Της Στεφανίας Σούκη
Οι προκρατήσεις από τις «παραδοσιακές» ξένες τουριστικές αγορές αλλά και οι επιπλέον 3,56 εκατομμύρια θέσεις που έχουν προγραμματίσει, με βάση τα τελευταία στοιχεία, οι αεροπορικές εταιρείες στα περιφερειακά αεροδρόμια για το καλοκαίρι του 2018 δημιουργούν έναν καλό δείκτη θετικών προσδοκιών για την φετινή θερινή σεζόν, όπου μάλιστα, όπως χαρακτηριστικά ανέφερε χθές ο πρόεδρος του Συνδέσμου Ελληνικών Τουριστικών Επιχειρήσεων κ. Γιάννης Ρέτσος «μπορεί να δούμε και κάτι εντυπωσιακό στον ελληνικό τουρισμό».
Αν και ο ίδιος, κατά τη διάρκεια της σχετικής παρουσίασης της μελέτης του ΙΝΣΕΤΕ για τον εισερχόμενο τουρισμό, απέφυγε να αναφερθεί σε συγκεκριμένες εκτιμήσεις ως προς τον αριθμό των συνολικών αφίξεων από το εξωτερικό για το 2018 (σ.σ. πέρυσι ήταν στα πέριξ των 30 εκατ.) δεδομένου ότι ο προγραμματισμός των αεροπορικών ούτως ή άλλως αλλάζει συνεχώς, σχολίασε ότι «η χρονιά φέτος θα είναι πολύ καλή για τον ελληνικό τουρισμό, ειδικά στις μεγάλες αγορές, τη γερμανική και τη βρετανική, απ’ όπου φαίνεται να υπάρχει μεγάλη ζήτηση για τη χώρα».
Πέραν του γεωπολιτικού παράγοντα, ο οποίος ωστόσο εντάσσεται σε ένα γενικότερο πλαίσιο αφήνοντας μάλιστα και τα σχετικά περιθώρια για …σπέκουλα, οι φορείς του κλάδου θα πρέπει να δώσουν έμφαση «στο να εξακολουθήσουν να κάνουν καλά τη δουλειά τους και να βελτιώνουν την παρεχόμενη υπηρεσία, ακόμη και με το μεγαλύτερο όγκο τουριστών που αναμένεται φέτος. Είναι καθήκον, ειδικά της τοπικής αυτοδιοίκησης η εικόνα των επιμέρους προορισμών», δήλωσε ο πρόεδρος του ΣΕΤΕ. Με το βλέμμα ωστόσο πέραν της θερινής σεζόν του 2018, ο κ. Ρέτσος εφιστά την προσοχή στα τέσσερα μεγάλα «αγκάθια» για τον κλάδο, επενδύσεις, χωροταξικό, ασφάλεια δικαίου και υπεροφορλόγηση «που θα πρέπει να αντιμετωπιστούν σε βάθος 18 έως 24 μηνών», δεδομένου και του αυξανόμενου ανταγωνισμού από τις άλλες αγορές που καθιστούν το ελληνικό τουριστικό προϊόν πιο ακριβό.
Η έρευνα του ΙΝΣΕΤΕ
Οσον αφορά την έρευνα του Ινστιτούτου ΣΕΤΕ για τον εισερχόμενο τουρισμό, οι προοπτικές της τουριστικής κίνησης στα περιφερειακά αεροδρόμια της Ελλάδας βάσει του προγραμματισμού των θέσεων των αεροπορικών εταιρειών στις 31/01/2018 για την θερινή περίοδο του 2018 είναι ιδιαίτερα ενθαρρυντικές (+22% σε σχέση με τα αντίστοιχα περσινά στοιχεία για την θερινή περίοδο του 2017). Ειδικότερα, προγραμματίζονται συνολικά 20,2 εκατομμύρια θέσεις, +3,56 εκατομμύρια σε σύγκριση με τα 16,65 εκατομμύρια στο τέλος Ιανουαρίου του 2017.
