Ο σχεδιασμός του υπουργείου Παιδείας για κατάργηση των ΤΕΙ και μείωση σχεδόν κατά 50% των ανώτατων ιδρυμάτων της χώρας ολοκληρώνεται το καλοκαίρι με ένα μηχανογραφικό δελτίο θεαματικών αλλαγών! Ετσι, στο μηχανογραφικό του ’19 οι υποψήφιοι για την ανώτατη εκπαίδευση της χώρας είναι πιθανόν να μη βρουν ούτε ένα ΤΕΙ. Την ίδια στιγμή, όμως, θα συναντήσουν πολλά νέα τμήματα, καθώς το υπουργείο Παιδείας φαίνεται ότι θέλει να έχει πολλά μειωμένου ενδιαφέροντος προγράμματα σπουδών, ώστε να ικανοποιήσει την περίφημη εξαγγελία του περί εισόδου στην ανώτατη εκπαίδευση της χώρας μόνο με το απολυτήριο του Λυκείου. Η είσοδος στα υψηλής ζήτησης τμήματα βέβαια αναμένεται ότι θα γίνει ακόμη πιο απαιτητική.
Ο νέος χάρτης των ΑΕΙ
Τους προηγούμενους μήνες ο χάρτης της ανώτατης εκπαίδευσης της χώρας ξανασχεδιάστηκε από την αρχή, χωρίς ωστόσο να έχει προηγηθεί καμία επιστημονική μελέτη για το θέμα. Στην πλειονότητα των περιπτώσεων ικανοποιήθηκε αυτό που έκριναν σωστό οι «ηγέτες» των ανώτατων ιδρυμάτων κάθε περιοχής στις ιδιαίτερες διαπραγματεύσεις τους με το υπουργείο Παιδείας. Στα… παράδοξα αλλά και τα αξιομνημόνευτα του τελευταίου χρονικού διαστήματος περιλαμβάνονται η υπόσχεση της δημιουργίας της τέταρτης Νομικής Σχολής στη χώρα (χωρίς κανένα στοιχείο που να επιβεβαιώνει την ανάγκη ύπαρξής της) αλλά και η μετατροπή εν μια νυκτί του ΤΕΙ Κρήτης σε πανεπιστήμιο, καθώς κανένα από τα δύο ανώτατα ιδρύματα του νησιού δεν δέχτηκε να συνεργαστεί μαζί του. Ετσι στον νέο χάρτη τα δύο παραπάνω «αξιοθέατα» θα συγκεντρώσουν σίγουρα μέρος του δικαιολογημένου ενδιαφέροντος και σχολιασμού.
Εκτός από το ΤΕΙ Κρήτης λοιπόν, αυτή τη στιγμή μόνο τρεις συγχωνεύσεις ΤΕΙ έχουν μείνει ανολοκλήρωτες, αλλά είναι πιθανόν να γίνουν με διαδικασίες-εξπρές τους επόμενους μήνες: Η συγχώνευση ΤΕΙ Ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης, ΤΕΙ Κεντρικής Μακεδονίας, ΤΕΙ Θεσσαλονίκης και Διεθνούς Πανεπιστημίου, η συγχώνευση Πανεπιστημίου Δυτικής Μακεδονίας και ΤΕΙ Δυτικής Μακεδονίας και η συγχώνευση Πανεπιστημίου Πελοποννήσου µε ΤΕΙ Πελοποννήσου.
Ετσι, με το νέο Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων να προσφέρει νέες ειδικότητες σε Πληροφορική, Τηλεπικοινωνίες, Γεωπονία και Κοινωνικές Επιστήμες, το Πανεπιστήμιο Ιονίων Νήσων να έχει νέα τμήματα σε Τουρισμό, Περιφερειακή Ανάπτυξη, Εθνομουσικολογίας, το νέο Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας με επιπλέον πολυτεχνικές σπουδές και το Πανεπιστήμιο Αθηνών να γιγαντώνεται με 7 νέα τμήματα και ένα νέο πολιτιστικό «πάρκο» (που θα προσφέρει από Κοινωνιολογία μέχρι σπουδές για την 4η Βιομηχανική Επανάσταση και το Διάστημα), τα δεδομένα το επόμενο χρονικό διάστημα φαίνεται ότι αλλάζουν.
