Στη Νομοπαρασκευαστική Επιτροπή της Bουλής προς επεξεργασία εισήχθη το νομοσχέδιο του υπουργείου Ναυτιλίας για το μεταφορικό ισοδύναμο, που αναμένεται να τεθεί σε πιλοτική λειτουργία από την 1η Ιουλίου 2018 και σε πλήρη λειτουργία σε όλα τα νησιά από 01/01/2019.
Η φιλοσοφία του μέτρου του μεταφορικού ισοδύναμου (που αφορά τους νησιώτες και τα εμπορεύματα που πηγαίνουν από και προς τα νησιά), είναι οι κάτοικοι της νησιωτικής Ελλάδας να απολαμβάνουν τιμές σε προϊόντα και μεταφορές ίδιες με τους κατοίκους, μέσω της επιδότησης του κόστους.
Εάν για παράδειγμα κάποιος πληρώνει εισιτήριο 20 ευρώ για ένα ταξίδι με λεωφορείο προς μια πόλη της ηπειρωτικής χώρας και ένας νησιώτης για να διανύσει την ίδια απόσταση στη θάλασσα πληρώνει 25 ευρώ, τότε θα παίρνει τα επιπλέον 5 ευρώ που αποτελεί τη διαφορά.
Σημειώνεται ότι η εφαρμογή του μεταφορικού ισοδύναμου στις μεταφορές εφαρμόζεται ήδη σε πολλές ευρωπαϊκές χώρες.
Όπως επισημαίνεται στην αιτιολογική έκθεση του σ/ν, παρά τη συνταγματική κατοχύρωση της αρχής της νησιωτικότητας (άρθρο 101 του Συντάγματος), η απόσταση των νησιών από το “κέντρο” συνέχισε να επηρεάζει αρνητικά την καθημερινότητα των κατοίκων. Το μικρό μέγεθος τόσο ως προς την έκταση όσο και ως προς τον πληθυσμό εξακολούθησε να περιορίζει τις δυνατότητες για παραγωγικές δραστηριότητες ιδιαίτερης μεγάλης κλίμακας.
Τονίζεται ότι η προτεινόμενη νομοθετική ρύθμιση αποτελεί τη έμπρακτη απόδειξη μιας νέας ανθρωποκεντρικής προσέγγισης στη νησιωτικότητα, που δεν πρέπει να διαμορφώνει όρους μειονεξίας αλλά αξιοποιήσιμης ιδιαιτερότητας.
Το μέτρο θα εφαρμοστεί πιλοτικά σε μία ευρεία βάση και αφορά τα νησιά του Βορείου και Ανατολικού Αιγαίου, τέσσερα νησιά των Κυκλάδων και τρία των Ιονίων.
Στην πρώτη φάση του μέτρου που είναι μόνο το δεύτερο εξάμηνο του 2018 θα απαιτηθούν, σύμφωνα με την πρώτη εκτίμηση, περίπου 60 εκατ. ευρώ, ενώ για το 2019 τουλάχιστον 150 εκατ. ευρώ.
Με το άρθρο 1 του σχεδίου νόμου καθίσταται σαφές ότι σκοπός των προτεινόμενων ρυθμίσεων είναι η εξασφάλιση της ισότητας των πολιτών αναφορικά με την οικονομική επιβάρυνση του χρήστη στη διάρκεια του ταξιδιού και την προσφερόμενη ποιότητα, και η εισαγωγή στην εθνική νομοθεσία και η υλοποίηση της έννοιας του Μεταφορικού Ισοδύναμου προκειμένου το κόστος του επιβάτη και του εμπορεύματος που διασχίζει μία διαδρομή με μέσα θαλάσσιας μεταφοράς να είναι ισοδύναμο με το κόστος της διαδρομής που διασχίζει ένας επιβάτης για την ίδια απόσταση με μέσα χερσαίας μεταφοράς.
