Γράφει ο Στέφανος Δράκος:
Η ζωή μας, είναι το σύνολο των επιλογών μας και οι επιλογές μας, τις περισσότερες φορές, είναι αποτέλεσμα των προσδοκιών που έχουμε διαμορφώσει για διάφορες καταστάσεις, γεγονότα ή πρόσωπα. Με δεδομένο πως όλοι μας έχουμε βιώσει στιγμές χαράς, ικανοποίησης, ευτυχίας ή λύπης, απογοήτευσης, δυστυχίας, εάν κατά περίπτωση το προσδοκώμενο επαληθεύτηκε ή διαψεύστηκε, θέλησα αυτές τις βασικές παραμέτρους της ζωής, να τις επικεντρώσω στο κρισιμότερο ίσως κομμάτι αυτής, την πολιτική (!)
Παθητικοί θεατές της εκάστοτε προεκλογικής περιόδου, δέκτες βομβαρδισμού υποσχέσεων και δεσμεύσεων, με ηχηρά κενού περιεχομένου λόγια για το καλό του τόπου και των οικογενειών μας, μας καλλιεργούν πολλές φορές προσδοκίες ακόμη και ονειρικές, εκ διαμέτρου αντίθετες από την τραγική ίσως και βίαιη πραγματικότητα.
Έτος: 2009. Χώρα: Ελλάδα.
Η παγκόσμια κοινότητα βρίσκεται αντιμέτωπη ίσως με τη μεγαλύτερη κρίση όλων των εποχών, ενώ στην Ελλάδα οι πολίτες εγκλωβίζονται σε μια θετική, ευχάριστη, αλλά ψευδή προσδοκία, βασισμένη σε ένα εύηχο σλόγκαν: «Λεφτά υπάρχουν…».
Έτος 2015. Χώρα: Ελλάδα.
Το λάθος επαναλαμβάνεται σε μεγαλύτερο βαθμό.
Ψευδείς προσδοκίες, οδηγούν σε ανυπολόγιστες ήττες, εθνικές, οικονομικές, κοινωνικές.
Οι προσδοκίες που απορρέουν από μία φανταστική πραγματικότητα, καθορίζουν εκ νέου το εκλογικό αποτέλεσμα.
«Θα σκίσουμε τα μνημόνια, θα χορέψουμε τις αγορές πεντοζάλη, θα αυξήσουμε μισθούς και συντάξεις, θα μειώσουμε τους φόρους, θα καταργήσουμε τον ΕΝΦΙΑ, θα…, θα…, θα…».
Όλοι μέσα σε μία νύχτα, την επομένη των εκλογών, θα γινόμασταν πλούσιοι… (!)
Αυτά και άλλα τέτοια, ψευδή, αλλά χαριτωμένα, καθόρισαν τη ζωή μας, τις επιλογές μας.
Ας το εξετάσουμε όμως επιστημονικότερα…
Στην πιθανoθεωρία υπάρχει το μέγεθος της προσδοκώμενης τιμής με βάση τις πιθανότητες εκδήλωσης γεγονότων και το αποτέλεσμα τους όταν αυτά εκδηλωθούν.
Ας θεωρήσουμε την εκτίμηση της τιμής μίας μετοχής σε ένα χρονικό διάστημα από σήμερα. Ας υποθέσουμε ότι η τιμή σήμερα κοστίζει 100,00 ευρώ και εκτιμούμε ότι αύριο θα κοστίζει 110,00 ευρώ με πιθανότητα 0.4 και 90,00 ευρώ με πιθανότητα 0.6., τότε η προσδοκώμενη τιμή είναι ίση Ε=0.4×110+0.6×90=98.
Στις αγορές, οι επενδυτικές επιλογές, γίνονται – τις περισσότερες φορές – συγκρίνοντας το κόστος της αγοράς σήμερα με την προσδοκώμενη μελλοντική τιμή. Έτσι σύμφωνα με το παραπάνω αποτέλεσμα, όπου η τιμή σήμερα είναι 100 και το προσδοκώμενο αποτέλεσμα 98, δεν πραγματοποιείται η επένδυση.