Οι προτιμήσεις των υποψηφίων
Οπως αναφέρει ο σύμβουλος σταδιοδρομίας κ. Χρήστος Ταουσάνης που μίλησε στο «Βήμα», τις προτιμήσεις των υποψηφίων αναμένεται να συγκεντρώσουν στο νέο μηχανογραφικό δελτίο του καλοκαιριού τα παρακάτω:
• Ιδρύεται στα Ιωάννινα και στον Βόλο Τμήμα Ψυχολογίας με τη διαφορά ότι στον Βόλο δεν θα λειτουργήσει νωρίτερα από το ακαδημαϊκό έτος 2020-2021. Επομένως, στο εφετινό μηχανογραφικό οι υποψήφιοι θα έχουν τη δυνατότητα να δηλώσουν 5 Τμήματα Ψυχολογίας, μία από τις δημοφιλέστερες σχολές τα τελευταία χρόνια για τους μαθητές που προέρχονται από το Ανθρωπιστικό Πεδίο.
• Στο ίδιο μήκος κύματος σε προτιμήσεις πορεύεται και η Νομική, μια σχολή «στεφανωμένη» με κύρος. Φαίνεται λοιπόν πως εκτός από την Αθήνα, τη Θεσσαλονίκη και την Κομοτηνή, οι υποψήφιοι θα έχουν άλλη μία ευκαιρία πρόσβασης στη σχολή αυτή και στην Πάτρα! Σημαντικό στοιχείο αποτελεί το ότι, σύμφωνα με τις δηλώσεις του υπουργού Παιδείας, ο αριθμός των εισακτέων δεν θα αυξηθεί σημαντικά. Αρα η ίδρυση μιας ακόμα Νομικής θα διασπείρει γεωγραφικά τις επιλογές των υποψηφίων αλλά δεν θα αυξήσει τις θέσεις.
• Ενα νέο τμήμα, το οποίο αναμένεται επίσης να δώσει νέες ευκαιρίες στους αποφοίτους, είναι το Τμήμα Γλωσσικών και Διαπολιτισμικών Σπουδών με έδρα τον Βόλο. Η Ελλάδα φιλοξενεί πολλά hotspots και η έλευση χιλιάδων ανθρώπων στη χώρα μας ανοίγει νέους δρόμους απασχόλησης στη διαπολιτισμική εκπαίδευση, καθώς έως τώρα δεν υπήρχε σε προπτυχιακό επίπεδο αντίστοιχη σχολή.
• Τα Τμήματα Φυσικοθεραπείας (και Εργοθεραπείας) με βάση υψηλότερη από πολλά τμήματα πανεπιστημίου, ακόμα και ως ΤΕΙ ήταν επιλογή πολλών υποψηφίων καθώς οι απόφοιτοι έχουν αρκετές διεξόδους σε διάφορους τομείς και απασχόληση σε όλα τα ηλικιακά επίπεδα του πληθυσμού. Με την «πανεπιστημιοποίησή» τους αναμένεται να προσελκύσουν ακόμα εντονότερο ενδιαφέρον από τους υποψηφίους του Πεδίου Επιστημών Υγείας και Ζωής.
