Συνέντευξη
στην Πέγκυ Ντόκου
Ιδιαίτερα αποκαλυπτικός σε ό,τι αφορά τις συνεχείς αλλαγές στις συντάξεις, στο ασφαλιστικό αλλά και στα εργασιακά ζητήματα, εμφανίστηκε σε συνέντευξή του στην «δ» ο εργατολόγος κ. Γιάννης Μαυρωνάς.
Επέστησε πάντως την προσοχή στους ασφαλισμένους να είναι πολύ προσεκτικοί εάν βρίσκονται κοντά στην συνταξιοτόσηση, αφού οι συντάξεις δεν είναι και δεν θα είναι από εδώ και στο εξής, ποτέ στα επίπεδα παλαιοτέρων ετών.
Η συνέντευξη αναλυτικά:
• Κύριε Μαυρωνά, να ξεκινήσουμε από τις τελευταίες εξελίξεις. Τι περιμένουμε για το 2018 σε συντάξεις και ασφαλιστικό;
Θα ήθελα να ξεκινήσω από το γεγονός πως υπάρχει μια αβεβαιότητα και ανασφάλεια σχετικά με το τι γίνεται με όσα μας αφορούν: τα φορολογικά, τα ασφαλιστικά και σε ό,τι επηρεάζει το εισόδημά μας. Πέρα από τις δεδομένες αλλαγές που σιγά σιγά αποδεχόμαστε όλοι όπως είναι οι μειώσεις στις συντάξεις, το αβέβαιο καθεστώς στα εργασιακά κ.λπ. αυτό που παρατηρούμε ως δικηγόροι είναι μια αδυναμία να εφαρμοστούν ακόμη κι αυτά τα καινούργια που έχουν νομοθετηθεί. Παράδειγμα, υπάρχει μια μεγάλη αδυναμία στον ΕΦΚΑ να λειτουργήσει όπως πρέπει. Ενώ ο ΕΦΚΑ υποτίθεται ότι θα συνένωνε όλα τα ταμεία, θα δημιουργούσε αυτόματες διαδικασίες, θα επιτάχυνε την διαδοχική ασφάλιση, θα καταργούσε τις αλληλογραφίες και τις καθυστερήσεις μεταξύ των ταμείων, θα έκανε πιο απλό τον υπολογισμό. Όμως, δεν βλέπουμε τίποτε από όλα αυτά να έχει γίνει. Βλέπουμε έναν νόμο να έχει ψηφιστεί από τον Μάιο του 2016, έχουμε φτάσει στον Μάρτιο του 2018 κι ακόμη να περιμένουμε στα πιο σημαντικά θέματα εγκυκλίους και οδηγίες. Κι ακόμη και οι εγκύκλιοι κάνουν το τοπίο ακόμη πιο ασαφές και δεν ξεκαθαρίζουν τα πράγματα.
