Τα Ηνωμένα Έθνη ξεκινούν επισήμως την Τρίτη μια φιλόδοξη προσπάθεια για τη σύνταξη της πρώτης διεθνούς συνθήκης για την προστασία των ανοιχτών θαλασσών, εν μέσω προειδοποιήσεων από επιστήμονες για τους κινδύνους της υπερεκμετάλλευσης και της ασυδοσίας.
Τα επόμενα δύο χρόνια, εκπρόσωποι κυβερνήσεων και επιστήμονες θα καταθέτουν τις απόψεις τους για τη σωτηρία των ανοιχτών θαλασσών, δηλαδή των διεθνών υδάτων μακριά από τις ζώνες αποκλειστικής οικονομικής εκμετάλλευσης, οι οποίες εκτείνονται συνήθως στα 200 ναυτικά μίλια (370 χιλιόμετρα) από την ακτογραμμή.
Σχεδόν οποιαδήποτε δραστηριότητα, από την αλιεία μέχρι την κατοχύρωση φυσικών ουσιών που θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν ως φάρμακα, επιτρέπεται στις ανοιχτές θάλασσες χωρίς καμία εποπτεία.
Παραμένει ωστόσο άγνωστο αν οι ΗΠΑ, η Ρωσία και άλλες χώρες θα στηρίξουν και θα εφαρμόσουν τη μελλοντική διεθνή συνθήκη.
Οι ανοιχτές θάλασσες έχουν μιάμιση φορά την έκταση της ξηράς σε παγκόσμιο επίπεδο και φιλοξενούν φυτοπλαγκτόν που παράγει το μεγαλύτερο μέρος του οξυγόνου της ατμόσφαιρας.
Οι ωκεανοί απορροφούν επίσης το 90% της πλεονάζουσας θερμότητας της παγκόσμιας θέρμανσης και το 26% του διοξειδίου του άνθρακα, που είναι το κύριο αέριο του θερμοκηπίου, επισημαίνει το BBC.
«Το ήμισυ του πλανήτη μας που αντιστοιχεί στην ανοιχτή θάλασσα προστατεύει τη ζωή στην ξηρά από τις χειρότερες συνέπειες της κλιματικής αλλαγής» σχολίασε ο καθηγητής Άλεξ Ρότζερς του Πανεπιστημίου της Οξφόρδης, ένας από τους επιστήμονες που θα προσφέρουν τις γνώσεις τους στη διαδικασία του ΟΗΕ.
«Παρόλα αυτά κάνουμε πολύ λίγα για να προστατεύσουμε τη ζωή των ωκεανών που έχει ζωτική σημασία για τη συλλογική επιβίωσή μας».
«Η προστασία της βιοποικιλότητας στις ανοιχτές θάλασσες υιοθετώντας καλή διακυβέρνηση και νόμους είναι το κυριότερο που μπορούμε να κάνουμε για να αναστρέψουμε την παλίρροια» είπε.
Ένα πρώτο βήμα είχε γίνει το 1982, όταν ο ΟΗΕ υιοθέτησε τη Σύμβαση για το Νόμο της Θάλασσας, η οποία μεταξύ άλλων θέτει περιορισμούς στην υποβρύχια εξόρυξη ορυκτών και την ανάπτυξη τηλεπικοινωνιακών καλωδίων.
Ο νέος, υποσχόμενος κλάδος των υποβρύχιων ορυχείων αναμένεται να προκαλέσει νέες, δραματικές επιπτώσεις στα οικοσυστήματα του βυθού.
Όπως επισημαίνει το BBC, οι ΗΠΑ ουδέποτε αποδέχτηκαν τη Σύμβαση για το Νόμο της Θάλασσας και δείχνουν τώρα απρόθυμες να στηρίξουν και τη νέα προσπάθεια. Την ίδια στάση φέρεται να τηρεί και η Ρωσία, ενώ οι χώρες που συνεχίζουν τη φαλαινοθηρία –Ιαπωνία, Ισλανδία, Νορβηγία- φέρονται να ανησυχούν για περιστολή των δραστηριοτήτων τους στους ωκεανούς.
Η μελλοντική διεθνής σύμβαση θα είχε τρία σκέλη: πρώτον, θα επέτρεπε την οριοθέτηση Θαλάσσιων Προστατευόμενων Περιοχών στους ωκεανούς. Δεύτερον, θα προέβλεπε μελέτες περιβαλλοντικών επιπτώσεων για κάθε δραστηριότητα στους ωκεανούς· και τρίτον θα επέτρεπε στα φτωχότερα κράτη να αντλούν οφέλη από ανακαλύψεις γενετικών πόρων στους ωκεανούς.
