Ηδη από τα μέσα του Ιανουαρίου είχε διαφανεί ότι το πολιτικό τοπίο στη χώρα όλο και περισσότερο έμοιαζε με «κινούμενη άμμο» λόγω της μεταβολής της δημόσιας ατζέντας και της εμφάνισης στο προσκήνιο του θέματος της ονομασίας της FYROM.
Τα όσα ακολούθησαν όχι μόνο επιβεβαίωσαν εκείνη την εκτίμηση αλλά και την επέτειναν με την έλευση του σκανδάλου της Novartis στο προσκήνιο, και μάλιστα με τρόπο αμέσως πολιτικό.
Αρκετοί αναλυτές λένε ότι η πρωτοκαθεδρία της Novartis στη δημόσια συζήτηση, η οποία αυτή την εβδομάδα που μας πέρασε παραγκώνισε από την πρώτη θέση της δημοσιότητας τα θέματα εξωτερικής πολιτικής (Fyrom, Ιμια, ΑΟΖ Κύπρου κ.τ.λ.), λειτούργησε αντίρροπα και εξισορρόπησε τις εντυπώσεις που είχαν δημιουργήσει τα ογκώδη συλλαλητήρια σε Θεσσαλονίκη και Αθήνα για το θέμα της Fyrom. Και φαίνεται να είναι έτσι. Η κυβέρνηση δεν σημείωσε απώλειες, τουλάχιστον σε σύγκριση με τον Ιανουάριο, και κινείται στα ίδια ακριβώς επίπεδα (βαθμός ικανοποίησης για το έργο της στο 19%, όσο ακριβώς και τον περασμένο μήνα).
Αντίθετα, η αξιωματική αντιπολίτευση παρουσίασε μικρές απώλειες (θετικές εντυπώσεις για την παρουσία της 19% από το 21% του Ιανουαρίου).
Συμπερασματικά η μεν κυβέρνηση φάνηκε να χάνει στο Μακεδονικό ενώ η αντιπολίτευση να χάνει στο σκάνδαλο Novartis, με τις δύο υποθέσεις να λειτουργούν αντίρροπα, ίσως και γιατί και οι δύο είναι ακόμα σε εξέλιξη και δύσκολα μπορεί κανείς σήμερα να εικάσει πoια θα είναι η κατάληξή τους, ιδίως αν δεν διαθέτει εμπεριστατωμένη εσωτερική πληροφόρηση.
Οι εκτιμήσεις αυτές επιβεβαιώνονται τόσο άμεσα όσο και έμμεσα:
Αμεσα από τις απαντήσεις που προέκυψαν στις ευθείες ερωτήσεις για τις πολιτικές επιπτώσεις των δύο αυτών υποθέσεων. Στη μεν υπόθεση του Μακεδονικού το 27% των ερωτηθέντων εκτιμά ότι ενισχύθηκε η αντιπολίτευση και το 11% ότι ενισχύθηκε η κυβέρνηση. Στη δε υπόθεση της Novartis το 33% εκτιμά ότι ενισχύθηκε η κυβέρνηση και το 12% η αντιπολίτευση.
Αμεσα από τις απαντήσεις που προέκυψαν στις ευθείες ερωτήσεις για τις πολιτικές επιπτώσεις των δύο αυτών υποθέσεων. Στη μεν υπόθεση του Μακεδονικού το 27% των ερωτηθέντων εκτιμά ότι ενισχύθηκε η αντιπολίτευση και το 11% ότι ενισχύθηκε η κυβέρνηση. Στη δε υπόθεση της Novartis το 33% εκτιμά ότι ενισχύθηκε η κυβέρνηση και το 12% η αντιπολίτευση.
Εμμεσα από την πρόθεση ψήφου που λόγω του μεγάλου μεγέθους του δείγματος έχουμε την ευκαιρία μετά από καιρό να την προσεγγίσουμε και σε επίπεδο ευρύτερων περιφερειών. Είναι λοιπόν χαρακτηριστικό ότι στην ευρύτερη Περιφέρεια Κεντρικής/Δυτικής Μακεδονίας (που περιλαμβάνει και τη Θεσσαλονίκη) η ΝΔ προηγείται στην πρόθεση ψήφου με 13 μονάδες ενώ σε άλλες περιφέρειες της χώρας όπως η Ηπειρος και το Ιόνιο, η Κρήτη και τα νησιά του Αιγαίου, η Πελοπόννησος και η Δ. Ελλάδα, η πρόθεση ψήφου δείχνει τα δύο κόμματα να κινούνται σε απόσταση αναπνοής.
Εμμεσα από την πρόθεση ψήφου που λόγω του μεγάλου μεγέθους του δείγματος έχουμε την ευκαιρία μετά από καιρό να την προσεγγίσουμε και σε επίπεδο ευρύτερων περιφερειών. Είναι λοιπόν χαρακτηριστικό ότι στην ευρύτερη Περιφέρεια Κεντρικής/Δυτικής Μακεδονίας (που περιλαμβάνει και τη Θεσσαλονίκη) η ΝΔ προηγείται στην πρόθεση ψήφου με 13 μονάδες ενώ σε άλλες περιφέρειες της χώρας όπως η Ηπειρος και το Ιόνιο, η Κρήτη και τα νησιά του Αιγαίου, η Πελοπόννησος και η Δ. Ελλάδα, η πρόθεση ψήφου δείχνει τα δύο κόμματα να κινούνται σε απόσταση αναπνοής.
