Ενα απίστευτο παιχνίδι μετακύλισης ευθυνών για την απώλεια 4 ανθρώπων και τις καταστροφές που προκλήθηκαν από τις πλημμύρες, τον Νοέμβριο του 2013, στη δυτική πλευρά του νησιού, έχει αρχίσει μεταξύ της Περιφέρειας Νοτίου Αιγαίου και του Δήμου Ρόδου, ενόψει και του γεγονότος ότι αιρετοί και υπηρεσιακοί παράγοντες και από τους δύο βαθμούς αυτοδιοίκησης, ελέγχονται για ποινικά κολάσιμες πράξεις.
Η δικογραφία που έχει σχηματιστεί παραμένει στην Πταισματοδίκη Ρόδου κ. Αικ. Γαλάνη, που αναμένει το πόρισμα των τριών πραγματογνωμόνων του ΤΕΕ, που έχουν οριστεί, προκειμένου να διαβιβάσει τη δικογραφία στον Εισαγγελέα Πλημμελειοδικών Ρόδου κ. Κ. Μπούτσικο για τα περαιτέρω.
Η κατεπείγουσα προκαταρκτική εξέταση που διενεργείται αποσκοπεί στη διαπίστωση τυχόν τελέσεως των αδικημάτων της πλημμύρας από την οποία μπορούσε να προκύψει κοινός κίνδυνος για ξένα πράγματα, να προκύψει κίνδυνος για άνθρωπο και από την οποία επήλθε θάνατος, αλλά και της έκθεσης από την οποία προκλήθηκε θάνατος.
Σημειώνεται ότι πέραν των εκατοντάδων κατοίκων, που είδαν τις περιουσίες τους να χάνονται μέσα σε λίγες ώρες, νεκροί είναι ο Κωνσταντίνος Αργυρόπουλος του Γεωργίου, ηλικίας 50 ετών, η Αναστασία Κατσαρού του Ιωάννη, 36 ετών, η Καλλιόπη Παναγιώτου του Φειδία, 54 ετών και ο Ιωάννης Μπαιρ̈άμης του Μικέ, 63 ετών, που παρασύρθηκαν από την ορμή του ποταμού στις γέφυρες Παστίδας και Κρεμαστής, οι δίοδοι των οποίων δεν έκλεισαν για τους οδηγούς, ενώ έπρεπε, το απόγευμα της 22ας Νοεμβρίου 2013.
Στην ογκώδη δικογραφία που έχει σχηματιστεί αναμένεται να συσχετιστεί και μηνυτήρια αναφορά κατά του περιφερειάρχη Νοτίου Αιγαίου κ. Γ. Μαχαιρίδη, του δημάρχου Ρόδου κ. Στάθη Κουσουρνά και κατά παντός άλλου υπευθύνου που υπέβαλαν ενώπιον του Εισαγγελέα Πλημμελειοδικών Ρόδου, τρεις κάτοικοι της Ιαλυσού, ζητώντας τον ποινικό κολασμό τους. Πρόκειται για τους κ.κ. Μιλτιάδη Τσιριγωτάκη του Μιχαήλ, Βασιλική Αρμυριώτη του Δημητρίου και Σαράντη Σαράντη του Γεωργίου.
Οι τρεις κάτοικοι της Ιαλυσού έχουν εξασφαλίσει, σύμφωνα με τις πληροφορίες, υπογραφές από δεκάδες κατοίκους της Ρόδου, θύματα της πλημμύρας, τις οποίες πρόκειται να παρουσιάσουν, όταν κληθούν για κατάθεση ενώπιον της κ. Πταισματοδίκη και να τους προτείνουν ως μάρτυρες κατηγορίας.
Οι κ.κ. Μαχαιρίδης και Κουσουρνάς έχουν ήδη καταθέσει για τις πλημμύρες ενώπιον της Πταισματοδίκη Ρόδου στα πλαίσια της αυτεπάγγελτης προκαταρκτικής εξέτασης που παρήγγειλε ο Εισαγγελέας Πλημμελειοδικών Ρόδου.
Μέχρι πρότινος η αστυνόμευση και ο καθαρισμός των ρεμάτων γινόταν από συγκροτημένη υπηρεσία της Διεύθυνσης Τεχνικών Υπηρεσιών Δωδεκανήσου της Περιφέρειας Νοτίου Αιγαίου.
