Συνέντευξη στη Μαίρη Φώτη
Τι κι αν άσπρισαν τα μαλλιά τους… Όταν σμίγουν, ο χρόνος γυρνά πίσω στα χρόνια τα μαθητικά, πριν ακόμα ανοίξει ο κύκλος της ενήλικης ζωής τους… Τότε που παιδιά ακόμα έκαναν όνειρα για το μέλλον, χτίζοντας μεταξύ τους σχέσεις ζωής στις σχολικές αίθουσες του Βενετοκλείου…
46 χρόνια μετά, το 2016, οι παλιοί συμμαθητές ξανασυναντήθηκαν, κι αν τα χρόνια πέρασαν, τα συναισθήματα εκείνα που σφυρηλατήθηκαν στις σχολικές αίθουσες, δεν έσβησαν ποτέ!
Κι έτσι, αποφάσισαν να ανοίξουν ένα νέο κύκλο, αυτόν του συλλόγου «πρώην μαθητών του Βενετοκλείου», προκειμένου με την εμπειρία και τις γνώσεις τους, να προσφέρουν ένα πολυδιάστατο έργο προς όφελος της τοπικής κοινωνίας, με σκοπό την ενημέρωση και επιμόρφωση στον επιστημονικό, πολιτιστικό και τη συνεισφορά στον κοινωνικό τομέα.
Σήμερα, μιλά στη «δημοκρατική» ένας από τους πρωτεργάτες της ιδέας αυτής, ο κ. Στέλιος Κούτρης, ο οποίος στη συνέντευξή του μας ταξιδεύει στα χρόνια εκείνα, αναφέρεται στον υπό σύσταση Σύλλογο, στις ενέργειες που έχουν γίνει μέχρι σήμερα αλλά και στην… πενταήμερη εκδρομή που έχει προγραμματιστεί για το 2020!
• Κύριε Κούτρη να ξεκινήσουμε την συνέντευξη από την σύσταση της Ατυπης Ομάδας Πρωτοβουλίας με σκοπό την ίδρυση συλλόγου «πρώην μαθητών του Βενετοκλείου». Πώς προέκυψε αυτή η ιδέα;
Καταρχήν κ. Φώτη, αφού σας ευχαριστήσω για τη δυνατότητα που μας δίνετε να γνωστοποιήσουμε μέσω της έγκριτης εφημερίδας σας τη πρωτοβουλία μας, να σας συστήσω τα μέλη της Ατυπης Ομάδας Πρωτοβουλίας. Πρόκειται για τους:
Απόστολο Κυριατσούλη, χημικό
Γιώργο Στεφάνου, ηλεκτρολόγο- Μηχανικό
Θέμη Καθοπούλη, χημικό
Στέφανο Χρύσαλο, ξεναγό
Στάμο Παπασταματίου, αρχιτέκτονα
Γιώργο Κρεμλή, δικηγόρο και
Στέλιο Κούτρη, πολιτικό μηχανικό.
Όλοι απόφοιτοι του Βενετοκλείου του 1970.
Αρχές του 2015, και σε πρώτη φάση βασιζόμενος σε μια «χειρόγραφη» λίστα «Αποφοίτων του 1970 και γενικώς όσων φοίτησαν στην ίδια τάξη από το 1964 έως το 1970» από τα αρχεία του Βενετοκλείου, ένας επαναπατρισθείς συμμαθητής και μέλος της ΑΟΠ, που έζησε στο εξωτερικό, νοσταλγώντας τα μαθητικά χρόνια στη Ρόδο, ξεκίνησε μια μεθοδική έρευνα εντοπισμού συμμαθητών.
Η έρευνα επεκτάθηκε με τη βοήθεια και άλλων συμμαθητών, και έτσι η λίστα εμπλουτίστηκε και με άλλα πρόσωπα με τα οποία υπήρξαμε κάποτε συμμαθητές, αλλά για πολλούς και διάφορους λόγους δεν αποφοιτήσαμε μαζί.
Παλιές γνωριμίες, παραμελημένες ίσως λόγω της καθημερινότητας αλλά σε καμιά περίπτωση ξεχασμένες ανανεώθηκαν, αναμνήσεις ζωντάνεψαν και φιλίες αναζωπυρώθηκαν.
