Mαρία Mαλανδρή: Η Ατρόμητη Βοσκοπούλα του χωριού Μονόλιθος – Aρθρο του Θ. Mπογιάννου

Γράφει ο ΘΕΟΦΑΝΗΣ ΜΠΟΓΙΑΝΝΟΣ ο Ρόδιος
Μέλος του Συνδέσμου
Ιστορικών Συγγραφέων

Κάθε φορά που μιλώ για τον πόλεμο του 1940- 45, αισθάνομαι ένα Ιερό Εθνικό ρίγος. Θυμάμαι τους Γερμανούς, τους Ιταλούς εχθρούς, αλλά και τον Ιερό Λόχο, τους Άγγλους και τις Εικόνες του Δευτέρου Παγκόσμιου Πολέμου. Θυμάμαι τις μάχες, τους Αγώνες, τα Λημέρια, την πείνα, τους θανάτους και την Εικόνα της Ρόδου μας εκείνης της Εποχής. Χρόνια φρικτά, γεμάτα δάκρυ, φρίκη πολέμου, νεκρούς, πανικό, αλλά και όρκους των Ελλήνων να ζήσουν, ή να πεθάνουν για Ελευθερία και Ελλάδα, μακριά από τα δηλητηριώδη βλέμματα, Ναζιστών και Φασιστών.
– ΟΛΑ: τα’ σκιαζε η φοβέρα και τα πλάκωνε η σκλαβιά, όπως αναφέρει ο ποιητής. Και όμως, μέσα στη φρίκη και τρόμο του Πολέμου, υπήρχαν Ρόδιοι και λοιποί Δωδεκανήσιοι που ορκίστηκαν να χτυπήσουν με κάθε τρόπο τους εχθρούς της Αγίας Γη της Δωδεκανήσου μας.