Στον αντίποδα, έως τώρα επικρατεί μια ασάφεια στις τάξεις των υποψηφίων με τα επαγγελματικά δικαιώματα των προγενέστερων ΤΕΙ Μηχανολόγων, Ηλεκτρολόγων, Ναυπηγών και Πολιτικών Μηχανικών κ.λπ., τμήματα που μετεξελίσσονται σε πανεπιστημιακά, αλλά όπως φαίνεται επί του παρόντος εξακολουθούν να έχουν τα ίδια δικαιώματα με τους αποφοίτους των ΤΕΙ και όχι με τους αποφοίτους των αντίστοιχων τμημάτων του Πολυτεχνείου, οι οποίοι εγγράφονται στο Τεχνικό Επιμελητήριο Ελλάδος. Το δεδομένο αυτό έχει προκαλέσει έντονους προβληματισμούς για το αν οι μελλοντικοί απόφοιτοι αυτών των τμημάτων θα έχουν πράγματι διαφορές στην αγορά εργασίας από τους ήδη υπάρχοντες αποφοίτους των ΤΕΙ.
Τα νέα τμήματα
Πάντως τμήματα που εμφανίζονται για πρώτη φορά στο μηχανογραφικό ως προγράμματα σπουδών είναι τα παρακάτω:
• Τεχνολογιών Ψηφιακής Βιομηχανίας, με έδρα τα Ψαχνά, το οποίο εντάσσεται στο Πανεπιστήμιο Αθηνών.
• Συστημάτων Ενέργειας στη Λάρισα, στο νέο και αναμορφωμένο Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας, στο οποίο εντάσσονται απόφοιτοι των ΤΕΙ Ηλεκτρολόγων, Μηχανολόγων και Πολιτικών Μηχανικών.
• Πολιτισμού, Δημιουργικών Μέσων και Βιομηχανιών, με έδρα τον Βόλο.
• Παιδαγωγικό Τμήμα Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης, Πανεπιστήμιο Αθηνών.
• Διαχείρισης Λιμένων και Ναυτιλίας, με έδρα τα Ψαχνά, Πανεπιστήμιο Αθηνών. Αρκετά όμως είναι και τα νέα τμήματα που σχετίζονται με τις γεωπονικές σπουδές. Ενδεικτικά, το Γεωπονικό Πανεπιστήμιο επεκτείνεται και ιδρύει τα εξής τμήματα:
• Δασολογίας και Διαχείρισης Φυσικού Περιβάλλοντος στο Καρπενήσι.
• Διοίκησης Γεωργικών Επιχειρήσεων και Συστημάτων Εφοδιασμού στη Θήβα, προερχόμενο από το ΤΕΙ της Στερεάς Ελλάδας Διοίκησης Συστημάτων Εφοδιασμού.
• Περιφερειακής και Οικονομικής Ανάπτυξης στην Αμφισσα.
Τα προαναφερθέντα τμήματα θα ξεκινήσουν τη λειτουργία τους το ακαδημαϊκό έτος 2019-2020, ενώ ακόμα τρία τμήματα που ιδρύονται, Υδροβιολογίας και Υδατοκαλλιεργειών, Πληροφορικής στη Γεωργία και στο Περιβάλλον και Διαιτολογίας και Ποιότητας Ζωής δεν θα λειτουργήσουν πριν από το ακαδημαϊκό έτος 2020-2021.
Συγχωνεύσεις και ίδρυση νέων τμημάτων
Συνοπτικά, οι σημαντικές αλλαγές στο νέο μηχανογραφικό δελτίο, όπως αναφέρει ο κ. Ταουσάνης, είναι οι παρακάτω:
• Το Τεχνολογικό Ιδρυμα Ηπείρου συγχωνεύτηκε με το Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων ιδρύοντας και νέα τμήματα, όπως τα Τμήματα Ψυχολογίας, Μετάφρασης και Διερμηνείας, Επιστημών Τροφίμων και Διατροφής, Μηχανολόγων Μηχανικών. Από τα προαναφερθέντα μόνο το Τμήμα Ψυχολογίας θα ξεκινήσει από αυτό το ακαδημαϊκό έτος.