Τον Ιούνιο του 2016, 46 χρόνια μετά την αποφοίτησή μας, πραγματοποιήσαμε μια μεγάλη και επιτυχή «επανένωση» στο Βενετόκλειο αρχικά και συνεστίαση στο ξενοδοχείο “ApolloBlue”. Περισσότεροι από 200 συμμαθητές με τις οικογένειές τους από τη Ρόδο, άλλες πόλεις της Ελλάδας και του εξωτερικού κατάφεραν να προσέλθουν και συνετέλεσαν στο να έχουμε μια αξέχαστη, συγκινητική και αναζωογονητική βραδιά. Η φλόγα άναψε…
Ακολούθησαν και άλλες μικρότερες συναντήσεις, συνεστιάσεις και εκδηλώσεις, όπου μια συγκεκριμένη ομάδα συμμαθητών, χωρίς σχεδιασμό ή ιδιαίτερη προσπάθεια, αυθόρμητα, και εντελώς φυσιολογικά, αναδείχθηκε στον ρόλο της «οργανώτριας» ομάδας. Αυτή την ομάδα ονομάσαμε «Ατυπη Ομάδα Πρωτοβουλίας – ΑΟΠ»
Μέσα από τις συζητήσεις, συνειδητοποιήσαμε ότι μεταξύ των φοιτησάντων στο Βενετόκλειο, υπάρχουν αξιόλογα, έμπειρα άτομα, με ευρύ φάσμα γνώσεων και ειδικοτήτων, που αν συστρατευθούμε σε ένα σύλλογο «πρώην μαθητών του Βενετοκλείου», θα είμαστε σε θέση να προσφέρουμε ένα πολυδιάστατο έργο προς όφελος της τοπικής κοινωνίας.
• Πείτε μας λίγα λόγια για το Βενετόκλειο και τους ιδρυτές του.
Οι ιδρυτές του, Βενετοκλείου, οι μεγάλοι ευεργέτες, Μίνως και Δημήτριος Βενετοκλής γεννήθηκαν στη Ρόδο, σπούδασαν στην Αθήνα και σταδιοδρόμησαν επαγγελματικά στην Αλεξάνδρεια, όπου δημιούργησαν μεγάλη περιουσία. Η μεγάλη τους αγάπη για την πατρίδα και την παιδεία, τους οδήγησε στην απόφαση να διαθέσουν τη περιουσία τους για την ίδρυση του Βενετοκλείου Γυμνασίου με την ανέγερση του νεοκλασικού κτηρίου που βρίσκεται στην οδό Βενετοκλέων.
Δημιούργησαν έτσι ένα εκπαιδευτικό ίδρυμα, αλλά κυρίως θεμελίωσαν την πνευματική αναγέννηση της Ρόδου, η οποία είχε ατονήσει μετά από τόσους αιώνες σκλαβιάς.
Έτσι το κτήριο θεμελιώθηκε το 1909 και το σχολικό έτος 1911-1912 λειτούργησε για πρώτη φορά. Ιδρύοντας το Γυμνάσιο οι δωρητές του δεν το θεώρησαν ευεργεσία αλλά ανταπόδοση προς την πατρίδα όσων της όφειλαν.
«Εκπληρώ απλούστατα το ιερό μου καθήκον όπερ πας πολίτης έχει προς την γενέτειραν αυτού, έγραφε ο Μίνως Βενετοκλής, αποτίω ελάχιστον φόρον ευγνωμοσύνης ή μάλλον καταβάλλω μέρος των τροφείων και διδάκτρων εις την πόλιν εν η ανετράφην και εν η ήντλησα τα πρώτα νοήματα της παιδείας…».
Αυτές οι παρακαταθήκες, η αίσθηση του χρέους και της προσφοράς είναι τα κίνητρα για τη δημιουργία του συλλόγου «πρώην μαθητών Βενετοκλείου».
