Μακαρούνες, θυμαρίσιο μέλι, τσιπούρες, κατσικάκι και τυρί, ντόπιος μπακλαβάς, άγρια ομορφιά που απλώνεται εξευγενισμένη στα ψηλά βουνά, τα βράχια και τις ατέλειωτες παραλίες. Η ταβέρνα της Ευδοξίας, η θέα του Ζέφυρου στην Ολυμπο, τα κοκτέιλ στο Στέμα και τα μακροβούτια στον Αγιο Νικόλαο. Τι να πρωτογευτεί και πού να πρωτοκολυμπήσει κανείς στην Κάρπαθο; Στο δεύτερο μεγαλύτερο νησί της Δωδεκανήσου, το οποίο επισκέπτονται τουρίστες από 17 και πλέον χώρες, όποιος πηγαίνει, ξαναπηγαίνει. Κάτι που εκτιμούν οι Καρπαθιώτες. Γι’ αυτό και ο δήμαρχος του νησιού, Ηλίας Λάμπρος, αποφάσισε να πραγματοποιείται ειδική γιορτή στις 27 Σεπτεμβρίου, παγκόσμια ημέρα τουρισμού, όπου τιμώνται οι επισκέπτες που φτάνουν στην Κάρπαθο κάθε καλοκαίρι. Το ίδιο θα γίνει και φέτος.
Στο νησί των 6.100 μόνιμων κατοίκων, κύρια ενασχόληση είναι ο τουρισμός και ακολουθεί η κτηνοτροφία, η μελισσοκομία, η ελαιοπαραγωγή και η αλιεία. «Οταν σπούδαζα στην Αθήνα, σε όποιον έλεγα ότι είμαι από την Κάρπαθο, έπρεπε να εξηγήσω ότι είναι το νησί ανάμεσα στην Κρήτη και τη Ρόδο. Πλέον θαρρώ ότι ο τόπος μας είναι ευρύτερα γνωστός στην Ελλάδα», λέει ο κ. Λάμπρος χαμογελώντας. Βέβαια τότε, πριν από περίπου 30 χρόνια, το δρομολόγιο από τον Πειραιά στο νησί διαρκούσε έως και 40 ώρες!
Η Κάρπαθος πέρασε διαδοχικά από τα χέρια των Ρωμαίων και των Βυζαντινών, των Γενοβέζων, των Ενετών, των Οθωμανών. Καταλήφθηκε στρατιωτικά από τους Ιταλούς το 1912 και απελευθερώθηκε το 1944. Οι Ιταλοί διατηρούν ακόμα ισχυρούς δεσμούς με το νησί, αφού το 25% των επισκεπτών είναι από την Ιταλία. Ακολουθούν Αυστριακοί με 10%, Νορβηγοί, Γερμανοί, Φινλανδοί, Τσέχοι, Ολλανδοί, Ρώσοι. Πολλοί Ιταλοί και Ολλανδοί έχουν αγοράσει γη, ώστε να επισκέπτονται και τον χειμώνα την Κάρπαθο.
Στο όμορφο μακρόστενο νησί με τα πρασινογάλαζα πεντακάθαρα νερά και το μεγάλο υψόμετρο, ο τουρισμός αυξάνεται κάθε χρόνο και είναι τριπλάσιος των μόνιμων κατοίκων του. Η σεζόν ανοίγει από την 1η Απριλίου και κλείνει στις 30 Οκτωβρίου. Από τον Ιανουάριο, όμως, υποδέχεται κόσμο. Διαθέτει 8.500 κλίνες, που αυξάνονται, ενώ αρκετοί ντόπιοι ενέταξαν τα αρχοντικά τους σπίτια στην Airbnb ώστε οι τουρίστες να ζήσουν σε ένα παραδοσιακό σπίτι. Περίπου 780 πτήσεις τσάρτερ προσγειώνονται στο διεθνές αεροδρόμιο Καρπάθου, το οποίο αρκετές φορές ταλαιπωρεί εργαζομένους και επιβάτες με το χαλασμένο air condition. Καθώς οι ξένοι επισκέπτες αποτελούν τον κύριο όγκο, σε πολλές ταβέρνες και μπαράκια οι εργαζόμενοι είναι ξένοι.
«Το νησί μας είχε μεγάλη μετανάστευση. Ο κύριος όγκος μετέβη στην Αμερική και την Αυστραλία. Μεταξύ των δύο πολέμων οι μόνιμοι κάτοικοι ήταν 35.000 και τώρα είναι 6.100. Αυτή η μετανάστευση ήταν η αφορμή της εισόδου συναλλάγματος, εκκίνησης του τουρισμού, ίδρυσης μικρών ξενοδοχειακών μονάδων και επαναπατρισμού πολλών αποδήμων», εξηγεί ο δήμαρχος. Στόχος τους να επενδύσουν στην Κάρπαθο. Επίσης, από τα πιο δυνατά σημεία του τουρισμού της Καρπάθου είναι οι ομογενείς που επισκέπτονται το νησί με την οικογένειά τους, κάθε καλοκαίρι, επισημαίνει ο δήμαρχος.
