Χωρίς την πολυδιαφημισμένη από την ηγεσία του υπουργείου Πολιτισμού διάταξη-«ασπίδα» για τα μνημεία συζητείται αυτές τις ημέρες στη Βουλή και οδηγείται προς ψήφιση το νομοσχέδιο του ΥΠΠΟ για το Ταμείο Αλληλοβοήθειας, σύμφωνα με πληροφορίες της «Κ».
Πριν από λίγες ημέρες, το υπουργείο ανακοίνωσε σε συνέντευξη Τύπου ότι είχε ετοιμάσει νομοθετική ρύθμιση «για τη διεύρυνση του θεσμικού πλαισίου της κυριότητας μνημείων ανεξαρτήτως χρονολόγησης», αλλά και «αποκλειστικών δικαιωμάτων διαχείρισης και διοίκησης για μνημεία και εν γένει ακίνητα αρμοδιότητάς του». Ο σκοπός της νέας ρύθμισης θα ήταν να διασφαλίζει στο διηνεκές τα μνημεία και να αποκλείει τον «κίνδυνο χρήσης τους για σκοπούς αλλότριους του προορισμού τους». Ο αρχαιολογικός νόμος του 2002 προστατεύει την κυριότητα των μνημείων εφόσον χρονολογούνται έως το 1453. Ο υφυπουργός Πολιτισμού Κώστας Στρατής είχε διευκρινίσει τότε πως η τροπολογία θα κάλυπτε και τα μνημεία που χρονολογούνται μετά το 1453 και ανήκουν στο Δημόσιο – ένα πάγιο αίτημα των αρχαιολόγων ώστε να μην υπάρχουν αμφιβολίες για την κυριότητά τους.
Ωστόσο, πληροφορίες της «Κ» τόνιζαν ότι η έτοιμη διάταξη δεν θα συμπεριληφθεί τελικά ούτε ως τροπολογία στο κατατεθέν νομοσχέδιο παρά τις εμφατικές ανακοινώσεις. Σε σχετική ερώτησή μας, το ΥΠΠΟ διαμέσου του γραφείου Τύπου επιβεβαίωσε την απόσυρση της τροπολογίας και την πρόθεση της ηγεσίας του υπουργείου να την καταθέσει σε επόμενο νομοσχέδιο, «για να μη θεωρηθεί ως κάτι συμπληρωματικό» στις πολλές διατάξεις του νομοσχεδίου για το Ταμείο Αλληλοβοήθειας. Αξίζει να σημειώσουμε εδώ ότι η σχετική νομοθετική ρύθμιση για τη θεσμική θωράκιση των μνημείων ετοιμάστηκε μετά τον σάλο που προκλήθηκε με τη μεταβίβαση 10.119 ακινήτων στις λίστες του υπερταμείου, δηλαδή της Ελληνικής Εταιρείας Συμμετοχών και Περιουσίας Α.Ε. και της θυγατρικής της, της Ελληνικής Εταιρείας Ακινήτων Δημοσίου Α.Ε. (ΕΤΑΔ), ανάμεσα στα οποία και μνημεία του ΥΠΠΟ. Για περίπου έξι μήνες ο αρχαιολογικός χώρος των Φιλίππων, η Ροτόντα, τα αρχαία τείχη του Πειραιά, η Σπιναλόγκα κ.ά. βρέθηκαν ανάμεσα στα ακίνητα της ΕΤΑΔ που προορίζονταν για εμπορική εκμετάλλευση.
Για την ανάκληση της μεταβίβασης χρειάστηκε πρώτα απ’ όλα να γίνει ένας μαραθώνιος ελέγχων από τις κατά τόπους εφορείες αρχαιοτήτων, να προσδιοριστούν τα μνημεία, οι αρχαιολογικοί χώροι, οι ζώνες προστασίας κτλ. και έπειτα να συνεδριάσουν τα όργανα του υπουργείου Οικονομικών και να «νομιμοποιηθεί» με ΦΕΚ η ακύρωση της μεταβίβασης των 2.330 μνημείων.
Η προωθούμενη ρύθμιση του ΥΠΠΟ θα λειτουργούσε, απ’ ό,τι φαίνεται, αποτρεπτικά σε παρόμοιες «μεταβιβάσεις» ώστε να μην επαναληφθεί η παραπάνω διαδικασία στο μέλλον. Ενδεικτικό της θολής κατάστασης που επικρατεί είναι ότι ο σύλλογος Ελλήνων αρχαιολόγων έχει ζητήσει να γίνει παρόμοια διαδικασία ελέγχου σε 72.000 ακίνητα που έχει η ΕΤΑΔ. Ωστόσο, ο σχετικός κατάλογος δεν έχει κοινοποιηθεί στο ΥΠΠΟ, αν και έχει ζητηθεί τουλάχιστον πέντε φορές («Κ», 23/1/2019).