Η ΜΟΝΟΛΙΘΙΑΤΙΣΣΑ
ΗΡΩΙΔΑ ΜΑΡΙΑ
ΜΑΛΑΝΔΡΗ
Γνωστή σε όλους του Ροδίτες, είναι η ηρωίδα του λημεριού του Ακραμύτη. Είναι η απλή και αγράμματη τσοπάνισσα του χωριού Μονόλιθος.
Ο αείμνηστος Μητροπολίτης Καρπάθου Κάσου, έγραφε στο βιβλίο του, «Το Χρονικόν της Ιταλοκρατίας της Ρόδου», για τη Μαρία:
– «Είπα ότι θα έφερον εις φως ψυχάς αληθινών ηρώων που εστρατολογήθησαν από όλας τας κοινωνικάς τάξεις. Ιδού μία, η καλυτέρα, διότι πρόκειται για μια πτωχή χωρική του Μονολίθου, αγραμμάτου, δεν εγνώριζε ούτε να γράφει, ούτε να διαβάζει και το κυριώτερον ούτε την ελάχιστην ιδέαν είχε ότι υπήρχαν ήρωες, ούτε σύγχρονοι, ούτε αρχαίοι, γιατί δεν εγνώριζεν την οικογένειαν των Ατρειδών και ούτε τον Αγαμέμνονα, ούτε είχεν ακούσει ποτέ δια τους Αρχαίους Ήρωες και σοφούς!
– «Και εκεί επάνω στο κάστρο του Μονολίθου, το γκρεμισμένο, σαν άλλη αρχοντοπούλα, έστησε τον ιδικό της χορό και με την καθημερινή ανάβαση της στο σπήλαιο». Γράφει ο αείμνηστος Σ. Κατέχης για τη Μ. Μαλανδρή.
«Ύστερα από πολλά χρόνια και όταν τιμήθηκαν οι κυρίες που πρόσφεραν υπηρεσίες στην Κατοχή και έκαναν αντίσταση, θυμάμαι με κάλεσαν να πω λίγα λόγια για τη Μαρία Μαλανδρή. Τότε, στο Εθνικό Θέατρο της Ρόδου, ασφυκτικά γεμάτο, είχα πει τα εξής:
«Θαυμασμός και έπαινος αξίζει σε κάθε Δωδεκανήσιο, που πήρε μέρος στον αγώνα της ελευθερίας της Δωδεκανήσου. Όλοι πρόσφεραν, άλλοι τιμήθηκαν για τη μεγάλη θυσία τους και γράφτηκαν με χρυσά γράμματα στο ιερό βιβλίο της Ιστορίας, άλλοι επέζησαν και αξιώθηκαν να δουν την πολυπόθητη ελευθερία. Είναι μεγάλη τιμή που μούκαναν με το να με καλέσουν να πω λίγα λόγια για τη Μαρία Μαλανδρή. Στο ημερολόγιο μου και στην ημερομηνία 26 Απριλίου 1944, την ημέρα που είχα έλθει στη Ρόδο, έγραφα:
– «Σε μια στιγμή ακούστηκαν τσαλαπατήματα, καρφιά αρβύλας στα βράχια του βουνού και αμέσως ξεπροβάλλει στην κορυφή του βουνού μια κόρη με μπότες και ρούχα επιβλητικά του τόπου. Με εντυπωσίασε με το ίσιο παράστημα της και την αφέλεια της μαζί με την αθωότητα της. Με θάρρος με χαιρέτησε και μας έδωσε νερό να πιούμε και ό,τι άλλο για φαγητό είχε φέρει. Θυμάμαι ότι με εντυπωσίασαν τα στιβάλια της και το ανάλαφρο περπάτημα της, καθώς και η προθυμία της για προσφορά υπηρεσίας. Μας έφερνε νερό και τρόφιμα και μας φρόντιζε για τα ρούχα μας να είναι πάντα καθαρά. Η Μαρία για μας όλους, όσοι περάσαμε από τη σπηλιά του Μονολίθου, ήταν η σωτηρία μας. Αυτή μας βρήκε τη σπηλιά όπου εγκατασταθήκαμε. Δεν μπορείς να βρεις τη σπηλιά αν δεν την ξέρεις καλά. Πήγα πριν μερικά χρόνια και παρά λίγο να μην τη βρω και εγώ ο ίδιος. Μαρία, θυμάμαι μια μέρα που ο συγχωρεμένος ο Αντώνης Νέσγος για να με εντυπωσιάσει σου είπε:
– «Μαρία έλα βα να σου δώκω μαϊδιά να φέρεις αροΐνους και βαζάνια». Τότε ειλικρινά τάχασα, νόμισα ότι μιλάνε μια άλλη γλώσσα, εξωγήινη! Δηλαδή, «Μαρία, έλα δω να σου δώσω χρήματα να μας φέρεις φασολάκια και μελιτζάνες.
Και τελειώνει ο Σ. Κατέχης για τη Μεγάλη Ηρωίδα Μ. Μαλανδρή:
Κάλλιο αργά παρά ποτέ. Ας είναι αργά. Δεν πειράζει. Οι κόποι σου επιτέλους έγιναν γνωστοί και μαζί μας όλοι οι παρόντες, σ’ ευχαριστούμε για τις ανιδιοτελείς υπηρεσίες και τις προσπάθειες σου για τη λευτεριά της Ρόδου και της Δωδεκανήσου εν γένει.
Σε θαυμάζουμε, σε επαινούμε, σ’ αγαπάμε και ευχόμαστε στον καλό μας Θεό να σου χαρίζει μέρες και χρόνια με υγεία και οικογενειακή ευτυχία.
Εύχομαι η νέα γενιά να αντλήσει διδάγματα αρετής και να ετοιμαστεί ώστε, αν ποτέ χρειαστεί, να σε μιμηθεί.
– Στις 8.3.1987 σε μια σεμνή τελετή, που έγινε στο σχολείο του Μονολίθου, παρουσία των Αρχών και πλήθους κόσμου, ο στρατιωτικός ακόλουθος της βρετανικής πρεσβείας στην Αθήνα της απένειμε το μετάλλιον «Partisan» των Συμμάχων και ο τότε νομάρχης Δωδεκανήσου κ. Γ. Μαχαιρίδης της απένειμε το μετάλλιον των αντιστασιακών.