Οι επιχειρηματίες αναμένουν να μετρήσουν τις θετικές συνέπειες του μέτρου του μεταφορικού ισοδύναμου, ώστε να προμηθεύσουν καλύτερα και με λιγότερο κόστος τα καταστήματά τους. Η ακτοπλοϊκή σύνδεση είναι σχετικά καλή, τρεις φορές εβδομαδιαίως με τον Πειραιά και μία φορά με Ηράκλειο και Ρόδο. «Με την επιδότηση της γραμμής το ταξίδι από 22 ώρες έγινε 16, ενώ με την τοποθέτηση σύγχρονου πλοίου, οι διακοπές ξεκινούν για τις οικογένειες από το καράβι», εξηγεί ο κ. Λάμπρος. Η αεροπορική σύνδεση με την Αθήνα για τους 7 μήνες της θερινής σεζόν είναι 16 πτήσεις την εβδομάδα και επτά προς τη Ρόδο, ενώ τον χειμώνα είναι επτά προς την Αθήνα και τρεις προς τη Ρόδο.
Οι κανακάρηδες
Αν και… κανακάρης ο δήμαρχος, δηλαδή πρωτότοκος γιος, με τέσσερις αδερφές, οι γονείς του, όπως μας εξομολογήθηκε, δεν τήρησαν την παράδοση αναφορικά με την κληρονομιά, κι αυτό το σχολιάζει θετικά. Το σύστημα μεταβίβασης της περιουσίας στους κανακάρηδες και στις κανακάρες (πρωτότοκες κόρες) στην Κάρπαθο, έχει κάνει αίσθηση διεθνώς.
Ειδικά μετά την έκδοση της μελέτης του Γάλλου ανθρωπολόγου Μπερνάρ Βερνιέ, «Κοινωνική γένεση των αισθημάτων: Πρωτότοκοι και υστερότοκοι στην Κάρπαθο». Στην Ολυμπο, τον παραδοσιακό οικισμό σε υψόμετρο 310 μ., όπου οι γυναίκες φορούν ακόμα παραδοσιακές φορεσιές, ο Βερνιέ είδε την πατρική περιουσία να μεταβιβάζεται στον κανακάρη και τη μητρική στην κανακάρα, ανέλυσε τις γαμήλιες στρατηγικές και περιέγραψε την κατάρρευση του συστήματος λόγω της μετανάστευσης, αλλά και του ξεσηκωμού των αδικημένων υστερότοκων.
Εργα «ανάσα» για τους κατοίκους
Τρία μεγάλα έργα που έχουν χρηματοδοτηθεί από ευρωπαϊκά προγράμματα ΕΣΠΑ αναμένεται να ανακουφίσουν τους Καρπαθιώτες: α) ο βιολογικός καθαρισμός που θα λύσει για την πρωτεύουσα και τα Πηγάδια το χρόνιο πρόβλημα της αποχέτευσης λόγω της αμφιθεατρικής κτίσης της πόλης. β) Το φράγμα Σχοινά, αίτημα 15ετίας, αναμένεται να λειτουργήσει έως το τέλος του 2018. «Η μείωση των βροχοπτώσεων έχει δημιουργήσει μεγάλο πρόβλημα στην υδροδότηση του νησιού. Με το φράγμα, μέσα σε τρία χρόνια θα συγκεντρωθούν 1,3 εκατ. κ.μ. νερού, που θα υδροδοτούν τα Πηγάδια. Ετσι θα διακοπεί η υδροδότηση από τα όμορα χωριά, που έχουν επιβαρυνθεί, με αποτέλεσμα σε αρκετές γειτονιές να πραγματοποιούνται συστηματικές διακοπές νερού. γ) Το Κέντρο Υγείας Καρπάθου θα μετεγκατασταθεί σε νέο υπερσύγχρονο κτίριο, που παραχώρησε η εκκλησία για τη δημιουργία του Νοσοκομείου Αγιος Ιωάννης της Καρπάθου, 3 χλμ. έξω από την πρωτεύουσα. «Μόνη μας ανησυχία είναι αν θα υπάρξει οργανόγραμμα και το απαραίτητο ιατρικό και βοηθητικό προσωπικό», συμπληρώνει ο κ. Λάμπρος.
Αυτό, όμως, που ταλαιπωρεί τους κατοίκους εδώ και δύο χρόνια είναι το κτιριακό πρόβλημα του Γυμνασίου και του Επαγγελματικού Λυκείου, με αποτέλεσμα 200 μαθητές και μαθήτριες να κάνουν απογευματινά μαθήματα, έως ότου προχωρήσει η μελέτη στατικότητας. Αυτό το θέμα κάνει αρκετούς γονείς να σκέφτονται να μετακομίσουν εκτός Καρπάθου, προκειμένου τα παιδιά τους να έχουν φυσιολογική σχολική ζωή.
