Τους δεσμούς της με το Πατριαρχείο αποφάσισε να διακόψει η Ρωσική Ορθόδοξη Εκκλησία. Σχεδόν 1.000 χρόνια μετά το Σχίσμα του 1054 ή Σχίσμα των δύο Εκκλησιών -της διαίρεσης και διάσπασης της κοινωνίας μεταξύ της Δυτικής και της Ανατολικής Εκκλησίας- έρχεται τώρα ένα νέο Σχίσμα, μέσα στον 21ο αιώνα και μάλιστα στους κόλπους της Ορθοδοξίας.
Πολλοί μιλούν για Σχίσμα ανάμεσα στον Σλαβικό κόσμο, όμως δεν παύει να αφορά την Ορθοδοξία.
Να σημειωθεί πάντως, ότι μετά τις εξελίξεις ανάμεσα στην Κωνσταντινούπολη και στο Φανάρι, συνολικά τέσσερις από τις δεκατέσσερις Ορθόδοξες Εκκλησίες του κόσμου βρίσκονται αυτή τη στιγμή σε διακοπή Κοινωνίας μεταξύ τους με φόντο τις εδαφικές διαφωνίες.
Το Πατριαρχείο Αντιοχείας έχει διακόψει την Κοινωνία με το Πατριαρχείο Ιεροσολύμων λόγω της διεκδίκησης της περιοχής του Κατάρ, ενώ η Ουκρανία έγινε η αιτία για την διακοπή της κοινωνίας ανάμεσα στις δύο πλευρές.
Η απόφαση της
Ρωσικής Εκκλησίας
Η Ιερά Σύνοδος της Ρωσικής Ορθόδοξης Εκκλησίας που συνεδρίασε την Δευτέρα 15 Οκτωβρίου 2018 στο Μίνσκ της Λευκορωσίας, έκρινε ότι είναι αδύνατο να υπάρξουν περαιτέρω επαφές με την Κωνσταντινούπολη, όπως ανακοίνωσε στα ΜΜΕ ο Μητροπολίτης Βολοκολάμσκ Ιλαρίων, επικεφαλής Εξωτερικών Σχέσεων της Ρωσικής Εκκλησίας.
Η απόφαση ελήφθη μετά την απόφαση του Φαναρίου για παραχώρηση αυτοκεφαλίας στην Ουκρανική Εκκλησία, οδηγώντας σε “ιερό πόλεμο -Σχίσμα” τις σχέσεις με την Μόσχα.
Η Ιερά Σύνοδος του Πατριαρχείου Μόσχας και Πασών των Ρωσιών που συνέρχεται στο Μινσκ της Λευκορωσίας -για πρώτη φορά στην ιστορία της εκτός Ρωσικού εδάφους- εξέδωσε και ανακοίνωση όσον αφορά στην “επιβουλή” του Οικουμενικού Πατριαρχείου Κωνσταντινουπόλεως στην κανονιστική επικράτεια της Ρωσικής Εκκλησίας.
Η ανακοίνωση που αναρτήθηκε στην επίσημη ιστοσελίδα της ρωσικής εκκλησίας αναφέρει μεταξύ άλλων:
«Η αποδοχή διαλόγου με σχισματικούς και πρόσωπα στα οποία έχει επιβληθεί ανάθεμα από εκκλησία άλλης δικαιοδοσίας, η επιβουλή σε ξένα κανονιστικά όρια, η προσπάθεια αποποίησης δικών της ιστορικών αποφάσεων και υποχρεώσεων, όλα αυτά θέτουν το Πατριαρχείο της Κωνσταντινουπολεως έξω από τα όρια του κανονιστικού πεδίου και προς μεγάλη μας λύπη κάνει πλέον για εμάς αδύνατη την επαφή της ευχαριστίας με τους ιεράρχες, τους πνευματικούς και τους πιστούς…».
Στο εξής και μέχρι την άρση των αντικανονικών αποφάσεων που πήρε το Πατριαρχείο Κωνσταντινουπόλεως οι ιερείς του Πατριαρχείου Μόσχας είναι αδύνατο να συλλειτουργούν με τους κληρικούς της Εκκλησίας της Κωνσταντινουπόλεως και για τους πιστούς (αδύνατη) η συμμετοχή σε πράξεις λατρείας σε ναούς αυτής», όπως αναφέρεται στην ανακοίνωση.
Δωδεκάνησα -Πάτμος -Άγιον Όρος
επηρεάζονται άμεσα
Μεταξύ των περιοχών που επηρεάζονται από την απόφαση είναι οι Μητροπόλεις των Δωδεκανήσων, η Πατριαρχική Εξαρχία της Πάτμου που υπάγονται απευθείας στο Οικουμενικό Πατριαρχείο, η Εκκλησία της Κρήτης, όλες οι Μητροπόλεις των λεγόμενων “Νέων Χωρών” (της Ηπείρου, της Μακεδονίας, της Θράκης και του Βορείου Αιγαίου) οι οποίες πνευματικά υπάγονται επίσης στην Κωνσταντινούπολη.
