συγκεκριμένα εθνικά μέτρα. Ερευνα της διαΝΕΟσις (οργανισμός έρευνας και ανάλυσης) για το αγροτικό επιχειρείν αναφέρει σχετικά: «Στη Γερμανία, πέραν των ενισχύσεων στους νέους αγρότες, επέλεξαν το σύστημα κοινωνικής ασφάλισης “Hofabgabeklausel”, σύμφωνα με το οποίο οι αγρότες ιδιοκτήτες γης, προκειμένου να εισπράξουν τη σύνταξη γήρατος, οφείλουν να παραιτούνται από τα δικαιώματα επί της γεωργικής εκμετάλλευσης. Ετσι, η Γερμανία είναι η μόνη χώρα των “28” η οποία έχει πετύχει την αναγκαία ηλικιακή ανανέωση και τη δόμηση της γεωργίας σε επιχειρηματικά πρότυπα».
Οι ενοικιαστές
Οι «Νέοι Αγρότες» καλλιεργούν γη χαμηλότερης αξίας (η αξία φυσικά εξαρτάται από την αποδοτικότητα) περίπου 6.931 ευρώ κατά μέσον όρο το στρέμμα, ενώ η γη των αγροτών άνω των 65 ετών αξίζει κατά μέσον όρο 11.565 ευρώ. Οι αγρότες κάτω των 35 ετών διαθέτουν μικρότερες εκτάσεις, τις οποίες συνήθως νοικιάζουν.
Από την άλλη, αξίζει να σημειωθεί ότι οι περισσότεροι αγρότες που διαθέτουν οικονομικά βιώσιμες εκμεταλλεύσεις (με βάση την έκταση και άλλους οικονομικούς δείκτες) καλλιεργούν εκτάσεις που νοικιάζουν. Για την ακρίβεια, το 54% της αγροτικής γης στην Ε.Ε. είναι νοικιασμένο, αλλά υπάρχουν σοβαρές αποκλίσεις μεταξύ των διαφόρων κρατών-μελών.
Καθημερινή