Στις πολιτικές επιστήμες, παραλλάσσοντας το «παράδοξο των εκλογών ή το παράδοξο κατά Dow», εάν η προσδοκία μας, είναι μεγαλύτερη από τη υπαρκτή παρούσα κατάσταση, τότε ψηφίζουμε ή όχι, κατά περίπτωση, αυτόν που καλλιέργησε αυτήν τη προσδοκία, ακόμη και εάν είναι απατηλή. Επομένως, το «παιχνίδι» των εκλογών, βασίζεται στις καλλιεργούμενες προσδοκίες.
Σε ότι αφορά στις εκλογές του 2009 και του 2015 και στις δύο περιπτώσεις είχαμε ένα πολυδιαφημισμένο όφελος για το σύνολο της κοινωνίας με μικρή έως μηδαμινή πιθανότητα υλοποίησης.
Αν υποθέσουμε ότι η κατάσταση μας πριν τις εκλογές θα μπορούσε να είχε μια αξία 100, τότε αυτές οι «φανταστικές» εξαγγελίες μπορεί να δημιουργούσαν ένα μέγεθος 1.000.000 με μηδαμινές πιθανότητες. Αντίστοιχα, η παραμονή στα ίδια επίπεδα με μικρή βελτίωση της κατάστασης, είχε μεγαλύτερες πιθανότητες εφαρμογής. Αν την κατάσταση αυτή τη συμβολίζαμε με αρνητικό πρόσημο για να διαπιστωθεί η σύγκριση, τότε η προσδοκία των εκλογών είχε το ως εξής αποτέλεσμα: Ε= 0.0009×1000000- 0.9991×105=795.0945.
Κατά συνέπεια, γεννήθηκε μία τεράστια απατηλή προσδοκία, ότι την επόμενη των εκλογών θα ξημέρωνε μια μέρα όπου όλοι οι Έλληνες πολίτες θα αποκτούσαν ότι επιθυμούσαν και η Ελλάδα θα μεταλλασσόταν σε έναν επίγειο παράδεισο, επειδή απλά θα είχε εκλεγεί – κατά αντιστοιχία – το ΠΑΣΟΚ το 2009 ή ο ΣΥΡΙΖΑ το 2015. Μελετώντας βέβαια τις πιθανότητες υλοποίησης κάτι τέτοιου, διαπιστώνουμε εύκολα ότι το «παραμύθι» που εξιστόρησαν στον Ελληνικό λαό, άγγιζε τα όρια της επιστημονικής φαντασίας.
Η Ελληνική κοινωνία, είναι το θύμα πολιτικών φιλοδοξιών και υποσχέσεων δίχως αντίκρισμα. Η πορεία της ζωή μας, έγινε αντικείμενο πολιτικής κερδοσκοπίας και προσωπικών επιδιώξεων χωρίς κανένα πραγματικό ενδιαφέρον. Εάν αυτό δεν αλλάξει, εάν εμείς δεν αλλάξουμε, εάν δεν προσπαθήσουμε να διαχωρίσουμε το προσδοκώμενο από το αληθές, τότε θα παραδώσουμε τον ίδιο «σκάρτο» κόσμο και στα παιδιά μας.
Για να χτίσουμε ένα καλύτερο αύριο, είναι ξεκάθαρο πως οφείλουμε να δραπετεύσουμε από τον κύκλο των χαμένων προσδοκιών. Οφείλουμε να ταξιδέψουμε στον κόσμο που ονειρευόμαστε, βασιζόμενοι στις δικές μας δυνάμεις, θέτοντας το τέλος του πολιτικού τυχοδιωκτισμού.
Οι αναληθείς και χαμένες προσδοκίες, ανακτώνται μόνο μέσα από την αναγέννηση. Να «διαβάζουμε» σωστά, να κρίνουμε ορθά, να προχωρήσουμε ακούραστα, να διεκδικήσουμε έντιμα, να πετύχουμε, για τον τόπο μας και τα παιδιά μας.