Οι εξελίξεις είναι δραματικές καθώς αναμένονται αλυσιδωτές αντιδράσεις που φυσικά θα έχουν συνέπειες στις σχέσεις της Ελλάδας με την Ρωσία τόσο σε εκκλησιαστικό όσο και σε άλλα επίπεδα, με δεδομένο ότι ήδη οι διπλωματικές σχέσεις ανάμεσα στις δύο χώρες βρίσκονται επίσης επί ξυρού ακμής.
Πηγές προσκείμενες σε εκκλησιαστικούς κύκλους, ανέφεραν στην “δ” ότι οι Μητροπόλεις της Δωδεκανήσου έκριναν “αναμενόμενη” την απόφαση αυτή ενώ η Πάτμος, φέρεται να μην… ταράχθηκε ιδιαίτερα.
Οι φόβοι και οι ανησυχίες γυρίζουν τώρα μόνον στο επίπεδο του Τουρισμού καθώς στην περιοχή μας, αλλά και στις εκκλησίες περιοχής ευθύνης του Φαναρίου, προσέρχονταν κάθε χρόνο εκατοντάδες Ρώσοι πιστοί για προσκυνήματα και επισκέψεις σε εκκλησίες. Απομένει να δούμε πώς θα εξελιχθούν τα πράγματα, καθώς εάν η Ρωσική Εκκλησία αφήσει μια “σιωπηρή” οδηγία, ίσως να υπάρξει πρόβλημα σε επισκέψεις, ανταλλαγές μαθητών, προσκυνητές κ.λπ.
Μητροπολίτης Ρόδου
Κύριλλος:
Το Φανάρι, ικανοποίησε
ένα αίτημα
του Ουκρανικού λαού
Με δηλώσεις του, στην ΕΡΑ Ρόδου, ο σεβασμιότατος μητροπολίτης Ρόδου κ. Κύριλλος υπογράμμισε τα εξής:
«Η απόφαση του Πατριαρχείου Μόσχας σημαίνει ότι δεν υπάρχει πλέον ευχαριστηριακή κοινωνία, δηλαδή οι πιστοί, οι αρχιερείς και ιερείς της Ρωσικής Εκκλησίας θα βρίσκονται σε ‘Σχίσμα’. Δεν θα μπορούμε να συλλειτουργήσουμε με τους Ρώσους ιεράρχες και ιερείς. Οι πιστοί δεν θα μπορούν να κοινωνήσουν (οι Ρώσοι στις εκκλησίες δικαιοδοσίας του Οικουμενικού Θρόνου και αντίστοιχα, οι πιστοί που ανήκουν στις εκκλησίες του Οικουμενικού Πατριαρχείου δεν θα μπορούν να κοινωνήσουν σε ρωσικές εκκλησίες.
Ένα Σχίσμα το οποίο διαταράσσει την Ενότητα, είναι πάντα πολύ πικρό. Δεν είναι κάτι θετικό, είναι αρνητικό όπως και να το κάνουμε. Ωστόσο όντας Συνοδικός, μπορώ να σας διαβεβαιώσω πως το Οικουμενικό Πατριαρχείο δεν αποφάσισε να διακόψει την κοινωνία με την Μόσχα. Εμείς δεν έχουμε κανέναν λόγο να διακόψουμε την κοινωνία με το Ρωσικό Πατριαρχείο. Εμείς δεν πράξαμε εκδικητικά εναντίον του Πατριάρχη Μόσχας, ούτε έχουμε προηγούμενα μαζί του. Το Φανάρι, πολύ απλά ικανοποίησε ένα αίτημα ενός λαού, του Ουκρανικού, που θέλει Αυτοκεφαλία. Έτσι έγινε και με την Μόσχα όταν ζήτησε Αυτοκεφαλία επί Πατριάρχου Ιερεμία, όπως επίσης όταν ζήτησε Αυτοκεφαλία η Εκκλησία της Ελλάδος όταν έγινε ανεξάρτητο κράτος, όπως και με την Βουλγαρία, η Σερβία, η Ρουμανία και άλλες τόσες εκκλησίες. Γιατί να δικαιούται το Πατριαρχείο Μόσχας αυτοκέφαλη εκκλησία ως κράτος της Ρωσίας και να μην δικαιούται η Ουκρανία που είναι αυτή την στιγμή ανεξάρτητο κράτος; Το Οικουμενικό Πατριαρχείο δηλαδή, ανταποκρίθηκε σε ένα νόμιμο αίτημα της Ουκρανίας και προσπαθούσε μέσα από διάλογο να λύσει αυτό το πρόβλημα με τον Πατριάρχη της Μόσχας. Εκείνος δεν ήθελε κάτι τέτοιο μέχρι και σήμερα. Κι αυτό διότι διά μέσου της Ρωσικής Εκκλησίας, η Ρωσική κυβέρνηση ασκεί την πολιτική της στην Ουκρανία. Από την στιγμή που δεν δεχόταν η Μόσχα να το συζητήσει, το Οικουμενικό Πατριαρχείο άσκησε το δικαίωμα που έχει, το προνόμιο δηλαδή να χορηγεί “αυτοκέφαλο”. Σε αυτή την περίπτωση υπάρχει μια μεγάλη υποκρισία από την Μόσχα.