Όλες οι καταγγελίες για παρεμβάσεις σε ρέματα εγίνοντο στη συγκεκριμένη υπηρεσία, που σχημάτιζε μετά από αυτοψία φάκελο και παρέπεμπε τις υποθέσεις για τον ποινικό κολασμό των υπαίτιων στην Εισαγγελία.
Ύστερα από τα τραγικά γεγονότα του Νοεμβρίου και την εισαγγελική παρέμβαση η Περιφέρεια Νοτίου Αιγαίου ξεκίνησε να παραπέμπει στο Δήμο όλες τις υποθέσεις προς έλεγχο.
Στη δημοτική αρχή προκλήθηκε θόρυβος και αγανάκτηση και για το λόγο αυτό ανατέθηκε στη νομική υπηρεσία να γνωμοδοτήσει επί του προκειμένου.
Η νομική υπηρεσία θεωρεί αποκλειστικά υπεύθυνη για τον καθαρισμό και την αστυνόμευση των ρεμάτων την Περιφέρεια.
Πιο συγκεκριμένα γνωμοδότησε ότι ο Καλλικράτης προβλέπει σαφέστατα ότι η αρμοδιότητα είναι της Περιφέρειας από την 1η Ιανουαρίου 2011. Επιπλέον με το άρθρο 1 της Πράξης Νομοθετικού Περιεχομένου που δημοσιεύθηκε στο 256Α ΦΕΚ την 31.12.2012 την αρμοδιότητα για τον καθαρισμό των ρεμάτων και των ποταμών έχει η Περιφέρεια Νοτίου Αιγαίου.
Από το Συμβούλιο της Επικρατείας έχει κριθεί εξάλλου μετά από προσφυγή του Δήμου Ηρακλείου ότι δεν επιτρέπεται μεταβίβαση αρμοδιοτήτων στους πρωτοβάθμιους ΟΤΑ αν αυτή δεν συνοδεύεται από ανάλογους πόρους για τη χρηματοδότησή τους.
Υπήρξε ωστόσο τροποποίηση στο νόμο που προέβλεπε ότι η αστυνόμευση και ο καθαρισμός ρεμάτων σε ενιαίους πρωτοβάθμιους ΟΤΑ, που περιλαμβάνουν και ορεινούς Δήμους, ασκείται από εκείνους. Ο νόμος, όπως γνωμοδότησε η νομική υπηρεσία του Δήμου, προβλέπει όμως ότι στις συγκεκριμένες περιπτώσεις, που συγκαταλέγεται και ο Δήμος Ρόδου, η αρμοδιότητα είναι συντρέχουσα με την Περιφέρεια.
Τον Οκτώβριο του 2012, σε συνεδρίαση εξάλλου του Συντονιστικού Οργάνου για τις πλημμύρες είχε εκδοθεί ανακοίνωση με την οποία καθίστατο σαφές ότι για τον έλεγχο και τη συντήρηση του οδικού δικτύου και τον καθαρισμό φρεατίων απορροής όμβριων υδάτων, τον έλεγχο και καθαρισμό κοιτών ρεμάτων, υπεύθυνοι υλοποίησης είναι τόσο η Περιφέρεια Νοτίου Αιγαίου/Δνση Τεχνικών Έργων Δωδ/σου όσο και οι Δήμοι.
Είχε καταστεί μάλιστα σαφές ότι οι αρμόδιοι φορείς θα πρέπει να προβούν στον καθαρισμό των ρεμάτων καθώς και των φρεατίων απορροής όμβριων υδάτων του οδικού δικτύου αρμοδιότητάς τους, πράγμα που εκ των πραγμάτων, αποδεικνύεται ότι δεν έπραξαν.
Η Περιφέρεια Νοτίου Αιγαίου/Περιφερειακή Ενότητα Δωδεκανήσου, είχε ανακοινώσει μάλιστα στα πλαίσια του συγκεκριμένου ΣΝΟ ότι επρόκειτο να γίνουν καθαρισμοί ρεμάτων με επιχορήγηση της Ενωσης Ξενοδόχων Ρόδου.
Περί της κύριας ευθύνης της Περιφέρειας Νοτίου Αιγαίου στην αστυνόμευση και καθαρισμό των ρεμάτων έχει αποφανθεί και το ΠΕΧΩ Δωδεκανήσου.