• Σε ποια φάση βρίσκεται μέχρι στιγμής η διαδικασία σύστασης του Συλλόγου;
Θεωρώντας ότι η επιτυχία ενός συλλόγου εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από το ενδιαφέρον και την ενεργό συμμετοχή των μελών του, η ΑΟΠ ανέλαβε να οργανώσει μια σειρά από επιστημονικές διαλέξεις «γνωριμίας», οι οποίες απευθύνονται σε όλους τους φοιτήσαντες στο Βενετόκλειο, ανεξάρτητα από τη χρονολογία φοίτησης, προκειμένου να γίνει καταγραφή του ενδιαφέροντος για συμμετοχή στο σύλλογο με στόχο τον μεγαλύτερο δυνατόν αριθμό εν δυνάμει μελών. Μέχρι τώρα έχουμε στο ενεργητικό μας τρεις πετυχημένες, πιστεύουμε, παρουσιάσεις. Η πρώτη εκδήλωση έγινε με τον αγαπητό σε όλους μας φιλόλογο καθηγητή Παναγιώτη Χαμουζά, που μας ταξίδεψε στα «μονοπάτια του φιλολογικού του έργου». Η δεύτερη από το συμμαθητή μας και μέλος της ΑΟΠ Στάμο Παπασταματίου, αρχιτέκτονα με θέμα: «Πώς είδαν τη Ρόδο χαρτογράφοι και περιηγητές έως τα μέσα του Η τρίτη με τη συμμαθήτριά μας στο πρακτικό τμήμα Τώνια Μοροπούλου, καθηγήτρια στη Σχολή Χημικών Μηχανικών του Μετσόβιου Πολυτεχνείου με θέμα: «Αποκατάσταση Ιερού Κουβουκλίου Παναγίου Τάφου».
Η επόμενη εκδήλωση θα γίνει τη προσεχή Παρασκευή 22 Φεβρουαρίου στην αίθουσα του Επιμελητηρίου Δωδεκανήσου με ομιλία του επίσης συμμαθητή μας και μέλους της ΑΟΠ Γιώργου Κρεμλή, δικηγόρου, διευθυντή της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και εντεταλμένου συμβούλου της Γενικής Διεύθυνσης Περιβάλλοντος ΕΕ με θέμα: «Κυκλική οικονομία και νησιωτικότητα».
Προγραμματίζουμε άλλες τρεις Μάρτιο, Απρίλιο, Μάιο.
Αν κρίνουμε ότι το εγχείρημα θα είναι «βιώσιμο» τον Ιούνιο θα προχωρήσουμε στις τυπικές διαδικασίες.
• Ποιους σκοπούς θα υπηρετεί ο Σύλλογος;
Ο σύλλογος αρχικά θα δραστηριοποιηθεί σε τρείς άξονες με σκοπό την ενημέρωση και επιμόρφωση στον Επιστημονικό, Πολιτιστικό και τη συνεισφορά στον Κοινωνικό τομέα. Στην πορεία και ανάλογα με την οικονομικές δυνατότητες, που ευελπιστούμε να αποκτήσουμε, θα επεκταθούμε και σε άλλες δραστηριότητες, όπως υποτροφίες, διαγωνισμούς, συνέδρια, κλπ.
• Στις συναντήσεις των μελών, διηγείστε ιστορίες από τα μαθητικά σας χρόνια;
Με 65 και πλέον χρόνια ζωής, συνταξιούχοι οι περισσότεροι με άσπρα μαλλιά, με συσσωρευμένες εμπειρίες σαν μαθητές, φοιτητές επαγγελματίες, επιστήμονες, εκπαιδευτικοί, ερευνητές ή επιχειρηματίες, στην Ρόδο στην υπόλοιπη Ελλάδα ή άλλες χώρες του πλανήτη, είναι λογικό και επόμενο ότι η ποικιλία και πολυμορφία στις συζητήσεις των μελών μας όταν συναντιόμαστε, να είναι κάπως ανάλογες. Κυρίως όμως οι συζητήσεις που αναφέρονται στα μαθητικά μας χρόνια στο Βενετόκλειο είναι εκείνες που κυριαρχούν, όπως στιγμιότυπα από την ώρα του μαθήματος με «πρωταγωνιστές» τους καθηγητές μας, μικρές ιστορίες από εκδρομές, πολιτιστικές εκδηλώσεις, «σκασιαρχεία», παρελάσεις, γυμναστικές επιδείξεις και προκαλούν γλυκά συναισθήματα, ευφραίνουν τις καρδιές μας, δημιουργούν καλή διάθεση και σε γενικές γραμμές πάντα ομορφαίνουν την ατμόσφαιρα.
• Τι είναι αυτό που εσείς θυμάστε πιο έντονα από εκείνη την περίοδο;
Είναι πολλά τα βιώματα, της μαθητικής μας ζωής, που όλα μαζί δημιούργησαν ένα δεσμό μεταξύ μας, που ακόμα και ο ισχυρότατος χρόνος δεν στάθηκε ικανός να ξηλώσει. Αυτό που θυμόμαστε περισσότερο, είναι τα έντονα συναισθηματικά ανεβοκατεβάσματα και η ένταση εκείνης της περιόδου, που τότε φάνταζε ότι δεν θα τελείωνε ποτέ. Το εντυπωσιακό είναι ότι χρόνο με το χρόνο όλη αυτή η ένταση μεταταλλάχτηκε σε μια γλυκιά ανάμνηση, που όλοι μας λαχταρούμε να ξαναζήσουμε.