Η ΝΔ συνεχίζει να διαθέτει σαφές προβάδισμα έναντι του ΣΥΡΙΖΑ και λόγω του σαφούς προβαδίσματος που διαθέτει στην Αττική (Πολεοδομικό συγκρότημα και κυρίως Υπόλοιπο Αττικής), αν και υπάρχουν σημεία που θα έπρεπε να την ανησυχήσουν για τους μελλοντικούς συσχετισμούς. Αναφέρουμε χαρακτηριστικά ότι για πρώτη φορά μετά από καιρό η εκτίμηση ψήφου, έστω και οριακά, κινείται σε μονοψήφια απόσταση (34,9% έναντι 25,2%), ενώ και το προβάδισμα του κ. Μητσοτάκη έναντι του κ. Τσίπρα στην «Πρωθυπουργική εικόνα» από τις 13 μονάδες υπέρ του κ. Μητσοτάκη που καταγράφονταν την άνοιξη του 2017 έχει τώρα μειωθεί στις 5 (22% έναντι 18%).
Επίσης, η παράσταση νίκης υπέρ της ΝΔ από το μέγιστο των 66 μονάδων διαφοράς που καταγράφονταν τον Ιούνιο του 2017, έχει τώρα μειωθεί σταδιακά στις 43 (64% έναντι 21%).
Ωστόσο, ο συνδυασμός των δύο θεμάτων που κυριάρχησαν στη δημόσια συζήτηση (εθνικά και Novartis) ενίσχυσαν ιδιαίτερα τη ΧΑ η οποία ανέκαμψε ραγδαία και στην εκτίμηση ψήφου επέστρεψε στην τρίτη θέση με εκτίμηση ψήφου 9,4%, σχεδόν 3 ποσοστιαίες μονάδες πάνω από το 6,6% του Ιανουαρίου. Και αυτό όχι μόνο γιατί και στα δύο θέματα φάνηκε να κινείται στην «επιτιθέμενη» πλευρά, αλλά και γιατί επιπλέον το πολιτικό σύστημα συνεχίζει να είναι σε κρίση και επομένως οι «αντισυστημικές» δυνάμεις είναι καλύτεροι υποδοχείς της δυσαρέσκειας και της μειωμένης πολιτικής εμπιστοσύνης.
Είναι χαρακτηριστικό ότι στο ερώτημα «ποιο κόμμα νομίζετε ότι μπορεί να αντιμετωπίσει καλύτερα τα θέματα της διαφθοράς και της διαπλοκής»: το 57% απαντά κανένα και επιπλέον το 7% ότι δεν γνωρίζει. Εξάλλου και οι γενικότεροι δείκτες εμπιστοσύνης δείχνουν ότι τα κόμματα στην κλίμακα εμπιστοσύνης από 0 έως 10 όπου 0 σημαίνει καμία εμπιστοσύνη και 10 απόλυτη εμπιστοσύνη, συγκεντρώνουν μέση τιμή μόλις 2,6 (ενώ στην πρώτη θέση βρίσκεται η εμπιστοσύνη στον Στρατό με μέση τιμή 7,4).
Στο σημείο αυτό δεν θα πρέπει να παραβλέψουμε την κοινωνική ατζέντα η οποία πολλές φορές διαφοροποιείται από τη δημόσια ατζέντα και συζήτηση.
Στην κοινωνική ατζέντα λοιπόν τα θέματα που συνεχίζουν να κυριαρχούν είναι η Οικονομία (39% το ποσοστό όσων την ιεραρχούν στην πρώτη θέση) και η Ανεργία (19%). Και η καλή είδηση είναι ότι το οικονομικό κλίμα δείχνει να βελτιώνεται σημαντικά (ο σχετικός δείκτης οικονομικής εμπιστοσύνης ανέκαμψε από το -56 στο -52 και ειδικά το ισοζύγιο εκτίμησης για τις οικονομικές εξελίξεις στο επόμενο διάστημα έχει «εκτιναχθεί» από το -40 του Ιανουαρίου στο -31 τώρα). Η επίδοση αυτή είναι η καλύτερη των τελευταίων δυόμισι ετών και μας επαναφέρει στην πρώτη περίοδο διακυβέρνησης Τσίπρα, στην εποχή του Μαΐου του 2015. Η κυβέρνηση ωστόσο δεν μπόρεσε να «κεφαλαιοποιήσει» ουσιαστικά αυτές τις θετικές εξελίξεις στο οικονομικό κλίμα, εξαιτίας της δημόσιας συζήτησης που κινήθηκε σε άλλα θέματα και μένει τώρα να φανεί αν αυτή η θετική μεταβολή στο οικονομικό κλίμα θα είναι διατηρήσιμη.
Το τοπίο λοιπόν μοιάζει να είναι ένα τρίγωνο «κινούμενης άμμου» όπου η ατζέντα της χώρας ακροβατεί ανάμεσα στους τρεις μείζονες πόλους: Οικονομία, γεωστρατηγική θέση και διμερείς σχέσεις, πολιτικό σύστημα και υπέρβαση της πολύπλευρης κρίσης του.
Οι επόμενοι μήνες ίσως δώσουν κάποιες απαντήσεις για την κατεύθυνση που θα πάρουν τα πράγματα και τις εσωτερικές δυνατότητες της χώρας να ανακάμψει ή όχι.
Το ΒΗΜΑ
