Συνέντευξη στην
Πέγκυ Ντόκου
«Κλείνει σιγά – σιγά ένας κύκλος που ξεκίνησε με την περιπέτεια της περιόδου Βαρουφάκη, την επεισοδιακή διαπραγμάτευση, τα capital controls και το δημοψήφισμα», δηλώνει σήμερα στην «δημοκρατική» ο κ. Δημήτρης Ψαρράκης, Σύμβουλος Οικονομικής και Νομισματικής Πολιτικής, για την Ομάδα της «Ελιάς» και των Σοσιαλδημοκρατών στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο. Επιπλέον, μιλάει για την 3η αξιολόγηση, την έξοδο από τα μνημόνια, το κλίμα που επικρατεί στην Ευρώπη για την χώρα μας, για τον νέο πρόεδρο του Ευρωπαϊκού Σοσιαλδημοκρατικού Κόμματος καθώς και το περίφημο Brexit που απασχολεί πολύ την ευρωπαϊκή οικογένεια.
Η συνέντευξη αναλυτικά:
• Κύριε Ψαρράκη, να ξεκινήσουμε από την σημερινή κατάσταση όπως διαμορφώνεται με την 3η αξιολόγηση. Η κυβέρνηση δηλώνει ικανοποιημένη από την πορεία της οικονομίας της Ελλάδας και μάλιστα ότι είμαστε έτοιμοι να βγούμε από το Μνημόνιο τον Αύγουστο. Θα ήθελα το σχόλιό σας.
Έχω την αίσθηση ότι κλείνει σιγά – σιγά ένας κύκλος που ξεκίνησε με την περιπέτεια της περιόδου Βαρουφάκη, την επεισοδιακή διαπραγμάτευση, τα capital controls και το δημοψήφισμα. Βρισκόμαστε πάλι εκεί που ήμασταν κατά την περίοδο της τελευταίας συγκυβέρνησης ΝΔ-ΠΑΣΟΚ. Αλλά αυτό είναι αλήθεια μόνο με όρους περιορισμένων δημοσιονομικών διακυμάνσεων. Στη πράξη είμαστε πολύ πιο πίσω καθώς το 2015 είχαμε τέσσερα πράγματα που δεν τα έχουμε τώρα: (1) τέλος της εντατικής επιτήρησης, (2) όχι μνημόνιο, (3) απαίτηση ισοσκελισμένων προϋπολογισμών, και (4) μία προληπτική πιστοληπτική γραμμή. Τώρα, έχουμε (1) υποθηκευμένη την εθνική περιουσία για 100 χρόνια, (2) εντατική επιτήρηση μέχρι το 2060, (3) μνημόνιο που για επικοινωνιακούς λόγους λέμε ότι δεν υπάρχει, (4) παράλογα πρωτογενή πλεονάσματα, και (5) έλλειψη προληπτικής πιστοληπτικής γραμμής. Αφήνω τους αναγνώστες να κοστολογήσουν την παρούσα οικονομική σταθερότητα σε σχέση με τη προηγούμενη του 2015. Δεν θα μιλήσω για ικανοποίηση ή δυσαρέσκεια. Θα επιστήσω την προσοχή σας σε μία λεπτομέρεια: Γιατί αρνείται η παρούσα κυβέρνηση να ζητήσει από τους θεσμούς την ασφάλεια μίας νέας προληπτικής πιστοληπτικής γραμμής; Είναι πράγματι και αυτό μέρος της ρητορικής περί «καθαρής εξόδου»; Ή μήπως προτιμά να βρίσκεται με το σταγονόμετρο στις αγορές μέχρι τις εκλογές προσποιούμενη ότι βγήκαμε από το μνημόνιο, και μετά, αν δει ότι χάνει, να τινάξει στον αέρα με αλλοπρόσαλλες παροχές την όποια δημοσιονομική σταθερότητα, να φορτώσει την αστάθεια στην επόμενη κυβέρνηση, η οποία χωρίς να έχει προληπτική πιστοληπτική γραμμή διαθέσιμη να χρεωθεί τέταρτο μνημόνιο;
• Κατά την άποψή σας, η Ελλάδα θα καταφέρει να επανέλθει σε αυτό που λέμε «κανονικότητα» σύντομα;