Σύμφωνα με το άρθρο 3 το μέτρο χρηματοδοτείται από το εθνικό ή το συγχρηματοδοτούμενο σκέλος του προγράμματος δημοσίων επενδύσεων, ενώ τίθεται σε εφαρμογή πιλοτικά τον Ιούλιο του 2018 σε Αγαθονήσι, Άγιο Ευστράτιο, Άγιο Μηνά, Αλιμία, Ανάφη, Αντίψαρα, Αρκιούς, Αρμάθια, Αστυπάλαια, Γυαλί, Δονούσα, Ερρικούσα, Ηρακλειά, Θύμαινα, Ικαρία, Κάλυμνο, Κάρπαθο, Κάσο, Καστελόριζο, Κίναρο, Κουφονήσια, Κω, Λέβιθα, Λειψούς, Λέρο, Λέσβο, Λήμνο, Μαθράκι, Μάραθο, Νίμο, Νίσυρο, Οθωνούς, Οινούσσες, Πάτμο, Σάμο, Σαμοθράκη, Σαρία, Στρογγύλη, Σύμη, Σύρνα, Σχοινούσα, Τέλενδο, Τήλο, Φαρμακονήσι, Φούρνους, Χάλκη, Χίο, Ψαρά και Ψέριμο.
Στη Γενική Γραμματεία Αιγαίου και Νησιωτικής Πολιτικής έχουν ανατεθεί οι αρμοδιότητες να συνάπτει προγραμματικές συμβάσεις εφαρμογής του προγράμματος με τους δήμους ή όποιο άλλο φορέα κριθεί αναγκαίο, προκειμένου να υλοποιηθεί απρόσκοπτα το έργο του προγράμματος. Επίσης η επιδότηση που προκύπτει από το Καταβαλλόμενο Μεταφορικό Κόστος (ΚΑ.Μ.Κ) είναι αφορολόγητο και ακατάσχετο στα χέρια του Δημοσίου η τρίτων.
Σύμφωνα με το άρθρο 4 δικαιούχοι του Καταβαλλόμενου Μεταφορικού Κόστους είναι Έλληνες πολίτες και αλλοδαποί που διαμένουν στα νησιά (για τους δεύτερους απαιτείται άδεια διαμονής εν ισχύ). Προσωρινοί αναπληρωτές και ωρομίσθιοι εκπαιδευτικοί, ιατροί υπόχρεοι υπηρεσίας υπαίθρου και ιατρικό προσωπικό, ωφελούμενες επιχειρήσεις που έχουν την έδρα τους στους δήμους εφαρμογής του προγράμματος.
Σχετικά με τη διαδικασία υποβολής αιτήσεων το άρθρο 6 αναφέρει ότι η αίτηση επέχει θέση υπεύθυνης δήλωσης του νόμου 1599/1986 ως προς τα δηλούμενα στοιχεία και συναίνεση για τη λήψη φορολογικών δεδομένων μέσω διαδικτύου με κωδικούς ΤΑΧΙSnet. Ηδη γίνεται επεξεργασία της συγκεκριμένης ηλεκτρονικής πλατφόρμας που θα βγει σύντομα στο διαδίκτυο.
Σύμφωνα με το άρθρο 7 αρμόδιες υπηρεσίες και όργανα για την υλοποίηση της διαδικασίας είναι η Γενική Γραμματεία Αιγαίου και Νησιωτικής Πολιτικής, η Γενική Γραμματεία Πληροφοριακών Συστημάτων του υπουργείου Οικονομικών, η Α.Α.Δ.Ε και οι δήμοι εφαρμογής του προγράμματος.
Το άρθρο 8 αναφέρει ότι το Καταβαλλόμενο Μεταφορικό Κόστος καταβάλλεται στους δικαιούχους κατόπιν υποβολής αίτησης, διασταύρωσης των στοιχείων τους, επεξεργασίας των σχετικών δικαιολογητικών και πιστοποίησης του ύψους που αναλογεί στον εκάστοτε δικαιούχο.
Το άρθρο 9 τονίζει ότι η καταβολή του ΚΑ.Μ.Κ αναστέλλεται εάν ο δικαιούχος αλλάξει μόνιμη κατοικία, ενώ με άρθρο 10 διακόπτεται η καταβολή του σε περίπτωση θανάτου του δικαιούχου η μόνιμης εγκατάστασής του στο εξωτερικό, αλλά και εάν ο δικαιούχος δεν πληροί τα κριτήρια, και περιέλθουν στις υπηρεσίες στοιχεία που προκύπτει ότι η καταβολή της επιδότησης έγινε χωρίς να πληρούνται οι προϋποθέσεις ένταξης.
Σημειώνεται ότι το νομοσχέδιο αποτελεί μία ομπρέλα, ένα νομοθετικό πλαίσιο, ενώ από εκεί και πέρα προβλέπονται κάποιες υπουργικές αποφάσεις που θα οριοθετήσουν τον τρόπο εφαρμογής του μεταφορικού ισοδύναμου.