• Το ΤΕΙ Ιονίων Νήσων εντάχθηκε στο Ιόνιο Πανεπιστήμιο, ιδρύοντας επίσης νέα τμήματα όπως τα Περιφερειακής Ανάπτυξης, Τουρισμού και Εθνομουσικολογίας, που θα ξεκινήσουν τη λειτουργία τους από το ακαδημαϊκό έτος 2020-2021.
• Το ΤΕΙ Στερεάς Ελλάδας εντάχθηκε στο Πανεπιστήμιο Αθηνών στο οποίο ιδρύονται νέα Τμήματα Κοινωνιολογίας, Διοίκησης Επιχειρήσεων και Οργανισμών, Διαχείρισης Λιμένων και Ναυτιλίας, Ψηφιακών Τεχνών και Κινηματογράφου, Αγροτικής Ανάπτυξης, Αγροδιατροφής και Διαχείρισης Φυσικών Πόρων, Τεχνολογιών Ψηφιακής Βιομηχανίας, Διατροφής και Διαιτολογίας, Τουριστικών Σπουδών και Εναλλακτικού Τουρισμού. Μόνο τα δύο τελευταία τμήματα δεν θα ξεκινήσουν από το εφετινό ακαδημαϊκό έτος.
• Το Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας επεκτείνεται ιδρύοντας αρκετά τμήματα που δεν υπήρχαν ως επιλογές σε προπτυχιακό επίπεδο τα προηγούμενα χρόνια, όπως τα Πολιτισμού και Δημιουργικών Μέσων και Βιομηχανιών, Γλωσσικών και Διαπολιτισμικών Σπουδών, Συστημάτων Ενέργειας, αλλά και τμήματα πιο οικεία στους μαθητές, όπως τα Περιβάλλοντος, Δημόσιας και Ενιαίας Υγείας, Ψηφιακών Συστημάτων, Φυσικής και Μαθηματικών. Τα Τμήματα Ψυχολογίας, Αγωγής και Φροντίδας στην Πρώιμη Παιδική Ηλικία και Λογοθεραπείας δεν θα λειτουργήσουν νωρίτερα από το ακαδημαϊκό έτος 2021-2022.
• Το Γεωπονικό Πανεπιστήμιο δεν έχει πλέον τμήματα μόνο με έδρα στην Αθήνα, αλλά επεκτείνεται και στο Καρπενήσι, στη Θήβα και στην Αμφισσα, όπως και το Πανεπιστήμιο Αθηνών θα έχει αρκετά τμήματα πλέον στα Ψαχνά.
• Στο Πανεπιστήμιο Πελοποννήσου, το οποίο αναμένεται να απορροφήσει το αντίστοιχο ΤΕΙ, θα ιδρυθούν Πολυτεχνική Σχολή αλλά και νέα τμήματα όπως Κτηνιατρική, Στατιστική και Αναλογιστική Επιστήμη και Διοικητική Επιστήμη και Τεχνολογία.
• Τα ΤΕΙ Θεσσαλονίκης, Κεντρικής Μακεδονίας και Ανατολικής Μακεδονίας – Θράκης επίσης οδηγούνται σε συγχώνευση με το Διεθνές Πανεπιστήμιο, με τμήματα που έχουν προκύψει από την αναδιοργάνωση παλαιότερων ΤΕΙ αλλά και νεοσύστατα, όπως τα Διοίκησης Οργανισμών, Μάρκετινγκ και Τουρισμού, Λογιστικής και Πληροφοριακών Συστημάτων, Δημόσιας Διοίκησης, Βιοϊατρικών Επιστημών. Το νέο πανεπιστήμιο θα έχει έντονη γεωγραφική διασπορά αφού αναμένεται να έχει τμήματα σε Θεσσαλονίκη, Καβάλα, Σέρρες, Κιλκίς, Δράμα και Κατερίνη.