Η κανονικότητα δεν είναι απόλυτος όρος στην οικονομία. Είναι σχετικός. Κανονικότητα σε σχέση με τι; Γιατί αν κανονικότητα είναι η επιστροφή μας στο προϊόν που η χώρα παρήγαγε μέχρι το 2010, τότε σε καμία περίπτωση καθώς βρισκόμαστε 22% του ΑΕΠ μείον. Αν εννοούμε κανονικότητα την προσέγγιση του σημείου πλήρους απασχόλησης, ή έστω απασχόλησης στα επίπεδα του 2010, τότε και πάλι είμαστε 30% χαμηλότερα. Αν εννοούμε ότι η οικονομία βρίσκεται σε μία διαδικασία σταθερής παραγωγής κοντά στις πραγματικές της δυνατότητες, τότε και πάλι φοβάμαι ότι μία ανάπτυξη που κυμαίνεται μεταξύ 0,5% και 1,2% το χρόνο, πάλι δεν προσιδιάζει με σταθερότητα. Μιλάμε για μία κατάσταση, δεν θα πω νεκρικής ακαμψίας, αλλά μετα-χειρουργικής σταθερότητας σε ένα κρεβάτι εντατικής όπου οι γιατροί λένε στους συγγενείς ότι «ο ασθενής διέφυγε το κίνδυνο και η κατάστασή του είναι σταθερή». Με απλά λόγια όχι, δεν είναι σταθερή η οικονομική κατάσταση. Μία οικονομία είναι πραγματικά σταθερή όταν είναι σταθεροποιημένο το ποσοστό ανάπτυξης κοντά στην πραγματική ικανότητα της συνάρτησης κεφαλαίου και εργασίας. Το στοίχημα είναι όχι η σταθερότητα με την έννοια «μην πέσουμε πάλι» αλλά σταθερότητα στο ρυθμό επιτάχυνσης της παραγωγής και των τζίρων. Και για να γίνει αυτό πρέπει η οικονομία να μπορεί να παράγει πλούτο. Αυτή είναι η μεγαλύτερη αποτυχία της παρούσας κυβέρνησης: όχι το τρίτο μνημόνιο, αλλά η ανικανότητά της να δεχτεί ότι η πραγματική αγορά θα βγάλει τη χώρα από την κρίση και η σθεναρή της άρνηση να αφήσει τους ανθρώπους στην ησυχία τους να δουλέψουν χωρίς να τους υφαρπάζει τα λίγα που ακόμα μπορούν να παράγουν. Το λέω συνέχεια: η Ελλάδα δεν χρειάζεται κάποια κυβέρνηση που να φέρει μία μαγική οικονομική πολιτική. Χρειάζεται μία κυβέρνηση που η οικονομική της πολιτική θα είναι να μην κάνει τίποτα και να αφήσει την πραγματική αγορά να κάνει τη δουλειά της.
• Πώς είναι το κλίμα στην Ευρώπη για την χώρα μας; Μετά τις πολιτικές εξελίξεις στην Γερμανία, εμφανίσθηκε μια ανησυχία στην Ευρωπαϊκή οικογένεια.
Σταθεροποιείται η κατάσταση και εκεί και, καθώς πλέον έχουμε κυβέρνηση, επανέρχεται και η ΕΕ σε μία κατάσταση θεσμικής προβλεψιμότητας. Η αλήθεια είναι ότι αυτή η καθυστέρηση στο Βερολίνο επέτρεψε στον Μακρόν να εξισορροπήσει τη θέση της Γαλλίας στον Γαλλο-Γερμανικό άξονα, μία Γαλλία που έχει γενικά πολύ λίγη διαπραγματευτική ισχύ λόγω της δύσκολης δημοσιονομικής της θέσης. Οι επόμενοι μήνες θα είναι πολύ ενδιαφέροντες καθότι θα κριθούν οι τάσεις σε πολλές τρέχουσες ανισορροπίες, όπως για παράδειγμα η δημιουργία του Ευρωπαϊκού Προϋπολογισμού στο νέο Πολυετές Οικονομικό Πλαίσιο (που θα κρίνει ποιοι τομείς της οικονομίας θα επιδοτηθούν και πόσο), αλλά και ο ορίζοντας του Προϋπολογισμού καθώς συζητάμε για πρώτη φορά το πλαίσιο να μην είναι πενταετές αλλά μεγαλύτερο (επταετές ή δεκαετές), κάτι που θα οδηγήσει σε μεγαλύτερη ευελιξία στη διακίνηση των πόρων.
