Τον πλούτο που δημιούργησαν τα χρόνια πριν από την κρίση, ρευστοποιώντας επενδύσεις και περιουσιακά στοιχεία, αναλώνουν οι Έλληνες, αρνούμενοι να υποβαθμίσουν το βιοτικό τους επίπεδο.
Αυτό προκύπτει από το ισοζύγιο του διαθέσιμου εισοδήματος των νοικοκυριών (μετά την πληρωμή φόρων και ασφαλιστικών εισφορών) σε σχέση με την κατανάλωση, το οποίο δείχνει ότι η ψαλίδα μεταξύ του πόσο ξοδεύουμε σε σχέση με το πόσα κερδίζουμε διευρύνεται συνεχώς και σταθερά από το 2011 και μετά. Το χάσμα μεταξύ διαθέσιμου εισοδήματος και κατανάλωσης έφτασε τα 8,3 δισ. ευρώ το 2017, δηλαδή οι Έλληνες ξοδέψαμε 8,3 δις. ευρώ περισσότερα από το εισόδημά μας!
Όπως αναφέρουν τραπεζίτες στο Capital.gr, διαχρονικά και μέχρι πριν από την κρίση το ισοζύγιο διαθέσιμου εισοδήματος και κατανάλωσης ήταν θετικό, και το γεγονός ότι ξοδεύαμε λιγότερα από όσα κερδίζαμε, δημιουργούσε και περιθώρια αποταμίευσης που γινόταν ορατή με αύξηση των καταθέσεων. Το 2011 ήταν η τελευταία χρονιά με θετικό ισοζύγιο διαθέσιμου εισοδήματος – κατανάλωσης, με το διαθέσιμο εισόδημα να είναι υψηλότερο κατά 1,3 δισ. ευρώ.
Ύστερα από μία “ισοπαλία” των δύο μεγεθών το 2012, η κατάσταση άρχισε να αλλάζει με υπέρβαση της κατανάλωσης από το 2013 και μετά, με το πλεόνασμα της κατανάλωσης να φτάνει τα 8,3 δισ. ευρώ στα τέλη του 2017. Το πλεόνασμα αυτό δεν μπορεί να αποδοθεί σε αύξηση των καταθέσεων, καθώς η αποταμίευση παραμένει αρνητική, και είναι ιδιαιτέρως ανησυχητικό.
Όπως σημειώνουν οι τραπεζίτες, από τη στιγμή που σταθεροποιήθηκε η κατανάλωση, σταθεροποιήθηκε και η Οικονομία. Ωστόσο, το μοντέλο της συνεχούς υπέρβασης της κατανάλωσης σε σχέση με το διαθέσιμο εισόδημα δεν είναι βιώσιμο. “Εξαφανίζει” δε και το ποσό των 20 δισ. ευρώ από τις εκροές καταθέσεων που φυλάσσονταν στο “στρώμα” και έχει επιστρέψει στο σύνολό του στις τράπεζες, αλλά δεν αποτυπώνεται ισόποσα σε αύξηση των καταθέσεων.
Οι καταθέσεις παρουσιάζουν μικρή μηνιαία αύξηση και από την αρχή του 2018 μέχρι τα τέλη Σεπτεμβρίου έχουν ενισχυθεί σχεδόν κατά 7 δισ. ευρώ (Ιανουάριος 2018: 124,763 δισ. ευρώ, Σεπτέμβριος 2018: 131,712 δισ. ευρώ). Ιανουάριο 2017 – Ιανουάριο 2018 οι καταθέσεις αυξήθηκαν κατά 5 δισ. ευρώ (Ιανουάριος 2017: 119,745 δισ. ευρώ, Ιανουάριος 2018: 124,763 δισ. ευρώ). Συνολικά τους τελευταίους 21 μήνες, οι καταθέσεις έχουν αυξηθεί κατά περίπου 12 δισ. ευρώ.
Σημειώνεται ότι οι εκροές καταθέσεων από τις τράπεζες πραγματοποιήθηκαν σε τρεις φάσεις.
Κατά την πρώτη και μεγαλύτερη σε διάρκεια φάση (Οκτώβριος 2009 – Ιούνιος 2012) καταγράφηκαν συνολικές καθαρές εκροές, ύψους 88,9 δισ. ευρώ (-38% του υπολοίπου του Σεπτεμβρίου 2009)
Ακολούθησε φάση ανάκτησης αρχικά και στη συνέχεια σταθεροποίησης των καταθέσεων (Ιούλιος 2012 – Νοέµβριος 2014), οπότε καταγράφηκαν εισροές ύψους 12,1 δισ. ευρώ από τις εγχώριες επιχειρήσεις και τα νοικοκυριά (+8% του υπολοίπου του Ιουνίου 2012)
Στην τρίτη φάση (Δεκέμβριος 2014 – Απρίλιος 2015), παρατηρήθηκαν και πάλι υψηλές μηνιαίες εκροές, συνολικού ύψους 29,4 δισ. ευρώ (-19% του υπολοίπου καταθέσεων Νοεμβρίου 2014). Στο τέλος Απριλίου 2015 το υπόλοιπο των καταθέσεων αυτών στο εγχώριο τραπεζικό σύστημα ανερχόταν σε 128 δισ. ευρώ έναντι 232,8 δισ. ευρώ τον Σεπτέμβριο του 2009.
Της Νένας Μαλλιάρα