• Το Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης στοχεύει στο να ιδρύσει νέα Τμήματα Ψυχολογίας, Αγρονόμων Τοπογράφων Μηχανικών και Μηχανικών Γεωπληροφορικής, Μηχανικών Ορυκτών και Φυσικών Πόρων, Εργοθεραπείας, Νοσηλευτικής, Κτηνιατρικής, Διαιτολογίας και Διατροφής, Επιστήμης Τροφίμων και Ποτών.
• Αναμένονται περαιτέρω συζητήσεις και πορίσματα για το ΤΕΙ Δυτικής Μακεδονίας, ενώ οι πρώτες διεργασίες για το ΤΕΙ Κρήτης έχουν ήδη γίνει.
Σχέδια αναλυτικά επί… χάρτου
Οπως τονίζει ο κ. Ταουσάνης, «πρέπει να επισημάνουμε μέσα σε όλη αυτή την αναδιαμόρφωση της ανώτατης εκπαίδευσης 4 βασικές παραμέτρους που θα πρέπει να συνυπολογίσει η ηγεσία του υπουργείου Παιδείας, αν δεν θέλει να δημιουργήσει σοβαρά προβλήματα στους εφετινούς υποψηφίους: να ανακοινώσει σύντομα την κατανομή των τμημάτων στα Επιστημονικά Πεδία προκειμένου οι υποψήφιοι να μη μάθουν τον Ιούνιο για το ποιες θα είναι οι δυνητικές επιλογές τους στο Επιστημονικό Πεδίο που θα δηλώσουν. Η παράμετρος αυτή είναι πολύ σημαντική, καθώς ειδικά στα νέα τμήματα, αν δεν είναι εκ των προτέρων γνωστή η ένταξή τους στο Πεδίο, ο μαθητής μπορεί να μην έχει προνοήσει να “ανοίξει” το σχετικό Πεδίο και να προετοιμαστεί ενδεχομένως και για το 5ο μάθημα.
Παράλληλα να ανακοινώσει αν και σε ποια τμήματα θα χρειαστεί να δώσουν οι υποψήφιοι ειδικό μάθημα (γλώσσα, σχέδιο κ.λπ.). Η εμπειρία έχει δείξει πως υπάρχουν τμήματα τα οποία τη μια χρονιά δεν απαιτούσαν ειδικό μάθημα ενώ την επόμενη ήταν προαπαιτούμενο! Τέλος, να επισπεύσει ή να διασαφηνίσει όλες τις αλλαγές που θα υλοποιηθούν στα ιδρύματα και στις πόλεις όπου θα λειτουργήσουν νέα ή υπό συγχώνευση τμήματα προκειμένου να διευκολύνουν τον οικογενειακό προγραμματισμό. Δεν είναι λίγες οι περιπτώσεις μαθητών που εκ των προτέρων στοχεύουν σε τμήματα που εδρεύουν σε πόλεις όπου ήδη σπουδάζει μεγαλύτερος αδελφός/ή. Τελευταίο και βασικότερο» καταλήγει ο κ. Ταουσάνης, «οι επερχόμενες αλλαγές στο Λύκειο και στην αναδιάρθρωση της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης πρέπει να έχουν δυο βασικά χαρακτηριστικά: Να υλοποιηθούν σε ένα εύλογο χρονικό διάστημα προκειμένου οι άμεσα ενδιαφερόμενοι να έχουν το απαραίτητο χρονικό διάστημα να σχεδιάσουν απρόσκοπτα τις επιλογές τους και να μην αφήσουν αιωρούμενες λεπτομέρειες, είτε αυτές σχετίζονται με τα επαγγελματικά δικαιώματα, είτε με τα προγράμματα σπουδών ή οτιδήποτε άλλο που αντικειμενικά μπορεί να καθορίσει τις αποφάσεις ενός νέου ανθρώπου να επιλέξει ένα συγκεκριμένο πρόγραμμα σπουδών και ένα ίδρυμα».