Αν και το γεγονός προοιωνίζει ένα νέο ρεκόρ αφίξεων για τον Ελληνικό τουρισμό, θα πρέπει να επισημάνθεί ότι αφενός ο προγραμματισμός αλλάζει διαρκώς καθώς εξελίσσεται η σεζόν, και αφετέρου οι αφίξεις υπολείπονται του αριθμού θέσεων, αναλόγως της πληρότητας των αεροπλάνων. Συνεπώς η αναμενόμενη τελική μεταβολή αεροπορικών αφίξεων θα διαφοροποιηθεί από αυτήν που δείχνει ο προγραμματισμός θέσεων του Ιανουαρίου.
Ενδεικτικά, πέρυσι ήρθαν τελικά 15,2 εκατομμύρια, με μία πληρότητα της τάξεως του 80% έναντι του προγραμματισμού για 16,647 εκατομμύρια αεροπορικές θέσεις.
Οπως επισημαίνεται στη μελέτη, οι ροές εισερχόμενου τουρισμού στην χώρα, ειδικά σε περιόδους απουσίας επενδύσεων που αλλάζουν ουσιωδώς την μορφή του ελληνικού τουριστικού προϊόντος ώστε να προσελκύει νέες αγορές, εξαρτώνται α) από γεωπολιτικές εξελίξεις που καθιστούν κάποιον ή κάποιους ανταγωνιστικούς προορισμούς λιγότερο ή περισσότερο ελκυστικούς για λόγους ασφαλείας, β) από τις οικονομικές εξελίξεις στις διεθνείς αγορές στο βαθμό που αυτές επηρεάζουν την πρόθεση και δυνατότητα των κατοίκων τους να ταξιδέψουν στο εξωτερικό, και γ) από τις προσβάσεις που έχουμε στις αγορές αυτές που, για την Ελλάδα, είναι σε πολύ μεγάλο βαθμό αεροπορικές.
Η καταγραφή στη μελέτη γίνεται για τις 18 μεγαλύτερες αγορές του ελληνικού τουρισμού, βάσει εισπράξεων, που αντιπροσωπεύουν το 76% του συνόλου των εισπράξεων του εισερχόμενου τουρισμού στην Ελλάδα για το 2016.
Σημαντικοί παράγοντες για την αυξημένη ζήτηση αεροπορικών θέσεων είναι το θετικό οικονομικό κλίμα (η Ευρωπαϊκή Επιτροπή προβλέπει την μεγαλύτερη αύξηση ΑΕΠ της Ευρωπαϊκής Ένωσης της τελευταίας δεκαετίας για το 2018: +2,4%, έναντι πρόβλεψης +2,2% τον περασμένο Νοέμβριο και +1,8% προ έτους) που καταγράφεται σε όλες σχεδόν τις εξεταζόμενες αγορές (αύξηση ΑΕΠ, αύξηση καταναλωτικής εμπιστοσύνης και οικονομικού κλίματος). Εξαίρεση αποτελούν οι αγορές του Ηνωμένου Βασίλειου (λόγω εξασθένισης της λίρας έναντι του ευρώ και χαμηλής καταναλωτικής εμπιστοσύνης, ως επακόλουθα της απόφασης για Brexit), της Τουρκίας (λόγω συνεχούς υποτίμησης της τουρκικής λίρας και μεγάλων διακυμάνσεων της καταναλωτικής εμπιστοσύνης) και της Ρωσίας (εξασθένηση του ρουβλίου έναντι του ευρώ) – παρ΄ όλ’ αυτά, με εξαίρεση την Ρωσία που ο προγραμματισμός των θέσεων δείχνει μείωση, στις άλλες δύο αγορές οι οικονομικοί δείκτες δεν επιδρούν αρνητικά στον προγραμματισμό των θέσεων που είναι αυξημένος σε σχέση με πέρυσι.