• Πέρσι είχαμε το θρίλερ με την Καταλονία ενώ η Βρετανία δείχνει πολύ αμήχανη για το Brexit καθώς, αυτό θα επιφέρει αλυσιδωτές αντιδράσεις στην οικονομία, στο εμπόριο ενώ θα έχει άμεσες επιπτώσεις μέχρι και σε χώρες όπως η Σκωτία π.χ. Πώς θα το αντιμετωπίσει αυτό η ευρωπαϊκή οικογένεια;
Φαίνεται ότι απομακρύνεται το ενδεχόμενο του «σκληρού» Brexit. Το τελευταίο κείμενο που βγήκε την προηγούμενη εβδομάδα μοιάζει περισσότερο σαν μία προσπάθεια να ακυρωθεί το βρετανικό δημοψήφισμα στη πράξη, κάτι που φαίνεται αρχίζουν οι Βρετανοί πολίτες να θέλουν με όλο και μεγαλύτερες πλειοψηφίες. Ίσως και η νέα μίνι-κρίση με τη Ρωσία να επισπεύσει την επαναπροσέγγιση Λονδίνου-Βρυξελλών. Η διαπραγματευτική γραμμή της ΕΕ πάντως είναι ξεκάθαρη. Κανένα Ευρωπαϊκό κράτος δεν μπορεί να έχει καλύτερη μεταχείριση εκτός ΕΕ από ότι εντός. Η καλύτερη κατάσταση για έναν Ευρωπαίο είναι εντός της Ένωσης. Αυτό θα αποτυπώνει η όποια συμφωνία με τη Βρετανία. Και αυτό αποτελεί και ισχυρό μήνυμα σε όλους αυτούς τους ευρω-σκεπτικιστές / λαϊκιστές. Μόλις είδαν με την Βρετανία πόσο δύσκολη μπορεί να γίνει η θέση για τη χώρα τους αν βγει από την Ένωση, έχασαν και τη δύναμη του επιχειρήματός τους και το μεγαλύτερο μέρος των ακροατηρίων τους.
• Θα ήθελα την άποψή σας για τον νέο πρόεδρο του Ευρωπαϊκού Σοσιαλδημοκρατικού Κόμματος. Είναι άνθρωπος από τον οποίο μπορείτε να έχετε προσδοκίες;
Ο Udo Bulman είναι μία πολύ σοβαρή επιλογή, και σίγουρα ουσιαστικά ανώτερος και σοβαρότερος από τον προκάτοχό του Πιττέλλα. Έχει εργαστεί σε εξαιρετικά δύσκολους φακέλους, με τελευταίο τον νόμο του Σχεδίου Γιούνκερ για την επαναφορά της ανάπτυξης και των θέσεων εργασίας στην ΕΕ. Έχει ισχυρότατες κοινωνικές ευαισθησίες, έχει μεγάλη εμπειρία στο να αντιμάχεται την κυβέρνησή του (Γερμανία), χωρίς να φοβάται, και είναι πάντοτε τέλεια προετοιμασμένος και πρόθυμος να βοηθήσει. Για την Ελλάδα είναι μία καλή επιλογή καθώς γνωρίζει πολύ καλά το «θέατρο του οικονομικού παραλόγου» στην χώρα μας και αντιλαμβάνεται στις λεπτομέρειές του τις κοινωνικές πιέσεις και ανάγκες. Δεν ξέρω αν θα προλάβει να κάνει πολλά στους επόμενους 16 μήνες πριν λήξει η θητεία του, αλλά σίγουρα θα είναι όσα κάνει πολύ πιο ουσιαστικά και σοβαρά από όσα έκανε ο Πιττέλλα σε τρεισήμισι χρόνια.
