Στο φως φέρνουν οι οργανώσεις ProAsyl και Υποστήριξη Προσφύγων στο Αιγαίο το μέχρι σήμερα μυστικό κείμενο της πρόσφατης συμφωνίας Γερμανίας και Ελλάδας για το προσφυγικό, γνωστό σαν «Διοικητική Διευθέτηση». Η ανάγνωση του κειμένου αποκαλύπτει μια διμερή πολιτική συμφωνία που παρακάμπτει ευθέως το ευρωπαϊκό δίκαιο και παραβιάζει βασικές διατάξεις του.
«Πρόκειται ουσιαστικά για μια ταχεία εφαρμογή διαδικασιών απέλασης σε περιπτώσεις για τις οποίες ο Κανονισμός του Δουβλίνου έχει ήδη θεσπίσει συγκεκριμένους κανόνες και διαδικασίες. Οι διαδικασίες που προβλέπονται στην “Διοικητική Διευθέτηση” παραβλέπουν όλες τις νομικές δικλείδες ασφαλείας και τις εγγυήσεις της ευρωπαϊκής νομοθεσίας. Η αξιοσημείωτη μυστικότητα με την οποία περιέβαλαν ένα τόσο σημαντικό έγγραφο τα δύο κράτη μέλη αποτελεί από μόνη της σκάνδαλο», σημειώνουν οι δύο οργανώσεις.
Το περιεχόμενο της συμφωνίας είχε ανακοινωθεί από τον υπουργό Μεταναστευτικής Πολιτικής Δημήτρη Βίτσα, ωστόσο το ίδιο το κείμενό είχε κρατηθεί μυστικό παρά τις επίμονες αιτήσεις οργανώσεων για τη δημοσιοποίησή του.
Η συμφωνία φέρει τον τίτλο «Διοικητική Διευθέτηση μεταξύ του υπουργείου Μεταναστευτικής Πολιτικής της Ελληνικής Δημοκρατίας και του Ομοσπονδιακού Υπουργείου Εσωτερικών, Κατασκευών και Κοινότητας της Ομοσπονδιακής Δημοκρατίας της Γερμανίας στο ζήτημα της συνεργασίας σε περιπτώσεις άρνησης εισόδου σε πρόσωπα που αναζητούν προστασία στο πλαίσιο των προσωρινών ελέγχων στα εσωτερικά σύνορα Γερμανίας – Αυστρίας».
Αν και η συμφωνία αναφέρει ότι βασίζεται στο εθνικό και διεθνές δίκαιο και ότι βρίσκεται σε συμφωνία με το ενωσιακό δίκαιο, η πραγματικότητα φαίνεται ότι είναι τελείως διαφορετική.
Επισημαίνουν οι δύο οργανώσεις: «Πρώτον, η Διευθέτηση έχει τα ίδια θεσμικά (ή παραθεσμικά) χαρακτηριστικά με την ευρωτουρκική συμφωνία. . Αποτελεί προιόν διαπραγματεύσεων που επιδιώκουν να ρυθμίσουν διαδικασίες που εντάσσονται στην πολιτική της ΕΕ, χωρίς να πηγάζει από μια θεσμική διαδικασία σε επίπεδο ΕΕ. Καταστρατηγεί την ευρωπαϊκή νομοθεσία (τον κανονισμό του Δουβλίνου) προκειμένου να εξυπηρετήσει τα συμφέροντα μιας ομάδας συγκεκριμένων κρατών μελών. Είναι επομένως αδιευκρίνιστο το καθεστώς της εντός του νομικού μηχανισμού της ΕΕ και του διεθνούς δικαίου. Δεύτερον, η “Διευθέτηση” εισάγει μια γκρίζα ζώνη (εκ προθέσεως αν όχι με τη γεωγραφική σημασία του όρου) στην οποία μια διμερής συμφωνία μεταξύ χωρών αποκτά υπεροχή έναντι της ευρωπαϊκής (κανονισμός του Δουβλίνου) και διεθνούς νομοθεσίας (Σύμβαση της Γενεύης). Αποτελεί επομένως ένα σημαντικό έγγραφο που θα έπρεπε να μελετηθεί σε βάθος και με κριτικό πνεύμα από όλους τους ερευνητές και τους εμπειρογνώμονες που δραστηριοποιούνται στο πεδίο της προστασίας των προσφύγων, καθώς στερεί από όσους ζητούν άσυλο τα δικαιώματά τους και αποτελεί ξεκάθαρη παραβίαση της ευρωπαϊκής νομοθεσίας».