• Αν μπορούσατε να ξαναζήσετε μια μέρα από τη σχολική σας περίοδο ποια θα επιλέγατε και με ποιους συμμαθητές σας;
Δεν είναι μια μέρα. Είναι οι πέντε μέρες και τέσσερεις βραδιές της πενθήμερης εκδρομής των τελειοφοίτων, την άνοιξη του 1970.
Το πρώτο ταξίδι μου, και για πολλούς συμμαθητές μου, εκτός Ρόδου. Ανεξίτηλες μνήμες και έντονες αναμνήσεις.
Ρόδος-Πειραιάς με πλοίο. Με πούλμαν Πειραιάς – Ισθμός Κορίνθου- Αρχαία Κόρινθος – Μυκήνες- Ναύπλιο – Άστρος Κυνουρίας-Βυτίνα-Τρίπολη (διανυκτέρευση). Τρίπολη – Υδροηλεκτρικό φράγμα Λάδωνα – Μυκήνες – Πύργος – Πάτρα (διανυκτέρευση).
Εκείνο το βράδυ στη Πάτρα αρκετοί από μας, μεταξύ των οποίων και τα κορίτσια του Πρακτικού, αποφασίσαμε να πάμε σε νυχτερινό κέντρο. Έπρεπε όμως να πάρουμε την άδεια από τους δύο θεολόγους καθηγητές που μας συνόδευαν, οι οποίοι μας την έδωσαν με την προϋπόθεση ότι θα ερχόντουσαν και εκείνοι μαζί.
Όλα πήγαιναν μια χαρά, μέχρι που σε κάποια στιγμή εμφανίζεται ένα μπαλέτο με «αποκαλυπτική περιβολή». Οι δύο συνοδοί καθηγητές, μας ανάγκασαν άρον – άρον να εγκαταλείψουμε το «άντρο της ακολασίας», όπως τοα απεκάλεσαν. Όπως καταλαβαίνετε ακολούθησε πανδαιμόνιο που κράτησε όλη τη νύχτα και την άλλη μέρα το πρωί. Η εκδρομή κινδύνευσε να τιναχτεί στον αέρα. Ευτυχώς με την παρέμβαση των ψυχραιμότερων τα πνεύματα ηρέμησαν και έτσι η εκδρομή συνεχίστηκε ομαλά. Πάτρα – Ρίο –Αντίρριο – Ναύπακτος – Άμφισσα – Ιτέα – Δελφοί – Λειβαδιά – Αθήνα (δύο διανυκτερεύσεις). Επιστροφή στη Ρόδο με αεροπλάνο.
Ήταν τόσες πολλές και έντονες οι στιγμές που ζήσαμε, που ήδη εδώ και πολύ καιρό «έπεσε» η ιδέα να την επαναλάβουμε. Έτσι η ΑΟΠ πρότεινε και προγραμμάτισε επανάληψη της εκδρομής εκείνης, βέβαια αυτή τη φορά με τη συνοδεία συζύγων ή συντρόφων, τον Απρίλιο του 2020, 50 χρόνια μετά. Ελπίζουμε χωρίς απρόοπτα και … παρατράγουδα.
• Πώς ήταν τότε οι σχέσεις μεταξύ των μαθητών αλλά και μεταξύ των μαθητών και των καθηγητών;
Μιλάμε για μια εποχή που η κοινωνία (γονείς και καθηγητές) στη πλειονότητά τους πίστευαν πως «Το ξύλο βγήκε από το Παράδεισο» και ήταν αποδεκτό σαν παιδαγωγικό μέσον σωφρονισμού. Μέσα σ’ αυτό το πλαίσιο οι σχέσεις μαθητών – καθηγητών είχαν πολλές πτυχές. Σεβασμός μα και φόβος, πειθαρχία μα και τιμωρία, ενδιαφέρον μα και αυστηρότητα και κυρίως ρόλοι διακριτοί και αναγκαίες αποστάσεις. Είμαστε καθηγητές, είσαστε μαθητές.