Η Ορθόδοξη Εκκλησία έχει το πολίτευμά της, το οποίο εδράζεται σε κανόνες Οικουμενικών Συνόδων -είναι ένα γεγονός χιλιάδων χρόνων. Ο Πατριάρχης Μόσχας ενδιαφέρεται να πάρει την πρωτοκαθεδρία στην Ορθόδοξη Εκκλησία. Το Οικουμενικό Πατριαρχείο αυτό που κάνει είναι να υποστηρίζει αυτά που του κληροδότησαν. Έχει προνόμια από τις Οικουμενικές Συνόδους. Ο Πατριάρχης Μόσχας, ό,τι έχει το πήρε από το Φανάρι. Δεν είναι πρωτογενής Αρχή. Κι αυτά όλα τα Αυτοκέφαλα (Μόσχας, Σερβίας, Ελλάδος κ.λπ.) παραπέμπονται σε κάποια Οικουμενική Σύνοδο η οποία θα συνέλθει στο μέλλον για να αποφανθεί οριστικώς. Αυτό βέβαια, δεν συμβαίνει στις περιπτώσεις της Αυτοκεφαλίας των Πατριαρχείων Ιεροσολύμων, Κύπρου, Αντιοχείας, Αλεξανδρείας που έχουν αποκτήσει Αυτοκεφαλία από Οικουμενικές Συνόδους», υπογράμμισε ο κ. Κύριλλος.
Ο μητροπολίτης Ρόδου είπε ακόμη ότι «το ζητούμενο τώρα, είναι ότι η Ρωσική Εκκλησία θα κοιτάξει να βρει ποιες εκκλησίες θα την ακολουθήσουν και αν αυτό προχωρήσει, το Σχίσμα θα είναι πολύ μεγάλο. Ωστόσο, το Φανάρι δεν μπορεί να κωφεύει στο αίτημα ενός λαού εδώ και τόσα χρόνια ενώ το ζητούσαν και όλες οι κυβερνήσεις. Εμείς προχωρήσαμε ώστε να επικρατήσει ενότητα στην Ουκρανία. Όσοι βλέπουν επιρροή των ΗΠΑ θέλουν να δικαιολογήσουν τις αντιδράσεις τους, ουσιαστικά και προβάλλουν αυτό το επιχείρημα».
Όσον αφορά το Άγιον Όρος, δήλωσε ότι ‘μνημονεύει ακόμη τον Οικουμενικό Πατριάρχη’ ενώ ξεκαθάρισε πως υπάρχει έντονη παραπληροφόρηση για το ζήτημα.
«Δεν πρέπει να αδικούμε το Φανάρι. Υπάρχει αντιπαλότητα απέναντι στον Πατριάρχη ενώ καταγράφεται και μία… Ρωσολαγνεία με την λογική ότι οι Ρώσοι θα έρθουν να μας σώσουν. Αυτό ας το μελετήσουν σωστά οι Έλληνες κατά πόσο είναι αληθές. Επιπλέον, ο Πατριάρχης Μόσχας δεν ήρθε ούτε στην Αγία και Μεγάλη Σύνοδο. Βλέπουμε λοιπόν ότι είναι ξεκάθαρο για ποιους λόγους θέλει η Ρωσική Εκκλησία την επιρροή στην Ουκρανία. Είναι μια μεγάλη χώρα, έχει εκατομμύρια πιστούς, το ποίμνιο είναι πιο ευσεβές και πιο συμπαγές».
Τέλος, είπε πως το Κρεμλίνο ενδιαφέρεται για την επιρροή του στην Ουκρανία για γεωπολιτικούς λόγους αλλά η Εκκλησία δεν θα έπρεπε να πράττει με τέτοιον τρόπο.
«Εμείς προσπαθήσαμε. Ο Οικουμενικός Πατριάρχης είπε ότι έπρεπε να θεραπευτεί το πρόβλημα, αλλά ο Πατριάρχης της Μόσχας δεν το θέλησε αυτό. Εμείς δεν βάζουμε πρώτα το κράτος και μετά την Εκκλησία στις ενέργειές μας. Οι Ρώσοι όμως, δεν το κάνουν αυτό…», κατέληξε ο μητροπολίτης Ρόδου.
