78 ημέρες μας χωρίζουν από τις αυτοδιοικητικές εκλογές του Μαΐου. Δυόμιση περίπου μήνες πριν οδεύσουμε στις κάλπες για να εκλέξουμε προέδρους, δημάρχους, περιφερειάρχες, κοινοτικούς, δημοτικούς και περιφερειακούς συμβούλους.
Την φετινή χρονιά θα πρέπει να ξεχάσουμε τα όσα έχουμε συνηθίσει από το 1998 έως και στις τελευταίες εκλογές του 2014.
Οι αυτοδιοικητικές εκλογές την φετινή χρονιά θα διεξαχθούν βάσει του νέου προγράμματος αυτό του Κλεισθένη, μέσω του οποίου θα εφαρμοστεί η απλή αναλογική.
Ένα σύστημα το οποίο είχε προκαλέσει τις έντονες αντιδράσεις των εν ενεργεία δημάρχων, ωστόσο η κυβέρνηση εμφανίστηκε υπερμαχη δηλώνοντας ότι αποτελεί ένα δημοκρατικό σύστημα, που προωθεί τις συνεργασίες. Το πόσο θα αποδώσει φτάνει να το δούμε από τον ερχόμενο Σεπτέμβριο.
Πιο συγκεκριμένα δύο είναι οι μεγάλες διάφορες που επιφέρει ο «Κλεισθένης» στο καταρτισμό των ψηφοδελτίων των συνδυασμών μετά και τις τελευταίες τροποποιήσεις του νόμου.
Πρώτον, αυξάνει τον απαιτούμενο αριθμό γυναικών στο 40% «τουλάχιστον» του συνόλου των υποψηφίων σε όλα τα ψηφοδέλτια, είτε για το Δήμο είτε για τα κοινοτικά συμβούλιο (άρθρα 14.4γ και άρθρο 16.5γ).
Μάλιστα, ο νόμος προβλέπει ποσόστωση και για τα δύο φύλα αλλά παραδοσιακά το πρόβλημα έγκειται στην εξεύρεση αρκετών γυναικών για να καλύπτεται το ελάχιστο απαιτούμενο όριο σε κάθε συνδυασμό.
Η δεύτερη μεγάλη διαφορά είναι ότι αποσυνδέεται το ψηφοδέλτιο των υποψηφίων δημάρχων και δημοτικών συμβούλων από το ψηφοδέλτιο για τους κοινοτικούς συμβούλους. Μάλιστα θα υπάρχουν ξεχωριστές κάλπες για τις δύο εκλογές. Αυτό σημαίνει ότι ένας συνδυασμός μπορεί να κατέλθει στις εκλογές για να κερδίσει μόνο το Δήμο και να εκλέξει δημοτικούς συμβούλους και να μην κατεβάσει κανέναν υποψήφιο για τα κοινοτικά συμβούλια. Αντίστοιχα όμως, μπορεί κι ένας συνδυασμός να διεκδικήσει μόνο την ψήφο σε ένα από τα πέντε κοινοτικά συμβούλια.
Οπότε, προκύπτει η πιθανότητα η πλειοψηφία του δημοτικού συμβουλίου και αυτή του κοινοτικού συμβουλίου να προέρχεται από διαφορετικές παρατάξεις. Αν αυτό συνδυαστεί με την απλή αναλογική, που δεν εξασφαλίζει, εκτός απροόπτου, σε κανέναν συνδυασμό την αυτοδυναμία, είτε σε επίπεδο δήμου είτε σε επίπεδο κοινότητας, και τις αυξημένες αρμοδιότητες των κοινοτήτων (άρθρο 84.2 – «αποφασίζει ποια έργα και δράσεις θα εκτελεστούν στην κοινότητα, από το ποσοστό των Κεντρικών Αυτοτελών Πόρων που προορίζονται για επενδυτικές ανάγκες του δήμου» και άρθρο 86 μεταβίβαση αρμοδιοτήτων του Δήμου) καταλαβαίνει κανείς ότι η συνεργασία και η συνεννόηση μεταξύ των κοινοτήτων και του Δήμου είναι επιτακτική.
Τα άρθρα 4 και 5, μετονομάζουν τις δημοτικές και τοπικές κοινότητες σε κοινότητες. Αλλάζουν, επίσης, την κατηγοριοποίησή τους, ανάλογα με τον πληθυσμό τους. Όσον αφορά τον καταρτισμό των ψηφοδελτίων των Κοινοτήτων, όπως προαναφέρθηκε οι κοινότητες έχουν πλέον ξεχωριστό ψηφοδέλτιο.
Τέλος, σημαντικό είναι ότι ο πρόεδρος του κοινοτικού συμβουλίου δεν προκύπτει από τον επικρατούντα συνδυασμό αλλά μετά από ψηφοφορία που διενεργείται εντός του συμβουλίου της κάθε κοινότητας μεταξύ των επικεφαλής των δύο πρώτων σε ψήφους συνδυασμών (άρθρο 80).
Πράγμα που σημαίνει ότι πρόεδρος μπορεί να εκλεγεί και ο επικεφαλής του συνδυασμού που ήρθε δεύτερος σε ψήφους.
Σε αυτό το σημείο θα πρέπει να αναφέρουμε τα εξής: Στις περισσότερες δημοτικές εκλογές μέχρι σήμερα, η ανάγκη να βρεθούν άτομα που να στελεχώσουν τον συνδυασμό πολλές φορές οδήγησε συνδυασμούς που είχαν ανακοινώσει την πρόθεσή τους να κατέβουν στις εκλογές, είτε να αποσυρθούν, είτε να συνεργαστούν με άλλες παρατάξεις, σε ένα κοινό ψηφοδέλτιο.