Τι περιέχει το κείμενο της «Διοικητικής Διευθέτησης» Γερμανίας και Ελλάδας
Στο πρώτο μέρος, η «Διοικητική Διευθέτηση» ρυθμίζει ζητήματα σχετικά με την άρνηση εισόδου σε άτομα που αναζητούν διεθνή προστασία στο πλαίσιο των προσωρινών ελέγχων στα σύνορα Γερμανίας και Αυστρίας. Η άρνηση εισόδου αφορά άτομα που εντοπίζονται κατά τη διάρκεια των συνοριακών ελέγχων και τα οποία δεν είναι ασυνόδευτοι ανήλικοι, έχουν εκφράσει επιθυμία για διεθνή προστασία και έχουν καταγραφεί στο σύστημα Eurodac στην Ελλάδα μετά την 1 Ιουλίου 2017. Η Ελλάδα θα ξαναδεχτεί στο έδαφός της τα άτομα αυτά, αφού ειδοποιηθεί ότι η Γερμανία τους αρνήθηκε την είσοδο.
Η επιστροφή γίνεται αεροπορικώς προς το Διεθνή Αερολιμένα Αθηνών το αργότερο μέσα σε 48 ώρες μετά τη σύλληψη του ατόμου στα σύνορα, εκτός αν αρνηθεί την επιστροφή η Ελλάδα μέσα σε έξι ώρες αφού ειδοποιηθεί, αναφέροντας τους λόγους. Αν η Ελλάδα δείξει μέσα σε επτά ημέρες μετά την επιστροφή ότι δεν πληρούνται τα κριτήρια, η Γερμανία θα ξαναδεχτεί το άτομο χωρίς καθυστέρηση.
Τα έξοδα της επιστροφής του ατόμου μέχρι την είσοδό του σε ελληνικό έδαφος βαρύνουν τη Γερμανία, όπως και τα έξοδα τυχόν επανεισδοχής του ατόμου στη Γερμανία.
Στο δεύτερο μέρος, η «Διοικητική Διευθέτηση» ρυθμίζει το ζήτημα των οικογενειακών επανενώσεων. Η Γερμανία θα ολοκληρώσει τις οικογενειακές επανενώσεις στο πλαίσιο του κανονισμού του Δουβλίνου σε περιπτώσεις που το αίτημα οικογενειακής επανένωσης έχει εγκριθεί από τη Γερμανία πριν τη 1 Αυγούστου 2018. Η Γερμανία θα εξετάσει μέσα σε δύο μήνες από την έναρξη της συνεργασίας των δύο χωρών τα αιτήματα οικογενειακής επανένωσης που υποβλήθηκαν πριν τη 1 Αυγούστου αλλά δεν έχουν εξεταστεί. Το μηνιαίο ανώτερο όριο για τη μεταφορά ατόμων από την Ελλάδα στη Γερμανία ανέρχεται σε 600 άτομα. Οι μεταφορές θα γίνουν με πτήσεις τσάρτερ και εμπορικές πτήσεις. Οι οικογενειακές επανενώσεις θα ολοκληρωθούν στο τέλος του 2018.
Η Γερμανία θα εξετάσει χωρίς καθυστέρηση όλες τις αιτήσεις επανεξέτασης που έχουν υποβληθεί πριν την 1 Αυγούστου 2018. Αν μια αίτηση επανεξέτασης γίνει δεκτή, η μεταφορά του ατόμου θα γίνει μέσα σε έξι μήνες από την αποδοχή της αίτησης.
Το κόστος για τη μεταφορά των ατόμων στη Γερμανία στο πλαίσιο της οικογενειακής επανένωσης βαρύνει την Ελλάδα, όπως προβλέπεται στον Κανονισμό του Δουβλίνου.
Το τρίτο μέρος ρυθμίζει ζητήματα συνεργασίας. Κάθε χώρα μπορεί να ζητήσει την παρουσία συνδέσμου στις αρχές της άλλης χώρας. Τα δύο κράτη θα συγκροτήσουν εξαμελή επιτροπή με αντικείμενο την αναθεώρηση της εφαρμογής της Διοικητικής Διευθέτησης ανά τρεις μήνες. Τυχόν διαφωνίες ως προς την ερμηνεία ή την εφαρμογή της Διευθέτησης θα λύνονται αποκλειστικά μέσω διαπραγμάτευσης. Η συνεργασία μπορεί να λυθεί μονομερώς. Το κράτος που επιθυμεί τη διακοπή της συνεργασίας πρέπει να ενημερώσει γραπτά το άλλο κράτος τουλάχιστον τρεις εβδομάδες νωρίτερα. Η Διοικητική Διευθέτηση θα διακοπεί όταν εφαρμοστεί το αναθεωρημένο Κοινό Ευρωπαϊκό Σύστημα Ασύλου.