• Ο αγαπημένος σας καθηγητής ποιος ήταν;
Δεν θα σας αναφέρω όνομα. Θα τον σκιαγραφήσω όμως και είμαι σίγουρος ότι όσοι είχαν τη τύχη να τον έχουν καθηγητή θα τον αναγνωρίσουν αμέσως. Ήταν νέος, πρωτοδιόριστος, με έμφυτη ευγένεια, απλός, ήρεμος, με άριστες επιστημονικές γνώσεις, με καθαρότητα σκέψης, μεθοδικός και με αίσθηση του χιούμορ. Όλα αυτά προσπάθησε και κατάφερε να μας τα μεταδώσει, συμβάλλοντας έτσι καθοριστικά στην επιτυχία μας στις Πανελλήνιες εξετάσεις, σε μια εποχή που τα φροντιστήρια ήταν ακόμα άγνωστα. Δεν ήταν αυστηρός, ήταν δίκαιος και επιβαλλόταν με τις γνώσεις του και την επιστημονική του κατάρτιση.
Ήταν κοντά μας αλλά διατηρούσε και την απαραίτητη απόσταση που χρειαζόταν ανάμεσα στο δάσκαλο και το μαθητή. Ενέπνεε σεβασμό και κέρδισε το θαυμασμό και την αγάπη μας. Φεύγοντας από το Βενετόκλειο δίδαξε για κάποια χρόνια στην ονομαστή Βαρβάκειο Σχολή της Αθήνας, αλλά δυστυχώς έφυγε από τη ζωή πολύ νωρίς.
Τελικά αισθάνομαι την ανάγκη να αναφέρω το όνομά του, έτσι σαν μνημόσυνο αλλά και σαν έκφραση ευγνωμοσύνης και αγάπης στο δάσκαλο που ήταν ένα από τα πλέον αξέχαστα πρότυπα των μαθητικών μου χρόνων. Ήταν ο καθηγητής της Φυσικής, Νίκος Λεκάτης.
• Εχετε κρατήσει επαφές με συμμαθητές σας που τελικά αποδείχθηκαν φίλοι ζωής;
Με το Γιάννη συναντηθήκαμε στη Β΄ τάξη. Μοιραστήκαμε μαζί το ίδιο θρανίο μέχρι την Στ. Παιδί της πόλης εκείνος, παιδί του χωριού εγώ. Γρήγορα αναπτύχθηκε μεταξύ μας μία σχέση αλληλοεκτίμησης και σεβασμού. Υπήρχε μεταξύ μας μία ευγενής άμιλλα για τη κατάκτηση της γνώσης και της αριστείας.
Πολλές φορές ανταλλάξαμε το δικό μου «δεκατιανό σάντουιτς», που αποτελείτο από δύο φέτες χωριάτικο σιταρένιο ψωμί του ξυλόφουρνου, λιωμένη φέτα, λάδι και ρόκα, με το δικό του «πανίνο» του κυλικείου με τυρί και αλλαντικά. Περάσαμε μαζί στη Σχολή Πολιτικών Μηχανικών του Μετσόβιου Πολυτεχνείου.
Συγκατοικήσαμε πέντε χρόνια σε αγαστή συνεργασία.
Η φιλία μας σφυρηλατήθηκε και παγιώθηκε με τα πέρασμα του χρόνου. Και παρόλο που πέρασε και αρκετές δύσκολες στιγμές, άντεξε στο χρόνο και κρατά μέχρι σήμερα.
Είναι μια φιλία ζωής.
• Πώς μπορεί κάποιος να γίνει μέλος του Συλλόγου είτε από την Ελλάδα είτε από το εξωτερικό;
Όποιος έχει φοιτήσει στο Βενετόκλειο, έστω και λίγες μέρες και αισθάνεται το χρέος να ακολουθήσει το «δρόμο της προσφοράς», που χάραξαν με το παράδειγμα τους οι ιδρυτές του Βενετοκλείου και έχει τη διάθεση και τη θέληση να βοηθήσει στην εκπλήρωση των σκοπών του συλλόγου, μπορεί να γίνει μέλος του υπό ίδρυση συλλόγου σε όποιο μέρος της γης και αν κατοικεί.
Κλείνοντας θα ήθελα να πω ότι η ΑΟΠ είναι ανοιχτή σε όποιον επιθυμεί να μετέχει στις συναντήσεις μας και να βοηθήσει έτσι με τις ιδέες και τις προτάσεις του.
Γιατί παραφράζοντας τους στίχους του ποιητή,
Εμείς αναλάβαμε πρωτοβουλία
όχι για να ξεχωρίσουμε από τους άλλους.
Εμείς αναλάβαμε πρωτοβουλία
Για να ξανασμίξουμε όλοι μαζί
σε ένα κοινό σκοπό.1800».