Αν και η ζήτηση θέσεων από Ρουμανία, Ελβετία, Σουηδία, Ηνωμένο Βασίλειο, Δανία και Τουρκία, είναι αυξημένη, η συναλλαγματική ισοτιμία των νομισμάτων τους με το ευρώ έχει επιδεινωθεί, σε σύγκριση με το καλοκαίρι του 2017, και αυτό αναμένεται να επιδράσει αρνητικά στην ζήτηση. Εξετάζοντας τις επιμέρους αγορές, αξιοσημείωτες είναι οι αυξήσεις που καταγράφονται στα περιφερειακά αεροδρόμια από τις αγορές της Γερμανίας (+45% ή 1,3 εκατ.), του Ην. Βασιλείου (+20% ή 670 χιλ.), της Πολωνίας (+52% ή 448 χιλ.), της Αυστρίας (+60% ή 222 χιλ.), της Ιταλίας (+14% ή 169 χιλ.), της Ολλανδίας (+13% ή 124 χιλ.) και της Σουηδίας (+20% ή 123 χιλ.) ενώ στον αντίποδα μείωση καταγράφεται μόνο από τις αγορές της Ρωσίας (-12% ή -160 χιλ.). Επίσης παρατηρείται οριακή μείωση και από την αγορά της Κύπρου (-1% ή -3 χιλ.) που όμως είναι αισθητά μεγαλύτερη αν αφαιρεθεί η παρατηρούμενη αύξηση προς το αεροδρόμιο της Θεσσαλονίκης, λόγω και των εργασιών που ολοκληρώθηκαν στο αεροδρόμιο.
Η θέση της Ελλάδας
Η μελέτη εξετάζει και τη θέση της Ελλάδας στον εξερχόμενο τουρισμό των εξεταζόμενων αγορών το 2016, παρατηρείται ότι σε όλες βρίσκεται στο top-10 των κυριότερων τουριστικών προορισμών με εξαίρεση τις αγορές της Ρωσίας (11η) και των ΗΠΑ (25η). Ειδικότερα, κατέχει την 1η θέση στις γειτονικές αγορές της Βουλγαρίας, της Τουρκίας και της Κύπρου, την 2η θέση στην αγορά της Ρουμανίας ενώ στην γειτονική Ιταλία κατατάσεται στην 5η θέση. Αξιοσημείωτη είναι η θέση της Ελλάδας στις αγορές του Ην. Βασιλείου (6η), της Γαλλίας (7η) και της Γερμανίας (8η). Η εικόνα διαφοροποιείται σημαντικά όσον αφορά τους μεσογειακούς προορισμούς, με την Ελλάδα να βρίσκεται σε όλες τις αγορές στο top-5 των κυριότερων προορισμών με εξαίρεση την αγορά της Ρωσίας (6η θέση).
Επίσης, το 2016, σε σχέση με το 2015, – η Ελλάδα ανέβηκε: – μια θέση ως προορισμός στις προτιμήσεις των ταξιδιωτών από Γερμανία, Βρετανία, Ολλανδία, Βέλγιο, Αυστρία και Σουηδία, – δύο θέσεις στις προτιμήσεις των ταξιδιωτών από Ρωσία, – τρεις θέσεις στις προτιμήσεις των ταξιδιωτών από Ρουμανία, – ενώ υποχώρησε μια θέση στις προτιμήσεις των ταξιδιωτών από Πολωνία. Συμπερασματικά, με βάση τον προγραμματισμό των θέσεων των αεροπορικών εταιρειών για το 2018, η εικόνα των εξεταζόμενων αγορών που αποτελούν το 76% του εισερχόμενου τουρισμού της Ελλάδας για το 2016 είναι ιδιαιτέρως θετική, με όλες σχεδόν τις αγορές να καταγράφουν θετικό πρόσημο. Εξαίρεση αποτελούν οι αγορές της Ρωσίας (λόγω υποτίμησης του ρουβλίου και επανόδου της Τουρκίας) και της Κύπρου (οριακή).