Κατά τον Ν. 3010/02, άρθρο 5, «Διαδικασία οριοθέτησης και ρυθμίσεις θεμάτων για τα υδατορέματα, έργα αντιπλημμυρικής προστασίας από τους ΟΤΑ Α και Β βαθμού», ο έλεγχος τήρησης των κειμένων διατάξεων για τα υδατορέματα στα διοικητικά όρια κάθε νομού ασκείται από τις αρμόδιες τεχνικές υπηρεσίες της οικείας Νομαρχιακής Αυτοδιοίκησης. Επίσης με τις ίδιες διατάξεις διευκρινίζεται ότι: Διατάξεις που προβλέπουν αρμοδιότητα ελέγχου και άλλων οργάνων διατηρούνται σε ισχύ.
Η αρμοδιότητα αυτή στη συνέχεια πέρασε με τον «Καλλικράτη», στις Περιφέρειες (άρθρο 186 του ν. 3852/2010).
Με τον N. 4071/ όμως, περί «Ρυθμίσεων για την τοπική ανάπτυξη, την αυτοδιοίκηση και την αποκεντρωμένη διοίκηση Ενσωμάτωση Οδηγίας 2009/50/ΕΚ», ΦΕΚ 2271/Α/11.4.2012, άρθρο 4 (Ορεινοί Δήμοι. Αρμοδιότητες), το άρθρο 209 του ν. 3852/2010 αντικαθίσταται ως εξής: «Άρθρο 209 Αρμοδιότητες ορεινών δήμων», Οι ορεινοί – μειονεκτικοί δήμοι ασκούν επιπλέον, είτε αυτοτελώς είτε σε συνεργασία με την οικεία περιφέρεια, τις ακόλουθες αρμοδιότητες: …θ) Καθαρισμός και αστυνόμευση ρεμάτων.
Υφίσταται εξάλλου και εγκύκλιος του ΥΠΕΧΩΔΕ Δ7α/οικ.3147/ΕΓΚ.33/12-10-98, η οποία διευκρινίζει ποια είναι η σημασία της αστυνόμευσης και οι ενέργειες που πρέπει να γίνουν.
Με βάση λοιπόν την εγκύκλιο αυτή «η αστυνόμευση όλων των ρεμάτων, σύμφωνα με το Π.Δ. 910/77, άρθρο 79 όπως τροποποιήθηκε και συμπληρώθηκε με το Νόμο για την Νομαρχιακή Αυτοδιοίκηση και την Περιφέρεια είναι αρμοδιότητα της Δ/νσης Τεχνικών Υπηρεσιών της Νομαρχίας και συγκεκριμένα του Τμήματος Εκτελέσεως Έργων.
Οφειλε έτσι ο περιφερειάρχης να ορίσει αρμόδιους υπαλλήλους για την αστυνόμευση των ρεμάτων, οι οποίοι θα είναι υπεύθυνοι για:
−Τον εντοπισμό καταλήψεων, επιχώσεων (μπαζώματα), ανεξέλεγκτες αμμοληψίες, απόρριψη στερεών αποβλήτων (σκουπίδια) και γενικώς όλων των παράνομων ενεργειών που γίνονται στις κοίτες των υδατορεμάτων.
−Την λήψη των προβλεπομένων, από τη νομοθεσία, διοικητικών και άλλων μέτρων στις περιπτώσεις που διαπιστώθηκαν παράνομες ενέργειες στις κοίτες των υδατορεμάτων.
−Τον έλεγχο της κατάστασης που βρίσκεται η φυσική κοίτη των υδατορεμάτων.
Σημειώνεται ότι στη Δημοτική Ενότητα Ιαλυσού, υπάρχουν 6 τουλάχιστον ρέματα, εκ των οποίων λειτουργούν μόνο τα δύο, που και σε αυτά έχουν γίνει παρεμβάσεις, με αποτέλεσμα να μην είναι επαρκής η διατομή της κοίτης που απέμεινε για την απορροή των ομβρίων.
Ελέγχοντας κανείς τον λεγόμενο Τριαντενό ποταμό, θα δει ότι ενώ το κτηματολογικό ρέμα είναι 40 μέτρα, τώρα έχει απομείνει μόνο 5 μέτρα, καθιστώντας αδύνατη την απορροή των ομβρίων. Λησμονούν επίσης κάποιοι πως με τις παρεμβάσεις στα ρέματα έχουν καταπατήσει δημόσια κτήματα.
Σημειώνεται εξάλλου ότι βάσει της πολεοδομικής νομοθεσίας απαγορεύεται η δόμηση σε μια ζώνη 20 μέτρων από τις όχθες των ρεμάτων.