Θα σας δώσω ένα παράδειγμα: οι διπλοασφαλισμένοι που είναι μια μερίδα δημοσίων υπαλλήλων, οι οποίοι είναι επιστήμονες και είχαν ασφάλιση στο Δημόσιο και στον αντίστοιχο τομέα ασφάλισης του επαγγέλματός τους. Π.χ. μηχανικοί στο ΤΣΜΕΔΕ, δικηγόροι στο ΕΤΑΑ, γιατροί στο ΤΣΑΥ κ.λπ. που σημαίνει υποχρεωτική ασφάλιση και στα δύο ταμεία, υποχρεωτικές εισφορές σε όλο τον ασφαλιστικό τους βίο. Αυτό σημαίνει πως όταν κάποιος έχει πληρώσει αυτές τις εισφορές, περιμένει δύο συντάξεις όταν συμπληρώσει τα αντίστοιχα χρόνια για να θεμελιώσει το δικαίωμά του. Ωστόσο, υπάρχει ένα τεράστιο ζήτημα με την εγκύκλιο που δίνει οδηγίες για την εφαρμογή του πλαισίου σ’ αυτές τις συντάξεις των διπλοασφαλισμένων και είναι στον «αέρα». Όσοι έχουν κάνει αίτηση για σύνταξη, τους καλεί το ταμείο τους αυτή την στιγμή, και τους λέει, χωρίς να σταματήσουν να εργάζονται στο δημόσιο να ζητήσουν υποχρεωτικά μέχρι τις 31 Μαρτίου 2018, τον συνυπολογισμό του χρόνου ασφάλισης στο δημόσιο αποκλείοντας τους, από πλήρη σύνταξη όταν έρθει η ώρα τους. Και τούμπαλιν. Αυτά τα πράγματα δεν έχουν ξαναγίνει. Και η εναλλακτική που τους δίνει, είναι να αποσύρουν και την πρώτη αίτησή τους που έχουν καταθέσει από το 2016 και να χάσουν τα δικαιώματά τους. Και βέβαια, τα ταμεία δεν είναι έτοιμα να εφαρμόσουν ούτε το πιο απλό: την αίτηση για το τι θέλει να κάνει, κάποιος για την μέχρι την 31η Μαρτίου.
Σε κάθε περίπτωση, νομοθετήθηκαν κάποια πράγματα τα οποία βλέπω ότι αδυνατούν να εφαρμοστούν. Κάνουμε μια αναδιάρθρωση αυτού του συστήματος με τον ΕΦΚΑ. Τι γίνεται τελικά; Πώς θα τον εφαρμόσουμε;
• Υπάρχει ένα ζήτημα που απασχολεί ιδιαίτερα τους κατοίκους των νησιωτικών και κατ’ εξοχήν τουριστικών περιοχών, όπως το πρόβλημα που αφορά την ασφάλιση όσων έχουν τουριστικά καταλύματα. Τι γίνεται με αυτό;
Είναι ένα ζήτημα. Παλαιότερα, όσοι είχαν τουριστικά καταλύματα, δωμάτια κ.λπ. και είχαν ασφάλιση για άλλο λόγο, σε άλλο τομέα, σε άλλο ταμείο π.χ. στο ΙΚΑ έπαιρνε απαλλαγή είτε από τον ΟΓΑ είτε από τον ΟΑΕΕ για την ασφάλισή του που έπρεπε να έχει, γιατί είχε ασφάλιση κι αλλού. Οσοι είχαν μέχρι πέντε δωμάτια, είχαν υποχρέωση για ασφάλιση στον ΟΓΑ –εάν ήταν ασφαλισμένοι αλλού, απαλάσσονταν. Από έξι δωμάτια μέχρι δέκα, είχαν υποχρέωση ασφάλισης στο ΤΕΒΕ (ΟΑΕΕ). Αυτό άλλαξε πάλι με το Νόμο Κατρούγκαλου που λέει ‘δεν μ’ενδιαφέρει αν είσαι ασφαλισμένος αλλού – αν έχεις τουριστικά καταλύματα θα ασφαλιστείς και θα αποδώσεις διπλές εισφορές’. Το θέμα είναι ότι αυτό δεν έχει ισχύσει μέχρι τώρα. Έχουμε αποστείλει και σχετικά ερωτήματα για το τι θα γίνει με όσους από 1.1.2017 έχουν υποχρέωση απόδοσης εισφοράς για τα τουριστικά καταλύματα τους ή τις τουριστικές τους επιχειρήσεις; Θα τους έρθουν όλες μαζεμένες; Και στο πλαίσιο της τουριστικής επιχειρηματικότητας, είναι δυνατόν η ασφάλισή τους, ακόμη και τώρα να μην έχει ξεκαθαρίσει; Το θέμα είναι ότι οι υποχρεώσεις αυτές «τρέχουν», έρχονται μαζεμένες και δεν ξέρουν τι να κάνουν.