Με τον «Κλεισθένη», η δυνατότητα για ξεχωριστά ψηφοδέλτια σε Δήμο και Κοινότητες έχει κάνει σχετικά ευκολότερη την επίτευξη του κατώτατου αριθμού υποψηφίων, καθώς δεν υπάρχει η θεωρητική ανάγκη για την εξεύρεση ατόμων που θα είναι υποψήφια στις κοινότητες (εδώ, βέβαια, πρέπει να αναφέρουμε ότι και στις προηγούμενες εκλογές, παρά την πρόβλεψη του νόμου για ελάχιστο αριθμό υποψηφίων στις δημοτικές και τοπικές κοινότητες, αυτό στην πράξη δεν εφαρμόστηκε). Από την άλλη, όμως, η μεγαλύτερη ποσόστωση γυναικών έχει κάνει την κατάσταση δυσκολότερη όταν κάποιος θέλει να κατεβάσει ένας πλήρη συνδυασμό, τόσο στον Δήμο όσο και στις κοινότητες.
Επιπλέον στο άρθρο 6 προβλέπεται ότι η προεκλογική περίοδος ξεκινά δύο (2) μήνες πριν την ημερομηνία των εκλογών.
Η οποία ημερομηνία, για αυτές τις εκλογές, ταυτίζεται με την ημέρα διεξαγωγής των ευρωεκλογών, δηλαδή στις 26 Μαΐου. Από τις επόμενες εκλογές, το 2023, η πρώτη Κυριακή των εκλογών θα είναι την δεύτερη Κυριακή του Οκτωβρίου.
Για αυτή τη φορά, επίσης, προβλέπεται η εκλεχθείσα δημοτική αρχή να εγκατασταθεί στο Δήμο την 1η Σεπτεμβρίου 2019, ενώ από την επόμενη φορά, το 2024, θα ξεκινά την θητεία της την 1η Ιανουαρίου.
Μετά και τις τελευταίες τροποποιήσεις του νόμου ξεκαθάρισε το τοπίο στον τρόπο συγκρότησης των ψηφοδελτίων στον Δήμο Ρόδου.
Ενώ ο Καλλικράτης προέβλεπε η κατανομή των εδρών να γίνεται με βάση τον πραγματικό πληθυσμό, όπως αυτός είχε καταγραφεί στην απογραφή του 2011 ο Κλεισθένης προβλέπει πλέον η κατανομή αυτή να γίνει με βάση τον μόνιμο πληθυσμό.
Ο πραγματικός πληθυσμός ανέρχεται σε 152.528 ενώ ο μόνιμος σε 115.490.
Ο αριθμός των εδρών και ταυτόχρονα ο miminum αριθμός των υποψηφίων, που πρέπει να έχει ένα ψηφοδέλτιο στον Δήμο Ρόδου για να είναι πλήρες και έγκυρο παραμένει 49 ενώ για τον μέγιστο αριθμό των υποψηφίων υπολογίστηκε στους 76.
Εν πάση περιπτώσει με βάση τη νεότερη κατανομή που έγινε, λαμβάνοντας υπόψιν τον μόνιμο πληθυσμό ο ελάχιστος αριθμός των υποψηφίων φέρεται να είναι 21 στην πόλη της Ρόδου (32 ο μέγιστος), 3 στον Αρχάγγελο (5 ο μέγιστος), ένας στον Ατάβυρο (2 ο μέγιστος), 3 στ’ Αφάντου (5 ο μέγιστος), 5 στην Ιαλυσό (8 ο μέγιστος), 4 στην Καλλιθέα (6 ο μέγιστος), 2 στην Κάμειρο (3 ο μέγιστος), 2 στη Λίνδο (3 ο μέγιστος), 2 στη Νότια Ρόδο (3 ο μέγιστος) και 6 στις Πεταλούδες (9 ο μέγιστος).
Μετά και τις νέες τροποποιήσεις ο αριθμός των υποψήφιων δημοτικών συμβούλων πρέπει να είναι ίσος τουλάχιστον με τον αριθμό των εδρών κάθε εκλογικής περιφέρειας με δυνατότητα προσαύξησης έως και πενήντα τοις εκατό (50%). Δεκαδικός αριθμός στρογγυλοποιείται στην επόμενη ακέραιη μονάδα, εφόσον το κλάσμα είναι ίσο με μισό της μονάδας και άνω.
Ο αριθμός των υποψήφιων δημοτικών συμβούλων από κάθε φύλο ανέρχεται σε ποσοστό σαράντα τοις εκατό (40%), τουλάχιστον, του συνολικού αριθμού των υποψηφίων του οικείου συνδυασμού. Δεκαδικός αριθμός στρογγυλοποιείται στην επόμενη ακέραιη μονάδα, εφόσον το κλάσμα είναι ίσο με μισό της μονάδας και άνω», (αντί για 30%, και το επι πλέον +1 καταργείται)
Για την εκλογή συμβουλίων κοινότητας άνω των τριακοσίων (300) κατοίκων, ο εκλογέας μπορεί να εκφράσει την προτίμησή του υπέρ δύο (2) υποψηφίων συμβούλων κοινότητας, (αντί 1)
Για την εκλογή προέδρων κοινότητας έως τριακοσίων (300) κατοίκων, ο εκλογέας μπορεί να εκφράσει την προτίμησή του υπέρ ενός (1) υποψηφίου.