• Να περάσουμε στις συντάξεις. Οι συνταξιούχοι βλέπουν συνεχώς μειώσεις. Τι περιμένουμε φέτος;
Οι μειώσεις που είναι σίγουρες και περιμένουμε είναι για τους παλιούς συνταξιούχους που θα προκύψει από 1.1.2019 μέσω του επανυπολογισμού στις συντάξεις τους συν το κόψιμο της προσωπικής διαφοράς που θα προκύπτει με βάση το νέο σύστημα. Συνεπώς, οι παλαιοί συνταξιούχοι με καλύτερα ποσά σύνταξης, θα δουν πολύ μειωμένες τις συντάξεις τους (κύριες και επικουρικές) όπως και τα οικογενειακά επιδόματα. Όσον αφορά τους συνταξιούχους που βγαίνουν υπό την ισχύ του νέου υπολογισμού θα παίρνουν έως 900 ευρώ. Για λιγότερα εισοδήματα ή χρόνια ασφάλισης, συμπιέζονται στα 500 – 600 ευρώ. Οι παλαιοί συνταξιούχοι είναι όσοι έχουν βγει μέχρι τα μέσα του 2016. Όσοι υπέβαλαν μετά από αυτή την ημερομηνία, μπήκαν στο νέο τρόπο υπολογισμού. Ωστόσο, μπορεί να μειώνονται οι συντάξεις αλλά αυτό που πρέπει να κάνει το κράτος είναι τουλάχιστον να του εξασφαλίζει ένα σταθερό πλαίσιο. Δεν μπορεί να φοβόμαστε ανά πάσα στιγμή τι θα γίνει με τις συνεχείς μειώσεις.
• Να περάσουμε στα εργασιακά. Είναι γεγονός πως κι εκεί υπάρχει αβεβαιότητα. Υπάρχει η μειωμένη απασχόληση, η μειωμένη ασφάλιση, η απελευθέρωση των απολύσεων και παράλληλα η μαύρη εργασία.
Κοιτάξτε, η μαύρη εργασία είναι ένα ζήτημα το οποίο δύσκολα αντιμετωπίζεται παρά τις κυρώσεις. Βέβαια αν ένας εργαζόμενος εάν δεν ασφαλίζεται, διακινδυνεύει το αν θα πάρει ή όχι, σύνταξη στο μέλλον ενώ δημιουργεί ένα πρόσθετο πρόβλημα στα ταμεία ασφάλισης, τα οποία δεν εισπράττουν τιε εισφορές που πρέπει και για να καλύψουν τις ‘τρύπες’ γίνονται πολύ πιο επιθετικά σε όσους έχουν οφειλές. Με αυτό τον τρόπο χάνεται και η αξιοπιστία των ασφαλισμένων προς τα ταμεία. Κι από την άλλη, κάποιοι σκέφτονται ότι αφού δεν πρόκειται να πάρουν σύνταξη, για ποιον λόγο να καταβάλλουν εισφορές.
• Τι θα λέγατε τώρα σε όσους βρίσκονται κοντά στην σύνταξη και σκέφτονται να βγουν στο επόμενο διάστημα;
Η κάθε περίπτωση είναι απολύτως ξεχωριστή και προσωπική. Εάν έπρεπε να δώσω μια γενική συμβουλή, είναι ότι καλό είναι να πιάνουμε πάνω από 30 έτη ασφάλισης (το βέλτιστο είναι να πλησιάζουμε την 40ετία για μια αξιοπρεπή σύνταξη) αλλά εάν είμαστε σε μια φάση που δυσκολευόμαστε να βρούμε δουλειά και άλλα προβλήματα, θα πρέπει να δούμε πώς μπορούμε να θεμελιώσουμε δικαίωμα για σύνταξη. Συνήθως ένα ή δύο έτη, δεν κάνουν τις διαφορές. Πρέπει να παραμένουμε όσο μπορούμε ασφαλισμένοι. Ειδάλλως θα κοιτάξουμε την πρόωρη και μειωμένη σύνταξη, που σε κάποιες κατηγορίες, συμφέρει.
